Chandra czy...niedoczynność tarczycy?
Ciągłe zmęczenie, dodatkowe kilogramy, których nie sposób zrzucić, a do tego dręcząca melancholia? Za nim zwalisz winę na jesień, zbadaj tarczycę!
Gruczoł tarczowy znajduje się na szyi, bezpośrednio przed tchawicą. Choć mierzy zaledwie kilka centymetrów, ma ogromny wpływ na naszą kondycję psychiczną i fizyczną. Odpowiada za produkcję hormonów kierujących przemianą materii we wszystkich narządach i tkankach organizmu.
Nadmiar hormonów tarczycy, czyli jej nadczynność wiąże się z przyspieszeniem pracy innych narządów, np. serca, wątroby. Niedoczynność tarczycy spowalnia z kolei wszelkie procesy metaboliczne w organizmie, co może powodować objawy do złudzenia przypominające depresję czy po prostu jesienną chandrę.
Osoby z niedoczynnością tarczycy skarżą się na ciągłe uczucie zmęczenia i senności, zaparcia, tycie, rozbicie psychiczne, problemy z pamięcią, obrzęk powiek i twarzy, a także ciągłe poczucie zimna. U kobiet dochodzą do tego proble my z cyklem miesiączkowym, obfite i nieregularne krwawienia, problemy z zajściem w ciążę.
Szacuje się, że niedoczynność tarczycy dotyka średnio 5-7 proc. dorosłych kobiet i 1 proc. mężczyzn. Ryzyko jej wystąpienia wraz z wiekiem znacznie wzrasta. Wśród młodych kobiet na niedoczynność tarczycy narażone są szczególnie panie, które właśnie urodziły dziecko. Problemy z tarczycą mogą być konsekwencją przyjmowania niektórych leków (szczególnie preparatów na bazie związków litu i leków tyreostatycznych). Zdarza się, że kryje się za nimi inna choroba (na przykład nowotwór lub tzw. choroba Hashimoto). Niedoczynność tarczycy może również być wrodzona i przez wiele lat przebiegać bez żadnych objawów, poza okresowymi zaburzeniami pamięci czy utrzymującym się bez wyraźnej przyczyny zmęczeniem.
Sposobem na zdiagnozowanie lub wykluczenie niedoczynności tarczycy jest wykonanie badań hormonalnych TSH, określających poziom przeciwciał anty -TPO i USG tarczycy. Czynność wydzielniczą gruczołu można zbadać dokładniej, oznaczając stężenie tzw. wolnej tyroksyny FT4. W przypadku stwierdzenia choroby, leczenie polega na doborze przez endokrynologa odpowiedniej dawki hormonów. Leczenie jest długie - trwa zwykle do końca życia. Polega na zwiększeniu podaży jodu w organizmie i suplementacji hormonów tarczycy. Ważnym elementem kuracji jest również dobrze dobrana dieta.
Jod to dla osób z niedoczynnością tarczycy najważniejszy pierwiastek. Bierze udział w produkcji hormonów tarczycy, które wpływają na metabolizm. Organizm dorosłej kobiety potrzebuje ok. 160 µg jodu dziennie. Jego najlepszym źródłem są ryby morskie i owoce morza. Stosunkowo dużą dawkę tego pierwiastka zawiera ją także niektóre gatunki wód mineralnych. Warto więc starannie przestudiować etykiety i wprowadzić do menu wodę najbogatszą w jod.
Dieta osoby cierpiącej na niedoczynność tarczycy powinna być bogata w białko, dostarczające minimum 15 proc. dziennej dawki energetycznej. Duża ilość białka powinna utrzymać procesy metaboliczne na wysokim poziomie, a oprócz tego - stymulować produkcję hormonu wzrostu, który odpowiada za spalanie tkanki tłuszczowej. Jedząc dużo białka, musimy jednak pamiętać o zapewnieniu sobie przynajmniej 1,5-2 litrów wody dziennie. W przeciwnym wypadku łatwo można doprowadzić do przeciążenia nerek. Cierpiąc na niedoczynność tarczycy, powinniśmy wykluczyć z jadłospisu warzywa, takie jak kapusta, kalafior, brukselka, soja oraz rzepa i brukiew. Surowe zawierają substancje wolotwórcze, które mogą ograniczać przyswajanie jodu z pożywienia.
