Mózg w szkolnej ławce

Okazuje się również, że nauka staje się znacznie skuteczniejsza, gdy w proces zapamiętywania zostaną włączone wyobraźnia i emocje.   W zdrowym ciele zdrowy mózg.

Dbanie o odpowiednią dawkę aktywności fizycznej, nie tylko pomaga zachować dobre zdrowie i ogólną kondycję fizyczną, ale też sprawia, że mózg pracuje lepiej, a procesy uczenia się przebiegają efektywniej.

Jak wykazały najnowsze badania przeprowadzone przez Laurę Chaddock-Heyman z University of Illinois, dzieci sprawne fizycznie szybciej zapamiętują i mają lepszą koncentrację.

Przyczyną tego jest fakt, że aktywność fizyczna pozytywnie wpływa na strukturę istoty białej w mózgu, która jest odpowiedzialna za uczenie się. Naukowcy wzięli też pod lupę poszczególne dyscypliny sportowe i na przykład, okazało się, że od biegania intensyfikuje się proces tworzenia nowych neuronów, co - jak udowodnił prof. Timothy Bussey z University of Cambridge - zwiększa objętość substancji szarej.

Wpływ wysiłku fizycznego na objętość mózgu potwierdzają również badania przeprowadzone przez Kirka Ericksona z Univeristy of Pittsburgh, który w badaniach wykorzystał rezonans magnetyczny. Okazało się, że kilka miesięcy zajęć aerobiku wpłynęło na objętość hipokampa, a w efekcie przełożyło się na lepsze wyniki w testach pamięciowych.

Z kolei gry zespołowe, takie jak: siatkówka czy koszykówka, mają pozytywny wpływ na poprawę wybranych funkcji poznawczych, między innymi: spostrzegawczości, refleksu czy orientacji przestrzennej. Szereg korzyści związanych z funkcjonowaniem i sprawnością umysłu, daje również joga. Dowodów na to dostarczył, między innymi, eksperyment przeprowadzony przez naukowców z University of Illinois.

W badaniu wzięły udział trzy grupy młodych ludzi, którym przydzielono różne zadania - ćwiczenie jogi, zajęcia aerobiku i asystowanie osobom ćwiczącym. Po sesji, wszystkie osoby biorące udział w eksperymencie, poddano testom sprawdzającym pamięć, koncentrację i szybkość przetwarzania informacji - najlepiej wypadły osoby, które ćwiczyły jogę. Autor badania, prof. Neha Gothe, skomentował te wyniki w następujący sposób: - Ćwiczenia oddechowe i medytacyjne leżące u podstaw praktyki jogi wyciszają ciało i umysł oraz pomagają w kontrolowaniu rozpraszających myśli. Być może to właśnie przekłada się na lepsze wykonywane zadań umysłowych i funkcjonowanie w codziennym życiu.  

Również żonglowanie może być z jednej strony świetną zabawą, a z drugiej doskonałym sposobem usprawnienia koncentracji i czytania. Jak wykazały badania pod kierunkiem Jana Scholza z University of Oxford, żonglowanie zaledwie trzema przedmiotami, zwiększa objętość istoty białej w mózgu aż o 5 proc.  
Na ogólne funkcjonowanie mózgu i możliwości przyswajanie wiedzy, ma również wpływ prawidłowo zbilansowana dieta, uwzględniająca świeże warzywa i owoce, pełnoziarniste produkty zbożowe, a także produkty bogate w kwasy tłuszczowe omega-3, np. olej lniany, orzechy włoskie, nasiona szałwii hiszpańskiej i  - co ważne - odpowiednia ilość wody, bo jak wynika z badań przeprowadzonych na University of East London, wypicie zaledwie szklanki wody przyspiesza działanie mózgu aż o 14 proc.

Ważne jest również wyeliminowanie z diety produktów typu fast food, bo oprócz tego, że są one szkodliwe dla całego organizmu, to ich częste spożywanie upośledza funkcje poznawcze, a nawet - jak dowiodły badania prowadzone przez dr Lisę Smithers, w których udział wzięło 7 tys. dzieci - obniżają poziom IQ.  

Na łamach amerykańskiego czasopisma "American Psychological Association" zostały opublikowane wyniki badań przeprowadzonych przez dr Ninę Kraus z Northwestern University. W pierwszym etapie badań obserwowano dzieci, które miały problemy z czytaniem, pod kątem możliwości zapamiętywania i umiejętności koncentracji.

Okazało się, że nauka muzyki zapobiegła u nich pogorszeniu umiejętności czytania. Oprócz tego, u dzieci, które uczyły się gry na instrumencie zauważono poprawę zdolności językowych i pamięci.

Podobne wyniki badań uzyskali naukowcy z McMaster University, którzy po rocznym badaniu dzieci w wieku 4-6 lat, doszli do wniosku, że dzieci grające na instrumentach nie tylko lepiej zapamiętywały, uczyły się czytać i pisać, ale też miały wyższe IQ niż dzieci z grupy, która nie miała zajęć muzycznych.

Śpiew natomiast okazuje się pomocny w nauce języka obcego - jak wskazuje dr Karen M. Ludke z University of Edinburgh’s Reid School of Music. Uczestników eksperymentu podzielono na dwie grupy i poproszono ich o nauczenie się zwrotu w języku węgierskim. Grupa, która uczyła się powtarzając zwrot, wypadła znacznie gorzej niż ta, która zdawała śpiewająco...  

Dla tych, którzy śpiewać nie lubią lub nie chcą, przydatny może okazać się taniec, który jak wynika z przeprowadzonych przez Petera Jansena z Universität Regensburg, rozwijają wyobraźnię przestrzenną przydatną przy nauce matematyki. Tańcem powinni również zainteresować się ci, którym zależy na poprawie pamięci.      

Często zdarza się tak, że doskonale  pamiętamy fakty, które odnoszą się do nas samych, a tymczasem wiedza szkolna, teoretyczna, nawet jeśli uda nam się ją zapamiętać, dość szybko wyparowuje z głowy.

- Odnoszenie nowej wiedzy do swojego życia i doświadczeń, a także - w miarę możliwości - próba zastosowania nabytej wiedzy w praktyce jest skuteczne i bardzo poprawia efektywność nauki umożliwiającej doskonalenie funkcji poznawczych- mówi Michał Sobieraj z platformy BrainMax.pl. I dodaje - Ogromne znaczenie w procesie przyswajania wiedzy ma również twórcze podejście do nauki - 0gólne zapoznanie się z materiałem, robienie notatek, zaznaczenie informacji najistotniejszych, a także zaangażowanie w naukę wyobraźni i emocji, najlepiej pozytywnych, bo - jak pokazują wyniki badań przeprowadzonych  przez neurologa Manfreda Spitzera.

- Najłatwiej przypominamy sobie te rzeczy, które zapamiętaliśmy w pozytywnym kontekście emocjonalnym. Na efektywność przyswajania wiedzy mają również wpływ warunki, w jakich odbywa się nauka. Najlepszym rozwiązaniem jest przygotowanie do tego celu stałego miejsca, uprzątniętego z niepotrzebnych przedmiotów.

Warto również pamiętać o regularnym wietrzeniu pomieszczenia, w którym się uczymy i prawidłowym oświetleniu.

Następnym krokiem jest właściwe zaplanowanie zadań (od najtrudniejszych do najłatwiejszych), a także  uwzględnianie  przerw, które są niezbędne do tego, aby proces zapamiętywania przebiegał prawidłowo. Pomocne okazują się również mnemotechniki, łańcuchowe metody skojarzeń, metody zakładkowe, powtórki, a przede wszystkim - zrozumienie informacji, które chcemy przyswoić. 

Jak się okazuje, można w sposób łatwy, a nawet przyjemny, zoptymalizować naukę. Prawidłowo zbilansowana dieta, aktywność fizyczna, odpowiednia ilość snu, a nawet taniec i śpiew, są sprzymierzeńcami w poprawieniu efektywności przyswajania wiedzy.

Warto również poświęcić trochę czasu, na zapoznanie się ze skutecznymi metodami nauki, które zostały opracowane na podstawie najnowszych odkryć psychologii i neurobiologii, bo to może przynieść naprawdę zaskakujące efekty. W Polsce taką pomocą może być stworzony przez psycholog Alicję Leszczyńską kurs LearnMax dostępny na platformie BrainMax.pl