Sztuka przetrwania z mistrzem chaosu

Atakuje cię jego bałagan. Kolega, z którym dzielisz biurowy pokój, kolekcjonuje stare papiery i brudne kubki. Stos jego szpargałów powoli zagarnia całą przestrzeń. Jak wywalczyć choć kawałek dla siebie?

Zrozum przyczynę. To, w jaki sposób ludzie traktują swoje otoczenie, zależy często od ich kondycji psychicznej. Jedni odpuszczają porządki, gdy przeżywają silny stres. Inni dlatego, że są... perfekcjonistami i nie mogą znaleźć odpowiednio dobrej chwili na sprzątanie. Bałaganiarstwo bywa też objawem nadpobudliwości. Jeśli pod niechlujnym stosem papierów kryje się stres, prośby o jego ogarnięcie nic nie dadzą. Pozostaje dyskretnie pozbywać się tego, co ci najbardziej przeszkadza. Ale gdy masz do czynienia z ukrytym perfekcjonistą, zarządź wspólne porządki - w tym wypadku zadziała. Gdy zaś dzielisz pokój z człowiekiem, którego rozsadza energia - wyznacz strefę, która należy tylko do ciebie, np.  w promieniu metra od biurka. Postaw tam "słupek graniczny" - kwiat w doniczce albo półkę. Poproś wprost, żeby tej granicy nie przekraczał. Konsekwentnie przekładaj wszystkie jego rzeczy, które "niechcący" przywędrują na twoje biurko.

Najpierw rozmowa. Jego niefrasobliwość utrudnia ci pracę, ale przede wszystkim psuje nerwy. Próbujesz przywołać go do porządku, na próżno. Zdesperowana rozmawiałaś nawet z szefem. Też bez rezultatu.

Kiedy nie walczyć z wiatrakami. Jeżeli twoje obowiązki nie zależą od chaotycznej koleżanki z biura, zmień sposób,  w jaki na nią reagujesz. Bo przecież człowieka nie możesz zmienić. Gdy ona coś zawala, przypomnij sobie, że to jej odpowiedzialność. Ty jesteś w porządku.

Jeśli zależycie od siebie, działaj. Ona (lub on) nie przekazuje ci ważnych informacji, zapomina o dokumentach, terminach. Wprowadź kilka reguł zmiany. Miej na piśmie (np. w e-mailach) wszystkie ustalenia, plan działania w punktach, twoje prośby o zakończenie zadania w terminie. Na realizację waszych wspólnych zadań, zawsze zakładaj więcej czasu. I przypominaj sobie jak najczęściej, że twoim celem nie jest wychowanie jej (lub jego), ale wykonanie swojej pracy. Dzięki temu łatwiej zachowasz spokój. 

Nie możesz się odnaleźć we własnym domu. Mieszkasz z bałaganiarzem, którym jest twój partner, mąż, dorastające dziecko. Ty twierdzisz,  że to totalny chaos, a on, że "skomplikowany porządek". Trudno wam się dogadać nie tylko w tej kwestii. Problemem jest też galimatias w finansach, brak  systematyczności w załatwianiu  ważnych spraw itp.

Wprowadź granice. Trudno funkcjonować w rozgardiaszu, który ogarnia cały dom, więc podziel mieszkanie na strefy wpływu. Nie walcz o porządek totalny, bo na sto procent przegrasz. Ustal, który pokój jest jego królestwem, a który twoim, która półka w szafie twoja, która jego. Będą też części wspólne, np. salon. Tutaj ustalcie standard minimum, np. że ubrania nigdy nie leżą na fotelu. Trzeba też iść na kompromisy, np. że książki i gazety zostaną na wierzchu.

W jego królestwie nie sprzątaj. Nie chodzi tylko o to, żeby go nie wyręczać. To oczywiście ważne, ale zazwyczaj jesteśmy tego świadome (choć  nie zawsze konsekwentne). Warto też wiedzieć o tym, że gdy sprzątamy  po kimś (lub za kogoś), to wkraczamy  na grząski grunt walki o... władzę,  w związku czy nawet w całej rodzinie. Brzmi skomplikowanie? Według psychologów, porządkując domową przestrzeń, narzucamy swoje "jedynie słuszne" zasady i żądamy ich przestrzegania. Optymalnie byłoby te zasady ustalić wspólnie. Inaczej z powodu "drobiazgów", takich jak układanie skarpetek czy segregowanie prania będą wybuchać wielkie awantury.

Zmotywuj go sprytnie. Ani przekonywanie, ani prośby o sprzątniecie nie są nawet w połowie tak skuteczne jak opinia innych ludzi. Obawa przed tym, co mogą pomyśleć, działa na każdego, nawet najbardziej wyluzowanego bałaganiarza. Kiedy będziesz miała dość pobojowiska, zorganizuj w domu spotkanie towarzyskie, pamiętając o zaproszeniu jego (lub jej) znajomych. Zobaczysz, że skwapliwie zabierze się do sprzątania!

Uświadom mu, że to nie tylko jego sprawa. Mistrz chaosu żyje na luzie, nie dba o zobowiązania, rachunki, pieniądze. I często nawet nie zdaje sobie sprawy, że w ten sposób ściąga kłopoty na bliskich.

Nie bądź pogotowiem ratunkowym. Przypominasz mu o spotkaniach, płacisz mandaty, ratujesz z opresji... Wygodnie mu z tym, więc po co miałby coś zmieniać? Póki nie poczuje na własnej skórze konsekwencji swojego "luźnego stylu", nie będzie chciał nic z nim zrobić. Trzeba więc zacisnąć zęby, pozwolić, żeby zderzył się ze ścianą, zapłacił swoje rachunki. I choć trochę oprzytomniał.

Co za tym stoi? Jeśli masz do czynienia z nastolatkiem - spokojnie, to etap w jego rozwoju. Ale jeśli twój partner nagle zaczął pogrążać się w chaosie, warto porozmawiać, czy nie wydarzyło się coś, co wytrąciło go z równowagi.

Irytuje nas chaos, bo tracimy w nim poczucie kontroli. Najlepiej to odreagować, sprzątając choćby niewielki fragment własnej przestrzeni - robiąc porządek na biurku, w dokumentach.

Lepiej się czujemy i funkcjonujemy, gdy jest porządek. Ale pod warunkiem że to nasz własny porządek i własny wybór. Warto więc sprzątać sobie,  nie warto na siłę sprzątać innym.

Ten, kto nie potrafi utrzymać ładu w domu, zwykle nie ma kontroli nad tym, co dzieje się w jego pracy, małżeństwie. Ta zasada działa też w drugą stronę: gruntowne sprzątanie mieszkania pomaga w uporządkowaniu życia.