Reklama

Dojrzewanie: Prawidłowe, przedwczesne i opóźnione. Kiedy się niepokoić?

Dojrzewanie to szereg zmian, które pojawiają się między 12. a 16. rokiem życia. Zaliczyć do nich można m.in. zmianę budowy ciała, pojawienie się owłosienia, miesiączki i wytrysku. Zdarza się jednak, że dziecko dojrzewa za wcześnie lub za późno. Co powinno wzbudzić nasz niepokój?

Prawidłowe dojrzewanie (pokwitanie)

Okres dojrzewania poprzedza zazwyczaj tzw. skok pokwitaniowy. To czas w chronologii dojrzewania płciowego, który charakteryzuje się intensywnym tempem wzrastania.

Jak dużym? Szacuje się, że w przypadku wzrostu może to być 8-10 cm w skali roku, a w przypadku wagi - około 4-10 kg. Przyrostowi wysokości i ciężaru ciała towarzyszą także inne zmiany. Chodzi przede wszystkim o rozwój narządów wewnętrznych: nerek, wątroby, płuc, trzustki czy serca. Skok pokwitaniowy zwykle pojawia się 1-2 lata przed właściwym dojrzewaniem.

Dojrzewanie to proces, który trwa od 4 do 5 lat. Następuje on zwykle między 12. a 16. rokiem życia. Może się jednak zdarzyć, że pierwsze zmiany wystąpią u dziewczynek nieco wcześniej. Nic dziwnego. Dojrzewanie u dziewczynek i chłopców przebiega bowiem nieco inaczej. Ma to związek przede wszystkim z pracą hormonów.

Reklama

Cechy charakterystyczne dojrzewania u dziewcząt to:

  •    zaokrąglenie piersi,
  •    wystąpienie pigmentacji na brodawce sutkowej,
  •    pojawienie się włosów na skórze, pod pachami oraz owłosienia łonowego,
  •    zmiana koloru owłosienia na ciemniejszy,
  •    poszerzenie bioder,
  •    pojawienie się pierwszej miesiączki,
  •    pojawienie się wydzieliny z pochwy;

Cechy charakterystyczne dojrzewania u chłopców to:

  •    powiększenie jąder i moszny,
  •    pojawienie się owłosienia w okolicy członka,
  •    powiększenie prącia,
  •    poszerzenie klatki piersiowej,
  •    rozrost strun głosowych czego konsekwencją jest niższy ton głosu,
  •    pojawienie się owłosienia pod pachami oraz w okolicy twarzy,
  •    pojawienie się wytrysku nasienia.

Przedwczesne dojrzewanie

O przedwczesnym dojrzewaniu mówimy w przypadku, gdy opisywane zmiany pojawiają się u dziewczynek przed 8. rokiem życia, a u chłopców przed 9.

Co jest przyczyną przedwczesnego dojrzewania? Zdarza się, że za wczesne pokwitanie odpowiada guzek zlokalizowany w okolicy podwzgórza, które pobudza przysadkę do wydzielania hormonów. Przedwczesne dojrzewanie może mieć także podłoże genetyczne. Warto wiedzieć również, że znacznie częściej dotyczy ono dziewczynek niż chłopców.

Na czym polega leczenie przedwczesnego dojrzewania? Młodym pacjentom zazwyczaj podaje się leki mające na celu zmniejszenie poziomu wydzielania gonadotropin. Dzięki temu można skutecznie zahamować proces.

Trzeba jednak pamiętać, że przedwczesne dojrzewanie nie zawsze jest patologiczną zmianą. Dla przykładu, bardzo często można zaobserwować powiększenie gruczołów piersiowych u noworodków. Stan ten może utrzymywać się nawet do 2 roku życia. W przypadku, gdy nie towarzyszą mu inne objawy, np. porost owłosienia, nie wymaga żadnego leczenia.

Opóźnione dojrzewanie

O opóźnionym dojrzewaniu mówimy z kolei w przypadku, gdy trzeciorzędowe cechy płciowe, czyli zaokrąglony biust, owłosienie ciała, umięśnienie i rozłożenie tłuszczu na ciele, odpowiednie proporcje budowy ciała i barwa głosu pojawiają się z trzyletnim opóźnieniem. Innym kryterium jest brak miesiączki u dziewcząt lub polucji u chłopców po 16. roku życia. Jak pokazują badania, opóźnione dojrzewanie dotyczyć może nawet 3 proc. populacji, co ważne - głównie chłopców.

Opóźnione dojrzewanie może być spowodowane czynnikami genetycznymi, przyjmowanymi lekami lub innymi schorzeniami. Przyczyną może być m.in. niedoczynność tarczycy, choroby psychiczne, choroby układu krążenia i nerek, uszkodzenie podwzgórza i niedoczynność przysadki.

Zdarza się również, że opóźnione pokwitanie ma związek ze stylem życia. Na przykład brak miesiączki lub polucji wynikać może m.in. z nieprawidłowej diety - chodzi przede wszystkim o znaczny deficyt kaloryczny lub wysiłku fizycznego. Trzeba wiedzieć, że opóźnione dojrzewanie nie wymaga leczenia. Włączenie farmakoterapii konieczne jest jednak w przypadku trwałego zaniku dojrzewania.

Zainteresował cię ten artykuł? Więcej znajdziesz w serwisie Zdrowie!

***

Zobacz również:

INTERIA.PL
Dowiedz się więcej na temat: dojrzewanie
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy