Karmienie mieszanką

Mamy maluszków, które są karmione mlekiem modyfikowanym nie zawsze są pewne, czy właściwie przygotowują posiłki dla swoich dzieci. Zastanawiają się, czy podają im najlepszą mieszankę, czy odpowiednio ją przygotowują i przechowują. Martwią się też, czy ich maluszek na pewno się najada, i czy dostatecznie często otrzymuje posiłki.

Postanowiliśmy pomóc w rozwiązaniu tych problemów. Nasza specjalistka lek. med. Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra, odpowiada na najczęstsze pytania dotyczące podawania dzieciom mleka modyfikowanego. Dowiedz się, jak to robić, by taki sposób karmienia przyniósł maluchowi same korzyści.

Nie, zanim zdecydujesz się na konkretną mieszankę, skonsultuj się z pediatrą. On pomoże ci wybrać mleko, które najlepiej zaspokoi potrzeby twojego malca.

Jeżeli maluch np. jest wcześniakiem, słabo przybiera na wadze, obficie ulewa pokarm bądź cierpi z powodu uczulenia, będzie potrzebował odpowiedniego mleka dostępnego wyłącznie na receptę. W sytuacji, gdy twoje maleństwo nie będzie miało specjalnych wymagań żywieniowych, lekarz poleci jedno z popularnych mlek modyfikowanych dostępnych w sklepach.

Do przyrządzenia mleka powinnaś używać wody o niskiej zawartość minerałów. Z wód butelkowanych najlepsze są te rekomendowane przez Centrum Zdrowia Dziecka lub Instytut Matki i Dziecka. Jeśli masz w domu dobry filtr do wody, możesz skorzystać z uzdatnionej "kranówki".

Nie polecam natomiast wody oligoceńskiej - w źle przechowywanej mogą namnożyć się groźne dla zdrowia dziecka bakterie oraz glony. Taka woda czasami zawiera również zbyt duże (jak na potrzeby niemowlęcia) ilości żelaza lub innych związków mineralnych. Każdą wodę do sporządzania mieszanki możesz przygotować na zapas.

Wystarczy, że ją przegotujesz i wlejesz odmierzoną porcję do butelek lub przeznaczonego dla dziecka termosu (to doskonałe rozwiązanie w nocy). Taka woda zachowuje świeżość przez ok. 12 godzin.

Opakowanie mleka modyfikowanego dla niemowląt powinno być przechowywane w suchym miejscu w temperaturze 15-25°C (zarówno przed, jak i po otwarciu mieszanki). Trzeba je chronić również przed światłem.

Po otworzeniu puszki lub kartonu zaleca się przechowywanie mleka w oryginalnym opakowaniu. Nie należy go wyrzucać, ponieważ są na nim umieszczone ważne informacje, jak np. instrukcja przygotowania mieszanki czy też data jej przydatności do spożycia. Otwarty produkt zachowuje właściwości przez ok. 4 tygodnie i w tym czasie powinien być zużyty. Jeśli tak się nie stanie, trzeba go wyrzucić.

Dla maluszków do 6. miesiąca przeznaczone jest mleko początkowe, oznaczone cyfrą 1. Mleko następne (oznakowane cyfrą 2) jest wskazane do karmienia dzieci, które ukończyły pół roku. Zawiera w odpowiednich ilościach i proporcjach składniki odżywcze niezbędne do prawidłowego rozwoju starszego niemowlęcia. W porównaniu do mleka początkowego jest ono bardziej sycące, a także zawiera więcej żelaza, wapnia oraz białka.

Natomiast mieszanki typu "Junior" mogą pić maluchy, które ukończyły już 12. miesiąc życia.

Niektóre mamy uważają, że podając maluchowi gęstszą mieszankę, "lepiej" go nakarmią. To błąd! Dodatkowa łyżeczka proszku sprawi, że maleństwo otrzyma zbyt dużo składników mineralnych oraz białka, niż jest w stanie strawić i przyswoić. Brzdąc może mieć przez to problemy z brzuszkiem lub nerkami. Ciągłe przekarmianie dziecka może też doprowadzić do nadwagi.

Dlatego przygotowując pokarm, należy dokładnie przestrzegać zaleceń podanych na opakowaniu. Najlepiej odmierzać mieszankę, używając miarki dołączonej do opakowania i wsypywać taką ilość, jaką podaje producent. Nie można też na własną rękę rozcieńczać mleka wodą. Pijąc zbyt wodnistą mieszankę, maluszek może mieć niedobory witamin oraz minerałów niezbędnych do prawidłowego rozwoju małego organizmu.

Pediatrzy zalecają, by podawać butelkę podobnie jak pierś, czyli wtedy, kiedy maluch domaga się jedzenia. Karm więc dziecko, kiedy jest głodne i pozwól mu jeść tyle, na ile w danym momencie ma ochotę. Pamiętaj jednak, by nie robić tego częściej niż co 2-3 godziny. Przerwy są konieczne, bo mieszanka jest bardziej ciężkostrawna niż pokarm mamy i żołądek maluszka musi mieć czas na odpoczynek.

Przez pierwsze dwa, trzy miesiące życia szkrab może domagać się karmienia bardzo często, z czasem jednak sam ustali własny rytm posiłków. Nie martw się, jeśli malec czasem wypije całą butelkę, a innym razem tylko połowę. Ważne jest to, ile mleka smyk wypija w ciągu całej doby. O tym, że jest zdrowy, będzie świadczyć prawidłowy przyrost wagi i jego dobre samopoczucie.

Producenci co kilka miesięcy proponują nowe mleka modyfikowane o udoskonalonych formułach. Nie próbuj nowości co chwilę, bo malec może dostać uczulenia. Częste zmiany mieszanki bywają też przyczyną kłopotów z brzuszkiem. Jeśli smyk ze smakiem pije wybrane mleko, dobrze rośnie i prawidłowo przybiera na wadze, warto przy nim pozostać.

Jeżeli maluszek pije już mleko początkowe konkretnej firmy, najlepiej podać mu mleko następne tego samego producenta, które ma podobny smak. Może się zdarzyć, że kilka dni po zmianie mieszanki smyk poczuje się gorzej, będzie miał wzdęty brzuszek, kolkę albo wysypkę.

Takie dolegliwości trzeba zgłosić pediatrze - mogą być bowiem pierwszym objawem alergii na mleko. W takiej sytuacji konieczna bywa zmiana mleka na specjalny hydrolizat. Maluchowi, który często choruje albo przeszedł niedawno kurację antybiotykową, pediatra może zasugerować podawanie mieszanki, która będzie wspomagać jego odporność. Tak działają np. mleka modyfikowane z probiotykami.

Nie, malcowi można podać tylko świeżo przygotowaną mieszankę. Wszystko, czego wcześniej nie wypił, trzeba wylać po 30 minutach. W ciepłym mleku szybko rozmnażają się bakterie, które potem mogą wywołać niestrawność albo zatrucie pokarmowe. Z tego powodu nie wolno też podgrzewać niedopitego mleka ani trzymać go w podgrzewaczu.

Mleko w butelce powinno mieć mniej więcej temperaturę pokarmu kobiecego, czyli ok. 37˚C. Zanim zaczniesz karmić maluszka, wylej kilka kropel mieszanki na przegub ręki - w ten sposób najłatwiej sprawdzić, czy jest wystarczająco ciepła. Jeśli chcesz podgrzać mleko, możesz użyć podgrzewacza albo wstawić butelkę do garnka z gorącą wodą lub włożyć ją pod strumień ciepłej wody z kranu. Czy zaparcia u brzdąca to wina mieszanki?

Rzeczywiście dzieci karmione sztucznym mlekiem mają skłonności do zaparć. Nasila je na ogół dodawanie nadmiernej ilości proszku do wody. Dotychczasowe mleko można wtedy zamienić na takie, które zawiera probiotyki. Jeśli to nie pomoże, warto wówczas poradzić się lekarza i poszukać innej przyczyny zaparć.

Dla maluchów powyżej pierwszego roku odpowiednie są mleka oznaczone cyfrą 3 lub określeniem "Junior". Jest też mleko przeznaczone dla dzieci, które skończyły 2 lata - oznaczone cyfrą 4. Wszystkie te mieszanki są wzbogacone w wapń, witaminę D3, cynk, jod, żelazo oraz inne witaminy i składniki mineralne. Mają w składzie potrzebne kwasy tłuszczowe.

Mniejsza ilość białka, w stosunku do mleka krowiego, nie obciąża nadmiernie nerek dziecka i zmniejsza ryzyko otyłości oraz cukrzycy. Mleko modyfikowane dla starszaków często zawiera też dodatkowe składniki, jak pro-, i prebiotyki wspomagające florę bakteryjną jelit.

Jeżeli maleństwo wypija mniej mleka niż przewidują normy dla jego wieku, to nie powód do niepokoju. Zalecenia ekspertów mają charakter orientacyjny, a każde dziecko jest inne. Niemowlę może zjadać mniej, np. gdy dokucza mu katar. Objętość posiłków dla kilkumiesięcznego maluszka może różnić się w ciągu doby o 30-40 ml! Najważniejsze jest to, aby brzdąc prawidłowo przybiera na wadze.

• Przeciw ulewaniu - mleko z symbolem A.R., które gęstnieje w brzuszku malca i dzięki temu nie cofa się do przełyku.
• Zmniejszające ryzyko wystąpienia alergii - mieszanki (z symbolem HA) dla dzieci zagrożonych alergią, np. ze względu na posiadanie rodzeństwa lub rodziców, którzy są alergikami.
• Dla wcześniaków - są szczególnie kaloryczne, by wzmocnić niedojrzały organizm maluszka. Często dostępne tylko na receptę.
• Dla głodomorów - Dzięki zawartości kleiku ryżowego lub gryczano-ryżowego na dłużej zaspokajają apetyt małych łakomczuchów. Takie mleka są oznaczone symbolami "R" lub "GR".
• Na problemy z brzuszkiem - dzięki specjalnemu składowi białka oraz obniżonej zawartości laktozy są wyjątkowo lekkostrawne, więc zmniejszają ryzyko kolek i zaparć.
• Dla wybrednych - mleka smakowe dla dzieci po 1. roku życia, które nie chcą pić zwykłej mieszanki. W zależności od wieku i potrzeb malucha pediatra dobierze dla niego odpowiednie mleko modyfikowane. Specjalne mieszanki przygotowano także dla dzieci z różnymi dolegliwościami.

Czy możesz mieć pewność, że mieszanka, którą podajesz dziecku, jest dla niego bezpieczna? Tak. Zanim bowiem zostanie wypuszczona na rynek, jest wielokrotnie badana. Decyzję o dopuszczeniu mieszanki mlecznej do obrotu wydaje Główny Inspektor Sanitarny, m.in. na podstawie opinii Instytutu Żywności i Żywienia.

Konsultacja: lek. med. Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Tekst: Joanna Miszalska