Atopowe zapalenie skóry pod kontrolą

Bywa nazywane wypryskiem atopowym lub skazą białkową. Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest przewlekłą chorobą alergiczną, która ma podłoże genetyczne. To jedna z najczęstszych postaci uczulenia, jakie pojawia się u małych dzieci. Alergolodzy szacują, że na AZS cierpi ok. 10-20 proc. maluchów. Mniej więcej u połowy z nich objawy chorobowe pojawiają się już w pierwszym półroczu życia.

Atopowe zapalenie skóry jest bardzo uciążliwą chorobą. Towarzyszy jej uporczywy świąd, który powoduje, że małe dziecko jest stale rozdrażnione, płaczliwe, źle śpi i ma słaby apetyt.

Jego złe samopoczucie ma wpływ na życie całej rodziny. Dlatego tak ważne jest wczesne rozpoznanie choroby oraz złagodzenie jej objawów. Podpowiadamy, na co zwracać uwagę i co zrobić, jeśli zauważysz u dziecka objawy, które mogą wskazywać na atopowe zapalenie skóry.

Atopowe zapalenie skóry zazwyczaj nie ujawnia się przed 3. miesiącem życia. Oznaki choroby na ogół można zauważyć pomiędzy 3. a 6. miesiącem życia.

● U niemowląt zazwyczaj występuje tzw. wyprysk atopowy wczesnego dzieciństwa. Zmiany zwykle są widoczne na twarzy, a zwłaszcza na policzkach. Przypominają one silne rumieńce, a na dodatek łuszczą się i swędzą. W cięższych przypadkach wysypka ma postać pęcherzyków, z których sączy się zasychająca w strupy wydzielina.

● U wielu malców dotkniętych atopią pojawia się ciemieniucha. Są to żółtoszare łuski na owłosionej skórze głowy. Niektóre niemowlęta mają także zmienione płatki uszne: w zgięciach małżowiny widać małe, czerwone pęknięcia (uszy wyglądają tak, jakby były naderwane).

● U dzieci powyżej 3. roku życia zmiany (tzw. wyprysk atopowy późnego dzieciństwa) mają nieco inny charakter - występują głównie w zgięciach kończyn, na nadgarstkach, wokół szyi na twarzy i tułowiu. Bardzo swędzą i przypominają liszaje. Ponieważ maluch stale się drapie, na skórze tworzą się ranki i pojawia się stan zapalny. Świąd nasila się w nocy. Dziecko nie może przez to spać, jest drażliwe.

● Atopowemu zapaleniu skóry często towarzyszy alergia na białka mleka krowiego. Ale nie tylko - maluchy dotknięte tą chorobą mogą być także uczulone na pyłki roślin, pleśnie, roztocza, metale, sierść zwierząt, związki chemiczne zawarte w proszkach do prania, itp. W skrajnych wypadkach może to być kilkadziesiąt różnych alergenów! Objawy AZS nasilają się też pod wpływem stresu, infekcji oraz przegrzania organizmu. Metody leczenia Podstawową kwestią w przypadku alergii skórnej jest unikanie szkodliwych czynników, które wywołują przykre dolegliwości. Jednak to nie wystarczy - malec cierpiący na AZS powinien też przyjmować odpowiednie leki, musi więc znajdować się pod opieką alergologa i dermatologa.

● Zazwyczaj konieczne jest leczenie objawowe, które zależy m.in. od wieku malca, stopnia nasilenia zmian i od tego, czy problemom skórnym towarzyszy też alergia układu oddechowego, nadwrażliwość pokarmowa albo np. alergia kontaktowa.Specjalista może zapisać maluszkowi leki antyhistaminowe (jak Fenistil, Claritine, Xyzal, Zyrtec, itp.), które łagodzą objawy alergii. U dzieci stosuje się też maści ze sterydami, które niwelują wysypkę i świąd.

W razie potrzeby podaje się im również uspokajającą hydroksyzynę, dzięki której maluch mniej się drapie. Niezbędna pielęgnacja Skóra atopowa jest bardzo sucha i wrażliwa, bo nie ma właściwej warstewki hydrolipidowej, która spełnia funkcje ochronne. Dlatego ciało malca trzeba starannie pielęgnować. Należy to robić regularnie - zarówno w okresach nasilenia się objawów (w sezonie jesienno-zimowym), jak i w czasie, gdy stan skóry czasowo się poprawi (zwykle tak się dzieje latem, co nie oznacza, że malec jest wyleczony z AZS!).

● Skórze atopowej nie służą ciepłe i długie kąpiele (bo to osłabia naturalną warstewkę ochronną). Dlatego smyka lepiej jest myć pod prysznicem lub kąpać ok. 5 minut w wanience, w letniej wodzie (o temperaturze 30-35°C).

● Do mycia ciała maluszka trzeba używać emolientów - są to preparaty o właściwościach silnie nawilżających i natłuszczających (np.: Oilatum, Emolium, Oillan). Zapobiegają one utracie wody i zmniejszają świąd. Są dostępne w aptekach i drogeriach.

● Ciała nie wolno pocierać ręcznikiem, bo to osłabia naskórek. Trzeba go tylko lekko dociskać.

● Skórę trzeba dodatkowo smarować balsamem emolientowym lub np. zapisaną przez dermatologa maścią cholesterolową z witaminami A i E (można zrobić ją w aptece na receptę).

● W razie potrzeby, przesuszone miejsca na skórze dziecka trzeba dodatkowo natłuszczać nawet kilka razy w ciągu dnia.

● Regularnie należy skracać maluchowi paznokcie - to utrudni mu rozdrapywanie ranek.

● Malca nie należy zbyt grubo ubierać, aby się nie pocił - bo to sprzyja zaostrzeniu choroby. W mieszkaniu też nie powinno być za gorąco: optymalna temperatura to ok. 20°C.

Konsultacja: dr n. med. Ewa Najberg, alergolog. Tekst: Małgorzata Jaworska-Kozłowska