Problemy osób starszych z zaburzeniami snu
Dlaczego osoby starsze śpią inaczej niż młodzi? Czy wczesne wstawanie i drzemki za dnia powinny niepokoić? W jaki sposób przywrócić rytm snu i czuwania, by znów zacząć przesypiać całą noc?
Przez całe życie powtarzamy sobie "wyśpię się później", a kiedy nadchodzi ten czas, gdy możemy spowolnić tempo i wreszcie wypocząć, to spokojny sen staje się niemalże nieosiągalny. Częste przebudzenia, problemy ze snem nad ranem oraz drzemki w ciągu dnia stanowią codzienność niemalże każdego seniora. Dlaczego tak się dzieje? Czemu nie możemy się wyspać na starość? Czy istnieje jakieś skuteczne rozwiązanie tego problemu?
Rytm snu i czuwania w znaczny sposób zmienia się na starość. Problemy zaczynają się już po 55. roku życia. Osoby w podeszłym wieku często drzemią za dnia i mają problem z zapadnięciem w zdrowy i głęboki sen w nocy. Zmiany zachodzą w długości, głębokości i ciągłości snu. Zmniejsza się liczba cykli NREM/REM, a często na końcu cyklu dochodzi do wybudzenia, które trwa nawet od kilku do kilkunastu minut, zanim znowu uda się zasnąć. Dlaczego tak się dzieje?
Główną przyczyną problemów ze snem jest naturalny z wiekiem spadek melatoniny, czyli hormonu produkowanego przez szyszynkę i odpowiadającego za przełączenie się organizmu na tryb nocny. Na starość spać nie dają bóle stawów i kości, częste wstawanie do toalety, problemy z oddychaniem czy skurcze. Ponadto mniejsza aktywność fizyczna czy zawodowa w ciągu dnia, skutkuje po prostu mniejszym zapotrzebowaniem na odpoczynek.
Melatonina produkowana jest koło godziny 21-22, gdy robi się ciemno. Najwyższe jej stężenie można zaobserwować między godziną 2 a 4 i zahamowanie następuje rano między 7 a 9. Wtedy też organizm otrzymuje informację, że powinien się obudzić. Niestety po 55. roku życia działanie szyszynki zwalnia i stężenie melatoniny w godzinach nocnych zaczyna spadać, a u osób po siedemdziesiątce przestaje ulegać dobowym wahaniom i poziom w godzinach nocnych niemalże zrównuje się z tym za dnia, prowadząc do rozregulowania rytmu dnia i nocy. Dlatego też u osób starszych należy stosować wysokie dawki melatoniny. W tym wypadku połączenie melatoniny z preparatami ziołowymi nie jest istotne, ponieważ liczyć się powinna wysoka dawka melatoniny. Naturalnym jest, że seniorzy potrzebują już mniej niż 8 godzin snu, ale zapadanie w drzemki w ciągu dnia czy zespół przyspieszonej fazy snu i czuwania, który nie pozwala spać po godzinie 3 czy 4 w nocy, zdecydowanie utrudniają normalne funkcjonowanie.
W leczeniu zaburzeń rytmu snu, pacjenci mogą "na własną rękę" przyjmować zalecane przez producentów dawki melatoniny (w przypadku osób po 55 roku życia należy zaczynać od dawki 5 mg/dziennie). Oprócz stosowania melatoniny, warto zadbać o higienę snu. Jednym z głównych czynników, który wpływa na nasz rytm okołodobowy jest światło, które aż w 70 oddziałuje na nasz rytm. Światło niebieskie, np. emitowane z telewizorów lub monitorów komputerów, hamuje wydzielanie melatoniny, hormonu, który wpływa na nasz sen. Należy ograniczyć więc korzystanie w godzinach wieczornych z takich urządzeń - najlepiej na godzinę przed snem nie mieć z nimi kontaktu. Warto także zapewnić sobie odpowiednią dawkę ruchu (kilka razy w tygodniu, w zależności od możliwości fizycznych). Oczywiście należy mieć na uwadze, że nie możemy się forsować w godzinach wieczornych. Kiedy zbliża się pora snu, powinniśmy się maksymalnie wyciszać pozwolić sobie na relaks i wykonywanie tylko przyjemnych, kojących czynności.
