Jak dbać o drogi oddechowe

Powietrze dociera do płuc przez nos, zatoki przynosowe, gardło, krtań, tchawicę, oskrzela. Błona śluzowa tych narządów jest pierwszą barierą dla bakterii, wirusów, grzybów i różnych zanieczyszczeń. By dobrze pełniła tę funkcję, powinna być właściwie nawilżona. A od kondycji płuc zależy, ile tlenu dotrze do komórek naszego ciała. Drogom oddechowym najbardziej szkodzą: dym z papierosów, bakterie i wirusy.

Dym tytoniowy drażni śluzówki dróg oddechowych, wywołuje stany zapalne i kaszel. Zawarte w nim toksyny zatruwają płuca i prowadzą do przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) i nowotworów. Wskutek tych groźnych chorób do komórek ciała dociera mniej tlenu. Śluzówki dróg oddechowych są drażnione także przez zanieczyszczenia środowiska i chemikalia w spreju (np. środki czyszczące, odświeżacze powietrza, dezodoranty, lakiery). Błony śluzowe wysusza klimatyzacja. Szkodzi im też mocna, kawa, herbata, alkohol. Co robić? Najlepiej oczywiście rzucić papierosy i unikać biernego palenia. Jak najczęściej przebywać w czystym powietrzu, na łonie natury. Zamiast środków w spreju stosować je pod inną postacią. Dla nawilżania śluzówek pić niegazowaną wodę mineralną.

Bakterie i wirusy wywołują stany zapalne dróg oddechowych. Najbardziej niebezpieczne są wirusy grypy (powikłaniem po niej może być zapalenie ucha środkowego, mięśnia sercowego, a nawet opon mózgowych). Z kolei nieleczona infekcja przeziębieniowa może przekształcić się w zapalenie oskrzeli czy płuc. Co robić? Unikać kontaktu z osobami zainfekowanymi i - zwłaszcza w okresie nasilonych zachorowań - dużych skupisk ludzi. Najlepszym środkiem zapobiegawczym są szczepienia. Szczepionka przeciw grypie nie tylko chroni przed wirusami grypy - wzmacnia odporność, dzięki czemu łatwiej się bronimy przed wirusami przeziębienia. Sezon szczepień zaczyna się we wrześniu, ale można się szczepić nawet do stycznia. Organizm potrzebuje ok. 2 tygodni, by osiągnąć chroniący go poziom odporności. Przeciw gruźlicy dzieci są szczepione wg kalendarza szczepień.

Warto systematycznie (raz na pół roku) odwiedzać lekarza rodzinnego. Wywiad lekarski i badanie za pomocą stetoskopu może wykryć niektóre choroby dróg odechowych. W razie potrzeby lekarz kieruje pacjenta na inne badania. Są to: Rtg płuc - pozwala wykryć takie choroby jak gruźlica, POChP czy nowotwór. Powinniśmy je wykonywać co dwa lata, palacze - raz w roku. Spirometria - mierzy czas, szybkość i ilość powietrza wydychanego i wdychanego do płuc. Pozwala wykryć POChP, astmę, astmę aspirynową. Endoskopia - polega na obejrzeniu jamy nosa lub zatok przy pomocy wąskiego endoskopu, zaopatrzonego w okular lub tor wizyjny - obraz widać na monitorze. Badanie pozwala ocenić stany zapalne zatok i inne patologie. Tomografia komputerowa (TK) nosa i zatok - pozwala dokładnie obejrzeć te miejsca i ocenić zaawansowanie choroby. Ma duży wpływ na wybór metody leczenia: chirurgii, leczenia zachowawczego czy połączenia tych metod. Po rozpoczęciu leczenia TK wykonywana jest w celu oceny skuteczności terapii.

Dla zdrowia dróg oddechowych ważne jest spożywanie dużych ilości warzyw i owoców, które dostarczają witamin. Wśród nich najważniejsza jest wit. E, która regeneruje błonę śluzową. Jest m.in. w rybach, tranie, olejach rybich, tłoczonych na zimno oliwie z oliwy i oleju słonecznikowym, w kiełkach pszenicy, migdałach, orzechach, pestkach słonecznika, zielonej i czerwonej papryce. Z kolei witamina C to broń przed przeziębieniami i nowotworami. Jej bogatym źródłem są cytryny, kiwi, truskawki, czarne porzeczki, owoce dzikiej róży, natka pietruszki, kapusta, szpinak, wątróbka. Ważna jest także systematyczna aktywność fizyczna. Zwiększa bowiem pojemność i wydajność płuc, zapobiega nadwadze, która obciąża nie tylko układ krążenia, ale i płuca.

Kons.: dr n. med. Michał Michalik, laryngolog