Reklama

Lilith - zanim Bóg stworzył Ewę

Według tradycji żydowskiej Lilith została stworzona przez Boga wraz z Adamem. Księga Rodzaju przedstawia dwa opisy stworzenia świata, w pierwszym z nich czytamy: " I stworzył Bóg człowieka na wyobrażenie swoje: na wyobrażenie boże stworzył go: mężczyznę i białogłowę stworzył je" ( Rdz 1, 27). Drugi opis stworzenia człowieka przedstawia kolejny rozdział Pisma Świętego ( Rdz 2, 27) - zgodnie z tym przedstawienie, Ewa została stworzona dużo później niż Adam, z jego żebra.

Drugi opis stworzenia człowieka według niektórych interpretatorów jest jedynie rozwinięciem pierwszego, według innych zaś zupełnie inną historią.

Reklama

Lilith i Adam

Wprawdzie w opisach stworzenia ludzi nie pada imię Lilith, jednak to w niej tradycja żydowska widzi pierwsza kobietę, żonę Adama. Kobietę niepokorną. Lilith bowiem nie spodobał się pomysł seksu w pozycji misjonarskiej - jako równa Adamowi, nie chciała leżeć pod nim, być mu uległą. Wolała opuścić raj.

Adam błagał Boga, by Lilith wróciła. Stwórca wysłał więc na jej poszukiwanie trzech aniołów: Sanoya, Sensenoya i Semangelofa. Anioły zagroziły, że każdego dnia będą zabijały potomstwo Lilith, dopóki kobieta nie wróci do raju. W odwecie Lilith zapowiedziała, że będzie składać ofiary z potomków Adama i Ewy ( ocaleni mieli być tylko ci, którzy nosić będą amulet z imionami trzech aniołów) . Nigdy nie wróciła jednak do rajskiego ogrodu. Według Księgi Zohar poleciała nad Morze Czerwone, gdzie zamieszkała wśród demonów. Została kochanką najwyższego szatana w hierarchii piekła.

Po odejściu wysłanych za Lilith aniołów, kobieta wróciła do raju , odkryła jednak , że Adam ma już nową kobietę - Ewę. Aby się zemścić, Lilith odbyła stosunek z Adamem, gdy ten spał i "ukradła" jego nasienie, z którego zrodziły się Liliny - zastąpiły one dzieci Lilith zabite przez anioły. Inna opwieść sugeruje, że to Lilith była matką Kaina.

Skąd się wzięła Lilith?

Postać Lilith ma swoje korzenie w mitologii akadyjskiej i sumeryjskiej oraz powstałej na ich gruncie tradycji asyryjskiej. Najwcześniejsza wzmianka o Lilith pojawia się w sumeryjskim Eposie o Gilgameszu. W mitologii sumeryjskiej była boginią wojny i przyjemności seksualnej.

Pierwszy opis Lilith pojawia się w średniowiecznym "Alfabecie Ben-Sira". Wcześniej Lilith przeważnie przedstawiana była jako demoniczna "pierwsza Ewa".

Z powodu dwuznaczności jej postaci, często pojawiała się w literaturze i sztuce, na wielu późnośredniowiecznych i renesansowych przedstawieniach sceny kuszenia w raju, wąż ma kobiecą głowę Lilith.

Lilith w tradycji

Pismo Święte tylko raz wymienia imię Lilith, opisując spustoszenie Edomu. ( Ks. Iz.34, 14 - 15)

Jej imię pojawia się także w Zwojach znad Morza Martwego ( Rękopisy z Qumran, datowane na IIw.p.n.e - I w. n.e) - przedstawiona jest tu jako kobieta - uwodzicielka.

W Talmudzie postać Lilith nawiązuje do obrazu przedstawionego w Eposie o Gilgameszu - jest długowłosym demonem ze skrzydłami, przybierający postać kobiety, by odbierać mężczyznom siły poprzez seks podczas snu. Księga wspomina także Lilith jako partnerkę Adama.

W tradycji żydowskiej istnieje zwyczaj wręczania noworodkom męskim amuletu z imionami trzech aniołów, który ma ich chronić przed Lilith aż do obrzezania.

Pierwszy raz z przekazem o Lilith jako żonie Adama spotykamy się w średniowiecznym Alfabecie Ben-Sira, nie wiadomo, czy podobne teorie istniały wcześniej.

Sam pomysł, że Ewa mogła mieć poprzedniczkę narodził się prawdopodobnie z interpretacji Księgi Rodzaju, a dokładnie podwójnego opisu stworzenia świata. To w Alfabecie pojawia się także pomysł, że Lilith opuściła raj, bo nie chciała uprawiać seksu w "pozycji służalczej". Ona też wymówiła przed odejściem z raju imię Boga, którego nie należało wymawiać.

Według żydowskiej Księgi Zohar po odejściu ( lub wygnaniu) z raju Lilith nadal współżyła z Adamem, a jej liczne potomstwo zrodzone było zarówno z kontaktów z pierwszym człowiekiem, jak i z demonami.

W żydowskim folklorze Lilith występuje jako wcielenie żądzy lub jako demon pozbawiający życia dzieci ( w je władaniu miały być noworodki męskie do 8 dnia życia i żeńskie do 20. dnia, chyba, że posiadały odpowiedni amulet).

Według Kabały Lilth została stworzona w piątym dniu, jeszcze przed Adamem.

Także według tradycji arabskiej Lilith jest żoną najwyższego z szatanów - Samaela i matką wielu demonów. Według innych legend pierwsza Ewa jest królowa wampirów i kochanką Draculi.

Lilith dziś

Lilith - kobieta niepokorna jest także patronką współczesnych żydowskich feministek skupiających się wokół pisma "Lilith". Pierwsza kobieta, ich zdaniem, jest doskonałym symbolem walki o prawa kobiet, to ona pierwsza zbuntowała się przeciw męskiej dominacji.

" Zgodnie z mitem i legendą, Lilith była pierwsza kobietą, stworzona przed Ewą. Była całkowicie równa Adamowi. - W rajskim ogrodzie, jeszcze przed zjedzeniem jabłka, Bóg stworzył pierwszych ludzi - mężczyznę nazwał Adam, kobietę - Lilith. Lilith powiedziała: Jesteśmy równi, ponieważ jesteśmy stworzeni z takiej samej ziemi" .( Alfabet Ben -Sira, 23a-b). - tak odpowiadają pomysłodawczynie, na pytanie dlaczego uczyniły patronką ruchu i feministycznego pisma właśnie Lilith.

Postacią Lilith interesuje się współczesny okultyzm i społeczności neopogańskie ( np. Wicca ). Imię Lilith pojawia się w rytuałach inicjacyjnych kilku zakonów i stowarzyszeń.

W astrologii Lilith nazywana jest Ciemnym Księżycem - ma bowiem odzwierciedlać ciemną , destrukcyjną stronę jaźni.

Anna Piątkowska

INTERIA.PL
Dowiedz się więcej na temat: pismo | tradycja | Bóg
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy