Szczepienia w pierwszej dobie życia – które i dlaczego są konieczne?
Zgodnie z obowiązującym w Polsce Programem Szczepień Ochronnych zdrowym noworodkom w pierwszej dobie życia podaje się dwa szczepienia: przeciwko gruźlicy oraz wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. Co warto o nich wiedzieć? Dlaczego są konieczne? Czy trzeba je wykonywać tak wcześnie?
Szczepionka przeciw gruźlicy, którą otrzymują maluchy po urodzeniu jest pierwszą i jedyną dawką. To szczepionka "żywa", podawana śródskórnie. Ponadto noworodki otrzymują szczepionkę przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. To pierwsza dawka, a szczepionka jest "zabita" i podawana domięśniowo.
Gruźlica jest chorobą wywoływaną przez prątki gruźlicy, która może zaatakować nie tylko płuca, ale każdy narząd. Najcięższe postacie gruźlicy to gruźlica pozapłucna: gruźlica rozsiana i gruźlicze zapalenie opon mózgowo - rdzeniowych, które powodują wysoką śmiertelność. Gruźlica rozprzestrzenia się drogą kropelkową, choć do zakażenia może dojść także drogą pokarmową i przez bezpośredni kontakt. Ogólne objawy gruźlicy to: gorączka, dreszcze, nocne poty, ubytek masy ciała.
Niebezpiecznym postaciom gruźlicy zapobiega szczepionka przeciwko gruźlicy podawana po narodzinach dziecka: śródskórnie szczepionką BCG. W Polsce od 2006 roku szczepienie przeciwko gruźlicy wykonuje się tylko raz, nie trzeba się doszczepiać.
Czy szczepienia przeciwko gruźlicy są konieczne? Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca ich utrzymanie w krajach, w których zapadalność na nią jest wyższa niż 5/100 tys. ludności. Polska - z zapadalnością na poziomie 7,3/100 tys. przypadków potwierdzonych laboratoryjnie - zdecydowanie się do nich zalicza.
Zasadność podawania dzieciom szczepionki nie wzbudza specjalnie kontrowersji, w przeciwieństwie do terminu, w jakim jest podawana. Czy faktycznie trzeba szczepić noworodki zanim wyjdą ze szpitala? Okazuje się, że jest to wskazane z kilku powodów. Zarówno z uwagi na ryzyko zakażenia, jak i dlatego, że szczepienie poza szpitalem jest utrudnione.
Drugą szczepionką podawaną po urodzeniu dziecka jest szczepionka przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B. To pierwsza dawka, która skutecznie chroni dziecko przed zachorowaniem wywołanym patogenami, które mogą być przekazane na przykład przez matkę. Chroni również przed poważnymi jego konsekwencjami, takimi jak marskość czy rak wątroby.
Bardzo ważne jest, aby szczepionkę przeciwko WZW B podać domięśniowo po urodzeniu, w ciągu pierwszych 24 godzin, koniecznie przed wypisaniem malucha z oddziału noworodkowego. Musi zostać zaszczepiony każdy noworodek, niezależnie od dojrzałości i urodzeniowej i masy ciała. Oznacza to, że nie ma bezwzględnych przeciwwskazań klinicznych do tego szczepienia.
Wirusowe zapalenie wątroby typu B (WZW B) jest chorobą wywoływaną przez wirusa typu B zapalenia wątroby (HBV).
Do zakażenia dochodzi głównie na drodze bezpośredniego kontaktu tkanki o przerwanej ciągłości z nawet niewielką ilością krwi zakażonej wirusem. Choroba może mieć bardzo zróżnicowany przebieg, od niepełnoobjawowego do piorunującego.
Czy ta szczepionka jest konieczna? Tak. Wprawdzie dzięki powszechnie stosowanym szczepieniom noworodków oraz kontynuacji szczepień w wieku niemowlęcym doprowadzono do zmniejszenia liczby nowych zachorowań, jednak obecnie zapadalność w Polsce na WZW B wciąż jest określana jako średnia.
Dlaczego szczepionka przeciwko WZW typu B jest podawana tak wcześnie? Wynika to przede wszystkim z obaw o stan zdrowia matki, a okres okołoporodowy to dla dziecka czas największego ryzyka. Ponadto trzeba pamiętać, że jednym z głównych czynników ryzyka zakażenia pozostaje kontakt ze służbą zdrowia. Z tego względu, ponieważ noworodek przebywa w środowisku szpitalnym, szczepienie jest wykonywane w pierwszej dobie życia.
