Reklama

On, ona, ono

Takie określenia, jak obojnak czy trzecia płeć, w naszym społeczeństwie często używane są jako obelgi. Trzeba jednak zaznaczyć, że binarny system płciowy jest charakterystyczny tylko dla świata tzw. Zachodu. W innych jego częściach kategorie trzeciej płci istniały i istnieją.

Z badań przeprowadzonych przez Intersex Society of North America wynika, że płeć 1,7-2 % mieszkańców Ziemi, czyli 136 mln osób na świecie, nie może być zidentyfikowana jako męska lub żeńska. Choć przyporządkowanie konkretnej płci biologicznej bywa problematyczne, trzecia płeć to przede wszystkim tożsamość. To kategoria kulturowa, której wskaźnikiem są najczęściej pełnione role społeczne, rzadziej seksualność.

Trzecia płeć obejmuje kategorię biologicznych kobiet i mężczyzn, którzy zachowują się podobnie do modelu kulturowego płci przeciwnej. Zajmują role społeczne przypisywane przeciwnej płci, ale są traktowani jako odmienna kategoria. Pomimo tego, że takie osoby często podchodzą do swojego ciała i seksualności w sposób charakterystyczny dla przeciwnej płci biologicznej, trzecia płeć nie jest tożsama z homoseksualizmem.

Reklama

Albańskie dziewice

W Europie kategoria trzeciej płci występuje w Albanii, ale także w Bośni i południowej Serbii. Żyją tam sworn virgin, czyli zaprzysiężone dziewice, dziewice Kanunu. Gdy, w wyniku porachunków klanowych, w rodzinie brakowało mężczyzn, kobiety przejmowały ich role. Wiązało się to z przyjęciem odmiennej płci kulturowej. Taka kobieta decydowała się na życie w celibacie i przyjęcie męskiego stroju. Zyskiwała przez to te same prawa, co mężczyzna. Tak jest do dzisiaj, choć zwyczaj ten powoli zamiera. Wiąże się to z rosnącą świadomością społeczeństwa w zakresie równości płciowej.

Trzecia płeć Ameryki

W Ameryce Północnej, wśród plemion Apache, Zuni, Sioux, Papago, Arapah, Mohave żyli berdache. Biologiczni mężczyźni pełniący głównie role opiekuńcze i sakralne. Chłopiec wychowywany był do 5 roku życia bezpłciowo. Następnie przechodził rytuały, które określały czy jest chłopcem, czy trzecią płcią. Berdache łączyli męskość i kobiecość, byli czymś więcej, dlatego często sprawowali funkcje sakralne. Ich strój łączył elementy żeńskie i męskie. Kobiecym odpowiednikiem berdache były titqattek, twilinna.

Wpływ cywilizacji zachodniej spowodował upadek berdache, przypisywanie im łatek homoseksualistów i dyskredytację w środowisku Indian. Współcześnie berdache odradza się, jako ruch Two-Spirit, osób o podwójnej duszy.

Pacyfik trzeciej płci

Fa'afafine to trzecia płeć specyficzna dla kultury samoańskiej. To biologiczni mężczyźni, którzy czują się kobietami. Swoją odmienność wyrażają strojem i emanacją specyficzną emocjonalnością. Wchodzą w relacje intymne zarówno z kobietami, jak i mężczyznami, oraz trzecią płcią. Nie są pojmowani jako mężczyźni, dlatego ich związki z innymi mężczyznami nie są traktowane jako homoseksualne. Są wychowywani do bycia fa'afafine, spełniają odmienne role od mężczyzn i kobiet. Działają aktywnie w przestrzeni publicznej angażując się w rozwój kultury i sztuki a także w działalność charytatywną.

Kasta bogini Bahućara Mata i wybrańcy Allacha

W hinduskim paszporcie, w rubryce płeć, oprócz kobiety i mężczyzny może znaleźć określenie hidźra (hijra). Tak nazywają się osoby trzeciej płci w kulturze Azji Południowej. Są biologicznymi mężczyznami, którzy nie utożsamiają się kulturowo lub psychicznie z przedstawicielami swojej płci i ich rolami w społeczeństwie. Mogą utożsamiać się z kobietami, ale także są to transseksualiści, obojnacy, osoby urodzone z narządami obojga płci lub o płci nieokreślonej, oraz mężczyźni wykastrowani. Przyjmują stroje kobiece. Żyją we wspólnotach. Hidźrą można stać się na drodze socjalizacji w obrębie "rodziny hidźrów". Proces zakończony jest rytualną kastracją.

Dawniej pełnili funkcje sakralne i opiekuńcze, dzisiaj zajmują się głównie żebractwem i prostytucją. Biorą udział w wielu obrzędach sakralnych, podczas zaślubin i po narodzinach dziecka. Ich obecność wróży szczęście i płodność. W społeczeństwach muzułmańskich byli silnie związani z klasami panującymi, zmieniło się to w epoce kolonialnej. Kultura zachodnia spowodowała, że zaczęto postrzegać ich jako zboczeńców i przestępców. Ksenofobia wobec hidźrów maleje, od 2000 roku mają swoją reprezentację we władzach.

Piękności z Tajlandii

Ich płeć definiowana jest przez seksualność. Proces jej zmiany rozpoczynają w bardzo młodym wieku. Katoey, ladyboy tak nazywają się przedstawiciele trzeciej płci w Tajlandii. Szacuje się, że mieszka tam 180 tysięcy takich osób. Dla nich piękno jest kategorią konstytuującą tożsamość, dlatego decydują się na radykalną transformację ciała.

"Miss Tifffany Universe" to, organizowane od dwunastu lat, konkursy piękności dla katoey. Uczestniczki są tak piękne, że trudno uwierzyć, że nie urodziły się jako kobiety. Mimo iż w Tajlandii żyje (wedle różnych szacunków) od około 30 000 do około 300 000 katoey, a inni Tajowie są na ogół pozytywnie ustosunkowani wobec nich, nie mają możliwości prawnej zmiany płci.

Brazylijska telenowela

Na transformację ciała decydują się także mieszkający w Brazylii travesti. Często przechodzą kurację hormonalną oraz korektę biustu, bioder i ud, ale rzadko operację zmiany płci. Swoją tożsamość wyrażają poprzez kobiece stroje, język, role społeczne i seksualne. Jednak, w przeciwieństwie do transseksualnych kobiet, często nie postrzegają siebie jako kobiet, częściej jako homoseksualistów. Wchodzą w związki z męskimi mężczyznami. Partner travesti nie jest uznawany za homoseksualistę, taki związek traktowany jest, jako heteroseksualny. Travesti często występują w telenowelach.

Trzecią płeć można zaznaczyć, od 2011 roku, w dokumentach w Pakistanie. Jest ich 50 tysięcy i nazywają się Kustra. Także w Australii trzecia płeć została uznana prawnie. Obecnie w dowodzie tożsamości, oprócz oznaczenia "he", "she", jest także kategoria "zie". Traktowana jako płeć nieokreślona. Pierwszą osobą sklasyfikowaną w ten sposób jest Norrie May-Welby.

INTERIA.PL
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy