Szlakiem pięknych polskich ogrodów

Zwiedzanie najbardziej efektownych zielonych zakątków jest bardzo popularne w wielu krajach. W Polsce ten rodzaj turystyki dopiero zaczyna się rozwijać. Powstają prywatne ogrody pokazowe, rozkwitają botaniczne przy uczelniach i pięknieją pałacowe parki. Warto je odwiedzić nie tylko, by nacieszyć się ich urodą, ale by poznać rzadkie rośliny i podpatrzyć rozwiązania, które mogłyby ozdobić też nasz ogródek.

Dawni właściciele pałaców z równą pasją dbali o wystrój wnętrz, jak i o przepych ogrodów. Niektóre z nich odzyskały teraz swoją świetność. Jedne są urządzone na sposób angielski, o swobodnym układzie i bujnej roślinności. Inne w stylu francuskim z regularnymi, geometrycznymi alejkami, starannie przystrzyżonymi żywopłotami i rabatami kwiatowymi przypominającymi barwną mozaikę.

Często łączono oba te style. Zwykle parki pałacowe zdobią też rozliczne rzeźby i fantazyjne fontanny. Efektownym przykładem pałacowej sztuki ogrodowej jest park otaczający królewską rezydencję w Wilanowie. Górny taras to ogród barokowy, który zaprojektowano tak, by odwzorowywał układ wnętrz pałacu.

Wiosną i latem zachwyca kolorowymi kwiatowymi kobiercami w odcieniach: czerwieni, żółci, różu i bieli. W zależności od sezonu rosną tu piwonie, lilie, lawenda. Dolne partie terenów rezydencji to romantyczny park angielski położony nad wodą, z oryginalną altaną w kształcie chińskiej pagody.

Wyjątkowym pięknem mogą się też poszczycić tarasowe ogrody zamku Książ koło Wałbrzycha. Swoją niezwykłą urodę zawdzięczają księżnej Daisy (Marii Teresy Cornwallis-West), która w XIX w. nakazała przebudowę parku. Tak powstało aż 12 tarasów. Szczególnie urokliwy jest Taras Różany, na którym w porze kwitnienia róż (rośnie ich tam wiele gatunków) unosi się niesamowity aromat.

Taras Wodny to z kolei stolica fontann - 27 wodotrysków otacza symetryczny labirynt z bukszpanu. Fantazyjne roślinne formy przypominające rozety, kwiatowe witraże oraz dywany można odnaleźć też na pozostałych poziomach. Niektóre rośliny z zamkowych ogrodów liczą sobie nawet dwieście lat.

Jeśli chcemy z kolei zrelaksować się w cieniu drzew typowego romantycznego parku, koniecznie odwiedźmy Arkadię nieopodal Łowicza, która została założona w XVIII w. przez Helenę Radziwiłłową. Przez kamienny mostek i bramę wchodzimy na teren parku.

Spacerując uroczymi alejkami co krok napotykamy białe marmurowe rzeźby, fragmenty kolumn, oplecione bluszczem łuki, tajemniczą grotę, akwedukt, a nawet wzorowaną na architekturze antycznej świątynię poświęconą Dianie, rzymskiej bogini łowów. Te wszystkie piękne detale architektoniczne toną w zieleni.

W ogrodach botanicznych rośliny opowiadają o sobie. Każda z nich jest opisana oraz posadzona w określonym porządku (np. według stref klimatycznych). Wędrując wśród nich, można się wiele dowiedzieć i zobaczyć okazy, które trudno byłoby spotkać gdzie indziej. Ten naukowy aspekt nie sprawia, że ogrody botaniczne przestają być piękne. Większość przypomina rozległe parki o malowniczych alejkach i oczkach wodnych lśniących w słońcu.

Kolekcje krzewów, drzew, bylin, palmiarnie są w nich bardzo bogate, a rośliny pochodzą niemal z każdego zakątka ziemi. W ogrodzie Uniwersytetu Wrocławskiego znajduje się największy na świecie zbiór tropikalnych roślin wodnych, a jego filia, arboretum w Wojsławicach, słynie z pięknych rododendronów.

W Łódzkim Ogrodzie Botanicznym możemy podziwiać rozciągający się na powierzchni 2 ha ogród japoński, zegar kwiatowy i ścieżkę geologiczną z ciekawymi formami skalnymi. Natomiast w Powsinie koło Warszawy - zapierające dech w piersiach magnolie. Każdy z ogrodów oferuje coś niezwykłego.

Od pewnego czasu powstają ogrody pokazowe przy dużych centrach ogrodniczych, a nawet prywatni właściciele coraz częściej udostępniają do zwiedzania swoje zieleńce. Z takiej możliwości można np. skorzystać podczas pobytu na Pomorzu. Frank-Raj to zespół kilkunastu ogrodów tematycznych położonych w okolicy Starogardu.

Jest tu m.in. osiem replik założeń ogrodniczych charakterystycznych dla różnych epok, np. renesansu czy rokoka. Z kolei Hortulus w Dobrzycy koło Koszalina zaprasza na podziwianie 5 ha zieleni, gdzie można zobaczyć ogrody urządzone w stylach: wodnym, japońskim, skalnym, a także zakątek zapachu (rosarium, ziołowy) i koloru. Również Warmia ma swój kwitnący raj w Marcinkowie niedaleko Mrągowa.

Tu też napotkamy na różne style aranżacji zieleni urozmaicone takimi elementami jak pergole, fontanny i altany. Takich niezwykłych miejsc jest więcej, m.in. Gospodarstwo Kapias w Goczałkowicach (woj. śląskie) czy Ogród na Rozstajach w Młodzawach Małych (woj. świętokrzyskie). I ciągle powstają nowe.

Ze względu na ich różnorodność jest na co patrzeć od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Gospodarze nie zapomnieli też o atrakcjach dla dzieci, przy ogrodach zazwyczaj znajdują się place zabaw, ptaszarnie czy minizoo. Można też zaopatrzyć się w sadzonki, zasięgnąć porad ogrodniczych, odpocząć po trudach spaceru przy herbacie czy kawie.

Parki pałacowe: Wilanów - codziennie, od godz. 9 do zmierzchu. Bilet norm.- 5 zł, ulg. - 3 zł.

Książ - od IV do IX codziennie w godz. 10-17. Bilet na tarasy - 7 zł.

Arkadia - codziennie, od 10 do zmierzchu. Bilet norm. - 10 zł, ulgowy - 6 zł.

Parki botaniczne: Wrocław - od 29 III do 30 XI, w godz. 8-18. Bilet norm. - 15 zł, ulg. - 5 zł.

Łódź - V-VIII, w godz. 9-20. Bilet norm. - 6 zł, ulgowy - 3 zł.

Powsin - maj-październik w godz. 10-18, bilet norm. - 8 zł, ulgowy - 5 zł.

Parki pokazowe: Hortulus w Dobrzycy: www. hortulus.com.pl; Frank-Raj: www.frank-raj.pl;

Ogrody Markiewicz w Marcinkowie: www.ogrodymarkiewicz.pl