Leczymy zapalenie spojówek

Jeżeli dziecko co chwila pociera rączkami załzawione, spuchnięte oraz ropiejące oczka lub też brzdąc odwraca wzrok od źródła światła, najprawdopodobniej ma zapalenie spojówek.

- To częsta przypadłość o tej porze roku - mówi dr Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra, neonatolog z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie.

- Choć infekcja zwykle nie jest groźna i nie powoduje powikłań, bywa dla smyka bardzo dokuczliwa - wyjaśnia nasz ekspert. Sprawdź zatem, co może być jej powodem oraz w jaki sposób pielęgnować chorego malucha.

U niemowląt i małych dzieci zapalenia spojówek najczęściej są spowodowane niedrożnością kanalików łzowych. Łzy, które w naturalny sposób nawilżają oko, nie są odprowadzane kanalikami do nosa i gardła, tylko spływają po policzkach.

Dziecko, chcąc je wytrzeć, często pociera oko. A to sprzyja stanom zapalnym i zakażeniom bakteryjnym. Dodatkowo substancje odżywcze, które znajdują się w płynie łzowym, są świetną pożywką dla drobnoustrojów, co potęguje ryzyko infekcji.

- Aby udrożnić zatkany kanalik, pediatra - oprócz częstego przemywania oczu solą fizjologiczną - może zalecić dziecku masaż oka, polegający na lekkim uciskaniu palcem miejsca tuż przy wewnętrznym kąciku oka - mówi nasz ekspert.

- Jeżeli po kilku tygodniach nie przyniesie to rezultatów, a pojawią się objawy infekcji bakteryjnej (np. ropa), lekarz może przepisać malcowi krople z antybiotykiem, a następnie skierować malca na udrożnienie kanalika za pomocą specjalnej sondy - wyjaśnia specjalista.

Zdarza się, że u niektórych dzieci infekcje oczu mają podłoże alergiczne. W takiej sytuacji zapalenie spojówek może wynikać z bezpośredniego działania na błonę śluzową oczu konkretnych alergenów, którymi zazwyczaj bywają:

● pyłki roślin (zwłaszcza traw),

● sierść zwierząt (głównie psa, kota oraz świnki morskiej),

● pierze (szczególnie gęsie, kacze, kanarków oraz papug),

● zarodniki grzybów pleśniowych,

● roztocza kurzu domowego.

- Bywa jednak i tak, że alergiczne zapalenie spojówek nie jest wywołane bezpośrednim kontaktem dziecka z drażniącym oczy alergenem. Infekcja może bowiem także towarzyszyć innym rodzajom alergii, np. atopowemu zapaleniu skóry, katarowi siennemu czy też astmie oskrzelowej - wyjaśnia dr Barbara Gierowska-Bogusz.

Głównymi objawami są wówczas silne swędzenie i ból oczu, łzawienie i obecność śluzowej lub ropnej wydzieliny, przekrwienie oraz opuchnięcie powiek. Nasilonym objawom ocznym zwykle towarzyszy również wodnisty katar, kichanie, swędzenie noska, czasem uporczywy kaszel.

- Aby zmniejszyć dolegliwości u maleństwa, należy kilka razy dziennie przemywać mu spojówki solą fizjologiczną, np. Physiodose. Jeśli oczy są bardzo spuchnięte, warto położyć na nie zimne kompresy, np. z przegotowanej i schłodzonej wody - radzi dr Gierowska-Bogusz.

Smykowi można też zaaplikować łagodne krople ze świetlikiem lub środki zawierające kromoglikany (Polcrom, Cussicrom), które są dostępne w aptekach bez recepty.

- Zwykle takie postępowanie dość szybko łagodzi dolegliwości. Jeśli jednak objawy są nasilone, należy podać maluszkowi lek przeciwalergiczny (Zyrtec, Claritina) oraz niezwłocznie skontaktować się z alergologiem, który zaleci właściwe leczenie - wyjaśnia nasz redakcyjny ekspert.

Zapalenie spojówek u maluszka może być też spowodowane zainfekowaniem oka określoną bakterią, np. gronkowcem lub paciorkowcem.

- Do infekcji może dojść w sytuacji, gdy bawiący się w piasku lub na placu zabaw malec potrze oko nie umytą rączką lub też maluszek wykąpie się w brudnej wodzie, np. w stawie lub w chlorowanej na basenie - dodaje dr Barbara Gierowska-Bogusz.

Przy pierwszych objawach infekcji kilka razy w ciągu dnia trzeba przemywać oczka roztworem soli fizjologicznej. Jeśli po 1-2 dniach nie nastąpi poprawa lub stan dziecka pogorszy się (np. pojawi się również gorączka) trzeba udać się do lekarza.

Po zbadaniu malucha i rozpoznaniu zapalenia spojówek specjalista może pobrać wydzielinę z oka do wymazu z antybiogramem.

- Badanie to pozwala stwierdzić, jaka bakteria wywołała dolegliwości u dziecka oraz ułatwia szybkie dobranie skutecznego antybiotyku - wyjaśnia pediatra. - Lek ten (zwykle w postaci kropli i/lub maści) trzeba podawać maluszkowi ściśle według wskazówek lekarza - dodaje dr Barbara Gierowska-Bogusz.

Konsultacja: lek. med. Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie.
Tekst: Magdalena Kowalska-Sokołowska