Biała dama
Aż trudno sobie wyobrazić, że subtelny, miękki kłębek bawełny może być tak wytrzymały, a jednocześnie tak kapryśny.
Jak przystało na damę, bawełna wymaga specjalnego traktowania. Jej owoce, aby rozwinąć się i dojrzeć, potrzebują aż 200 ciepłych i słonecznych dni, a jednocześnie ponad 50 cm opadów rocznie. Większość gatunków to krzewy, które osiągają wysokość do ok. 1,5 metra i co roku w okresie od lutego do czerwca muszą być sadzone na nowo. Są także odmiany wieloletnie, osiągające wielkość drzewa - ich owoce, które otula biały puch, do złudzenia przypominają duże awokado.
Wbrew pozorom bawełna nie musi być biała. Choć ten kolor jest najpopularniejszy, występują też odmiany bladozielone, brązowe i kremowe. Obecnie roślina uprawiana jest w ponad 80 krajach na świecie, ale włókna o najlepszej jakości pochodzą głównie z Australii i Egiptu.
Dobre do wszystkiego
Z długich nitek bawełny chroniących owoc powstają m.in. ubrania, ręczniki, a nawet namioty turystyczne czy fragmenty opon samochodowych. Krótsze włókna, z których trudno utkać materiał, służą do wyrobu płatków kosmetycznych, patyczków higienicznych, produkcji papieru i bandaży. Natomiast z samych nasion tłoczy się olej wykorzystywany później w kuchni lub jako składnik kosmetyków.
Na początku lat 70., gdy modne stały się tańsze w wykonaniu sztuczne materiały (np. poliester), obawiano się, że produkty bawełniane odejdą w zapomnienie. Jednak szybko okazało się, że jakość naturalnych włókien jest nieporównywalnie większa, a pewnych jej właściwości nie da się zastąpić. Efekt? Wyroby z bawełny zyskują coraz większą rzeszę zwolenników.
Niezwykłe właściwości
Bawełna wykorzystywana jest nieprzerwanie od ponad 5000 lat. Sekret popularności tej niepozornej rośliny tkwi w jej szczególnych cechach.
- Miękkość - nie podrażnia ciała. Dlatego stosowana jest do wyrobu bielizny czy ubranek dla niemowląt.
- Hypoalergiczność - w swojej naturalnej postaci (bez barwników) nawet przy bardzo wrażliwej skórze nie powoduje reakcji alergicznych.
- Wytrzymałość - choć jej włókna wydają się bardzo delikatne, w rzeczywistości są wyjątkowo mocne, odporne na rozrywanie i ścieranie.
- Chłonność - bawełna może absorbować nawet 27-krotnie więcej płynu, niż waży. Nie bez powodu więc jest stosowana do wytwarzania bandaży czy produktów do higieny osobistej.
- Cyrkulacja powietrza - naturalna struktura włókien umożliwia swobodną wentylację ciała.
Od ziarenka do sklepu
1. Najpierw sadzi się ziarna, a gdy zaczynają kiełkować, trzeba usunąć chwasty.
2. Po około 8-12 tygodniach roślinę obsypują piękne kwiaty. Wkrótce krzew traci liście, a kapsułki zawierające puszyste włókna rozpoczynają okres dojrzewania, który trwa około 2 miesięcy.
3. Po tym czasie torebki pękają i wydobywa się z nich biały puch. Dawniej włókna zbierało się ręcznie, ale obecnie używa się do tego specjalnych maszyn, które zrywają kłębki i zwijają w ogromne rolki.
4. Z pola bawełna jedzie do fabryki, gdzie zostaje rozdrobniona i dwukrotnie oczyszczona. Kolejna maszyna łączy kłębki w jedną długą linę, która trafia do przędzalni. Tutaj formuje się potrzebną grubość i wytrzymałość nici oraz zawija na szpule. Teraz można zacząć tkanie materiału.
Joanna Bielińska
