Po czym rozpoznać, że skóra się starzeje?

Wyróżnia się trzy warstwy skóry - położoną najgłębiej tkankę podskórną, dalej skórę właściwą oraz najbardziej na zewnątrz naskórek. Głównymi komórkami naskórka są keratynocyty, które w miarę dojrzewania wędrują z jego najniższej do najbardziej powierzchniowej warstwy, zmieniając swoją strukturę i funkcję. Czas tej wędrówki to około 20-30 dni i zależy m.in. od grubości skóry.

Wraz z wiekiem czas potrzebny keratynocytom na dojrzewanie i przejście przez kolejne warstwy naskórka wydłuża się nawet do 60 dni. W konsekwencji mogą pojawić się problemy z nagromadzeniem martwych keratynocytów, zwłaszcza w szczególnie na to podatnych miejscach - piętach, łokciach. Dodatkowo wydłużony czas wędrówki keratynocytów przez warstwy naskórka łączy się z wydłużonym gojeniem się ran na skórze dojrzałej.

Zawartość wody w skórze maleje wraz z wiekiem. U niemowlęcia osiąga poziom około 80%, natomiast u osób starszych wynosi około 60%. Zmniejszenie ilości wody w skórze wynika między innymi ze zmian w lipidach naskórka oraz zmniejszenia poziomu NMF w keratynocytach. NMF to naturalny czynnik nawilżający (ang. natural moisturizing factor) - silnie higroskopijny kompleks, mający wybitne właściwości wiązania wody. Na zmniejszenie poziomu NMF, poza upływającym czasem, mają wpływ także m.in. niska wilgotność powietrza czy niektóre choroby skóry (łuszczyca, AZS).

Zmniejszona zawartość wody w starzejącej się skórze objawia się przede wszystkim jej suchością. Jest to pierwszy widoczny objaw upływającego czasu. Zwiększona suchość skóry łączy się z utratą jej elastyczności, a w konsekwencji - pękania. Woda w keratynocytach jest bowiem konieczna do zmiękczania włókien keratyny, stanowiącej główny składnik tych komórek i nadającej im bardzo dużą wytrzymałość na czynniki zewnętrzne. Z czasem wysuszenie pogłębia się i w konsekwencji skóra może stać się matowa, szorstka, a nawet łuszcząca się.

W pielęgnacji skóry starzejącej się warto skupić się na przeciwdziałaniu wysuszeniu skóry. Warto wybierać produkty, które zapewniają silne odżywianie i regenerację skóry twarzy. Decydując się na konkretny kosmetyk warto zwracać uwagę na takie, które zawierają oleje roślinne, m.in. olej z awokado, olej z orzechów makadamia oraz oliwę z oliwek - te składniki zmniejszają przeznaskórkową utratę wody, dzięki czemu zwiększa się nawilżenie naskórka, jest on zmiękczony i odżywiony. Obecność gliceryny również zapewnia zwiększone wiązanie wody w naskórku i zapobiega suchości i szorstkości skóry.

Wraz z wiekiem zmniejsza się wydzielanie łoju, stanowiącego składnik bariery hydrolipidowej skóry. Łój składa się z m.in. trójglicerydów, wolnych kwasów tłuszczowych, wosków i skwalenu. Do jego funkcji należą zmiękczanie i natłuszczanie skóry oraz włosów. Chroni je przed nadmierną utratą wody, stąd jego zmniejszony poziom również przyczynia się do zwiększonej suchości skóry. Poziom wydzielania łoju zależy nie tylko od wieku, ale też od płci, fazy cyklu u kobiet czy temperatury otoczenia. Zmiany w ilości produkowanego łoju wpływają na skład bariery hydrolipidowej skóry, a w konsekwencji także na jej pH. W połączeniu ze ścieńczeniem naskórka starzejąca się skóra staje się więc mniej odporna na urazy, czynniki środowiskowe czy mikroorganizmy.

Starzenie się skóry, szczególnie pod wpływem czynników zewnętrznych, łączy się także z pogorszeniem połączenia między naskórkiem a skórą właściwą. W konsekwencji pogorszeniu ulega wymiana składników odżywczych i metabolitów między tymi warstwami. Prowadzi to do słabszego odżywienia komórek naskórka i może objawiać się poszarzeniem skóry, jej zmatowieniem.

Proces starzenia się skóry jest najbardziej widoczny na twarzy. Skóra twarzy jest bowiem najbardziej narażona na czynniki zewnętrzne, zwłaszcza promieniowanie słoneczne, przyspieszające starzenie się.  Najbardziej niechcianym efektem starzenia twarzy są zmarszczki. Jak powstają?

Głównymi składnikami macierzy otaczającej komórki skóry właściwej są kolagen, elastyna oraz glikozaminoglikany. Kolagen odpowiada za wytrzymałość i strukturę skóry, elastyna - elastyczność, a glikozaminoglikany - uwodnienie. Grubość skóry właściwej zależy od lokalizacji i wraz z wiekiem zmniejsza się.

Pod wpływem promieniowania UV cząsteczki kolagenu w skórze właściwej stają się zdezorganizowane, ulegają fragmentacji i są gorzej rozpuszczalne. Ich rozmieszczenie w macierzy staje się nieregularne. Zarówno pod wpływem promieniowania UV, jak i czynników wewnętrznych, zwiększa się ilość enzymów degradujących kolagen, stąd spadek jego zawartości w skórze starzejącej się. Uważa się, że zawartość kolagenu w skórze zmniejsza się o około 1% z każdym rokiem. Wydaje się, że zmiany w grubości i strukturze skóry właściwej, w tym zmiany w zawartości i rozmieszczeniu kolagenu, w dużej mierze odpowiadają za powstawanie zmarszczek. Do ich tworzenia przyczyniają się także m.in. zmiany w masie mięśniowej, utrata podskórnej tkanki tłuszczowej czy utrata masy kostnej w obrębie kości twarzy.

Starzejąca się skóra staje się mniej zabezpieczona przed promieniowaniem słonecznym. Wraz z wiekiem zmniejsza się liczba występujących w naskórku melanocytów, czyli komórek produkujących barwnik - melaninę. Melanina ma zdolność pochłaniania części promieniowania UV, co w pewnym stopniu chroni skórę przed jego szkodliwym działaniem.  Dodatkowo melanocyty w skórze dojrzałej grupują się, tworząc przebarwienia, a czasem zupełnie znikają z niektórych obszarów, co objawia się odbarwieniami skóry.

Skóra starzejąca się staje się sucha. Traci blask i bywa poszarzała, mogą pojawiać się na niej przebarwienia. Widoczne stają się zmarszczki. Można zaobserwować wiotczenie skóry i utratę jej elastyczności. Skóra dojrzała gorzej się goi i miejscami gromadzi martwy naskórek. Proces starzenia się jest najbardziej widoczny na skórze twarzy, dlatego warto zastosować pielęgnację niwelującą objawy upływającego czasu. Kosmetyki Dermika Neocollagen dzięki bogactwu składników aktywnych działają na objawy starzenia się skóry, takie jak suchość, przebarwienia i zmarszczki. Odżywiają i regenerują skórę, zmniejszając oznaki starzenia.

Bibliografia: