Tych faktów o mózgu nastolatka na pewno nie znaliście
Najwięcej neuronów wymiera w mózgu w okresie dorastania. Specyfika tego okresu rozwoju mózgu powoduje, że nastolatki są bardziej podatne na uzależnienia, nie lubią wcześnie kłaść się spać, chętnie natomiast chodzą własnymi drogami.
- Największe, gigantyczne wymieranie neuronów odbywa się w naszym mózgu w okresie adolescencji, kiedy jesteśmy nastolatkami. Między 5. a 20. rokiem życia w niektórych partiach mózgu tracimy nawet 85 proc. neuronów.
- To jest okres nieprzypadkowej przebudowy, moment, kiedy powstaje architektura kory mózgowej. Potem konsumujemy efekty tego etapu. Żadne inne organizmy zwierzęce tego nie przechodzą, tylko ludzie - mówi dr Marek Kaczmarzyk z Pracowni Dydaktyki Biologii Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska UŚ.
Jak wyjaśnia, intensywne zmiany w mózgu nastolatków służą przystosowaniu do poszukiwań. Nastolatek szuka, ryzykuje, tworzy nowe rozwiązania. - Dzięki temu prawdopodobieństwo, że przyszłość nas zaskoczy, jest mniejsze - twierdzi dr Kaczmarzyk.
- Przeciętny nastolatek, nawet jeżeli nauczyciel powie mu, jak rozwiązać zadanie z treścią, użyje zazwyczaj swojego sposobu. W większości przypadków zaplącze się w tym wszystkim i nic dobrego z tego nie wychodzi. Jest to tendencja wyraźna - dodaje dr Kaczmarzyk.
Większa podatność nastolatków na uzależnienia wynika z faktu, że płaty czołowe mózgu, m.in. odpowiedzialne za racjonalne podejmowanie decyzji, są słabo rozwinięte, natomiast układ nagrody, który jest związany ze wsparciem emocjonalnym działań, jest u nich w pełni rozwinięty.
- Mamy więc taką sytuację, że to, co lubię, jest dla mnie wartościowe, ale nie mam ograniczeń związanych z płatami czołowymi, które bardzo wolno dojrzewają. W efekcie nastolatek chętniej powtarza to, co sprawia mu przyjemność, a to jest prosta droga do uzależnień - twierdzi naukowiec.
- Uzależnienia powstałe w tym wieku są silniejsze i trudniejsze do zwalczenia. Jeżeli ktoś nauczy się palić w wieku nastu lat, to istnieje 3-4-krotnie mniejsze prawdopodobieństwo pozbycia się tego nałogu w wieku dorosłym niż u kogoś, kto zaczął w wieku ponad 20 lat - wyjaśnia dr Kaczmarzyk.
Zmienne nastroje nastolatków tłumaczy on charakterystycznymi w tym wieku skokami stężenia dopaminy. Dopamina skacze, a więc konflikt, który odbieramy jako koniec świata, po krótkim czasie może być dla nastolatka marginalny.
- Po dwóch godzinach od trzaśnięcia otwierają się drzwi jego pokoju i słyszymy: "Co z tym obiadem?". Proszę się nie złościć - dla nastolatka mogło już wszystko minąć. To nie jest sposób obejścia nas, tylko natura jego mózgu - zapewnia naukowiec.
Wg badaczy, nastolatka nie warto też "zaganiać" do łóżka przed północą, bo poziom melatoniny w jego mózgu jest tak niski, że i tak nie zaśnie...
