Nie zapominaj o swoich prawach
Umiejętność postawienia granic to dla niektórych osób sztuka. Wielu z nas nie mówi "NIE", bo nie chce zrobić przykrości, być egoistami, stracić sympatii, miłości i szacunku. Wiele osób nie chce przyznać się przed sobą, że pewnych sytuacji nie akceptuje. Zapominają natomiast o sobie, o swoich prawach, emocjach. Doprowadza to często do przemęczenia, frustracji i poczucia wykorzystywania.
Często osoby nie stawiają granic, gdyż mylą postawę asertywną z agresją. A przecież jest różnica pomiędzy zachowaniem agresywnym, w którym swoje prawa stawiamy ponad prawami innych osób, a uległością, gdy prawa innych są przez nas stawiane ponad własnymi i asertywnością, gdy dostrzegamy zarówno swoje prawa, jak i prawa innych. Asertywność jest bowiem umiejętnością otwartego wyrażania swoich myśli, uczuć, przekonań, ale bardzo istotne - bez lekceważenia poglądów swoich rozmówców. Uczy nas mówić "nie" bez wyrzutów sumienia, złości czy lęku i ułatwia wyrażanie swoich potrzeb w sposób możliwy do przyjęcia przez innych.
Komunikat asertywny powinien być jasny i precyzyjny w formie i treści tak, by wyrażał wprost to, co myślimy i czujemy, bez obronnej maski, udawania i oszukiwania.
Model asertywnej odmowy składa się z czterech elementów:
- słowa "Nie"
- informacji o decyzji: "Nie pojadę z tobą do Ani i Piotra"
- przedstawienia w jasny sposób motywu odmowy: "Nie pojadę, ponieważ..."
- zmiękczenia: "Nie mogę pojechać, ponieważ... Przykro mi"
Techniki wspomagające asertywną odmowę:
"Zdarta płyta" polega na tym, że nie szukamy uzasadnień, tylko powtarzamy zdanie, które zostało powiedziane za pierwszym razem. Jest to technika upierania się przy swoim i polegająca na powtarzaniu tego samego zwrotu, bez zmiany jego treści. Jest przydatna w sytuacji, gdy ktoś próbuje na przykład nakłonić nas do czegoś, na co nie mamy ochoty. Pozwala ona uniknąć zbędnej dyskusji, nie przekraczając granic drugiej osoby.
"Jujitsu" - stosowanie tej techniki polega na tym, że skoncentrowanej energii partnera nie przeciwstawiamy całej naszej mocy (kontrargumentów, polemiki), lecz uginamy się, pozostawiając partnera z jego własną siłą w próżni.
Potwierdzenie negatywne może być stosowane wówczas, gdy ktoś krytykuje nasze autentyczne negatywne cechy, mówiąc np. "jesteś zbyt emocjonalna". Wówczas możemy odpowiedzieć: "Tak, to prawda, czasami rządzą mną emocje".
Mgła - technika polegająca na przyznaniu, że w tym, co ktoś mówi do nas, może być część prawdy. "Odezwałaś się niegrzecznie w stosunku do mojej siostry. Nie szanujesz nikogo, poza sobą". Na co, odpowiadamy: "Tak, dzisiaj nie byłam grzeczna w stosunku do niej. Możliwe, że czuję się źle w jej towarzystwie".
Pytanie negatywne to aktywne zachęcanie do krytyki naszego zachowania. Na przykład: "Będzie to dla ciebie trudne, prawda? Jesteś taka nieśmiała." Odpowiadamy: "Kiedy twoim zdaniem byłam zbyt nieśmiała?"
Asertywna obrona przed atakiem werbalnym i przerywaniem, polega na jasnym komunikacie: "Chwileczkę, chciałbym dokończyć. Pozwolisz, że skończę to, co mam do powiedzenia".
Obrona przed podniesionym tonem głosu polega na tym, że informujemy: "Mówisz do mnie poniesionym głosem. Proszę, zmień ton."
Zasada "Jestem słoniem", to kontrola tempa własnego zachowania. Chodzi w niej o to, aby w sytuacji odmawiania mówić wolniej, głębiej oddychać, parafrazować i dopytywać się, gdy coś jest niezrozumiałe. Przyspieszenie powoduje bowiem, że jakość naszego zachowania pogarsza się, powodując większe poczucie niepewności i niezadowolenia z siebie. Zwolnienie tempa, nawet gdy odbywa się w sposób niespontaniczny, powoduje zwiększenie poczucia własnej mocy.
Jeżeli macie problem z byciem asertywnym, wybierzcie z powyższych sposobów jeden i przy najbliższej okazji wypróbujcie.
Dla Interia.pl: autorki bloga PsychologiaPrzyKawie.pl
