Reklama

Pozwól mi dorosnąć!

Nastolatek to taki ktoś, kogo czasem bardzo trudno zrozumieć. Nie da się już dłużej udawać, że jest malcem tym, co kiedyś, ani oczekiwać, że zachowa się jak racjonalna i odpowiedzialna osoba dorosła. Życie nastolatka rządzi się swoimi prawami, które, jeśli nie chcemy stanąć na drodze jego rozwoju, warto lepiej poznać.

Okres dojrzewania jest najtrudniejszą fazą rozwoju zarówno dla dziecka, jak i jego rodziny. Przemiany jakie zachodzą w funkcjonowaniu nastolatka wprowadzają rodzinę w zupełnie nową fazę, co  dla wielu opiekunów bywa bardzo kłopotliwe. Próby utrzymania dotychczasowego porządku wywołują konflikty i napięcia i utrudniają młodemu człowiekowi realizację ważnych zadań rozwojowych.  

Co ma do zrobienia nastolatek w tej fazie rozwoju?

Musi poradzić sobie z kilkoma ważnymi sprawami. Pierwsza dotyczy akceptacji własnego wyglądu. Nie jest to łatwe, kiedy ciało rośnie i wygląda tak nieproporcjonalnie, a na twarzy pojawia się trądzik. A silne kompleksy  mogą obniżać nastrój i utrudniają codzienne życie. Drugie zadanie rozwojowe wiąże się z właściwą ochroną swojego organizmu. Chodzi o poznanie granic swojego ciała i dbanie o to, aby inni ich nie przekraczali (co pomoże uniknąć przykrych zdarzeń o charakterze wykorzystania seksualnego).

Reklama

Z zadaniem tym wiąże się inne - przygotowanie do związku uczuciowo-intymnego, oraz radzenie sobie z potrzebami seksualnymi. W tej początkowej fazie związki są nietrwałe i burzliwe, a zawody miłosne przeżywane bardzo intensywnie. Nastolatki często potrzebują wsparcia dorosłych, żeby poradzić sobie z trudnym doświadczeniem.  

W wieku nastu lat ważnym zadaniem rozwojowym jest także osiągnięcie nowych, bardziej dojrzałych więzi z rówieśnikami. Do budowania tych relacji nie wystarczy już tylko wspólnota zainteresowań, tym co zaczyna się liczyć jest przede wszystkim  lojalność, zaufanie i wsparcie. Grupa rówieśnicza jest najważniejsza i staje się istotnym źródłem informacji o sobie. Nastolatek ma silną potrzebę kontaktu, przynależności  i akceptacji i spełnienia tych potrzeb szuka właśnie pośród rówieśników. To właśnie w tym okresie rozwoju rodzice odchodzą na dalszy plan. 

Aby osiągnąć dojrzałość nastolatek musi osiągnąć niezależność uczuciową i poznawczą od rodziców. Ta potrzeba autonomii i oddzielenia się bywa dla wielu rodziców przykra, nie zawsze wiedzą, jak się wtedy zachować. Nadopiekuńczy rodzic, skoncentrowany do tej pory wyłącznie na dziecku, może doświadczyć poczucia pustki, albo odkryć, że jego relacje małżeńskie nie były doskonałe i wymagają zmiany.

Ta nowa sytuacja budzi czasem tak silny lęk, że wzmaga nasze wysiłki przeciwko oddzieleniu dziecka, co  utrudnia jego prawidłowy rozwój.  

Zmienność nastroju, silne reakcje emocjonalne, myślenie egocentryczne i czarno-białe, negowanie i buntowanie się przeciwko obowiązującym zasadom to ważne, naturalne i rozwojowe wskaźniki dojrzewania naszych dzieci. Trudne zachowania nastolatka w tej fazie nie oznaczają jednak od nas przyjęcia postawy całkowitej akceptacji i bierności typu: "skoro tak chcesz, to rób", "co ja poradzę, że on tego nie chce".

Nastolatek potrzebuje mieć obok siebie silnego, odpowiedzialnego dorosłego, który nie będzie podążać ślepo za dziecięcymi potrzebami, ale będzie potrafił wytyczać jasne, rozsądne granice i reguły. Który da mu poczucie bezpieczeństwa i będzie przy nim, nawet kiedy on pokazuje, że nie chce rozmawiać i zamyka się w pokoju. W wieku nastu lat trudno jest uniknąć konfliktów z rodzicami (dotyczą najczęściej obowiązków szkolnych i domowych, wyglądu, sposobu spędzania wolnego czasu), ale są one niezbędne do uruchomienia procesu indywiduacji i separacji.  

Powodzenie w realizowaniu zadań rozwojowych zależy od ważnych dla nastolatka dorosłych, a więc rodziców i nauczycieli. Jeśli dorośli stawiają wymagania przekraczające możliwości nastolatków, wywołują tym samym w nich poczucie bezradności, lęk przed odrzuceniem i poczucie niezrozumienia. W konsekwencji powoduje to często ucieczkę młodego człowieka do destrukcyjnych form radzenia sobie z napięciem (np. sięganie po używki, samoookaleczanie się, agresja, lęki, depresja).  


Autor: Małgorzata Kamińska                        

INTERIA.PL
Dowiedz się więcej na temat: nastolatek
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Reklama
Strona główna INTERIA.PL
Polecamy