Chemia czy witaminy? Obierać czy nie obierać? Prawda o owocach i warzywach ze skórką
Obierasz jabłko ze skórki, bo boisz się pestycydów? A może szorujesz pomarańcze i mandarynki przed zjedzeniem? Jedno jest pewne - owocowe i warzywne skórki od lat budzą kontrowersje. Sprawdź, czy naprawdę można je jeść bez obaw i kiedy lepiej jednak chwycić za obieraczkę.
Spis treści:
- Skórka - niepozorna, ale pełna mocy
- Ale czy to na pewno bezpieczne?
- Kiedy lepiej jednak obrać?
- Młode a stare warzywa
- A co z pestycydami?
- Smak i przyjemność też się liczą
- Jeść czy nie jeść?
Skórka - niepozorna, ale pełna mocy
Zacznijmy od rzeczy najważniejszej: to właśnie w skórce znajduje się najwięcej dobra. Błonnik, witaminy, minerały, antyoksydanty - cała ta bomba zdrowotna kumuluje się na powierzchni owocu. To dlatego jabłko zjedzone w całości działa lepiej na trawienie niż takie obrane. Skórka winogron kryje w sobie resweratrol, czyli substancję o działaniu przeciwstarzeniowym, którą sprzedaje się jako suplement diety!
Można więc śmiało powiedzieć, że w wielu przypadkach obieranie owoców to trochę marnowanie ich największego potencjału.
Ale czy to na pewno bezpieczne?
No właśnie - teoria teorią, ale życie życiem. Wraz ze skórką zjadamy nie tylko witaminy, lecz także to, co osiadło na owocu: resztki pestycydów, wosk konserwujący albo zwykły kurz. Na szczęście nie oznacza to, że owoce trzeba natychmiast obierać.
Wystarczy porządne mycie pod bieżącą wodą, a najlepiej również krótkie namoczenie w wodzie z dodatkiem sody oczyszczonej lub octu.
Trzeba jednak pamiętać, że to są dwie różne metody i lepiej ich nie łączyć, tylko stosować oddzielnie:
1. Soda oczyszczona (na pestycydy powierzchniowe, brud, wosk):
- proporcje: ok. 1 łyżka sody na 1 litr wody
- moczenie: 10-15 minut, potem dokładne opłukanie czystą wodą
2. Ocet (na bakterie, np. salmonella, E. coli):
- proporcje: 1 część octu na 3 części wody (np. 1 szklanka octu i 3 szklanki wody)
- moczenie: ok. 5 minut, potem opłukać wodą, żeby pozbyć się zapachu
Możesz wybrać jedną metodę (soda lub ocet), w zależności od tego, czego się obawiasz. Jeśli chcesz naprawdę porządnie oczyścić, najpierw mocz w roztworze sody, a potem dodatkowo w roztworze octu - ale osobno, w świeżej wodzie, nie razem. Na koniec i tak musisz owoce lub warzywa przepłukać czystą wodą.
Kiedy lepiej jednak obrać?
Są sytuacje, w których skórka nie jest twoim sprzymierzeńcem. Po pierwsze - owoce cytrusowe, których skórki bywają pokryte grubą warstwą wosku i konserwantów, zdecydowanie nie nadają się do jedzenia, ani wykorzystania do przygotowania np. skórek kandyzowanych do wypieków.
Ponadto, owoce cytrusowe jak i inne o gładkiej skórce - np. mango, także należy umyć pod bieżącą wodą przed obieraniem.
Po drugie - owoce o gorzkiej lub włóknistej skórce, jak np. banan są po prostu niejadalne. Nie ma co na siłę wykorzystywać każdy element owocu czy warzywa, by być eko.
Po trzecie - jeśli podajesz owoce małym dzieciom lub osobom starszym z problemami trawiennymi, lepiej je obrać, żeby uniknąć kłopotów, nawet jabłko.
Młode a stare warzywa
Młoda marchewka, młoda pietruszka czy burak wiosenny mają delikatną skórkę i są zwykle słodkie oraz soczyste. Jeśli rosną w czystej ziemi (np. własny ogród, ekologiczne uprawy), to można je jeść bez obierania - wystarczy dobrze wyszorować szczoteczką pod bieżącą wodą. Skórka w takich warzywach kryje błonnik, witaminy i minerały, więc jedzenie jej jest korzystne dla zdrowia.
Marchew czy pietruszka, które były w ziemi dłużej, mają grubszą i twardszą skórkę. Może też na niej zalegać więcej zanieczyszczeń, pestycydów lub resztek ziemi. W takim przypadku lepiej obrać lub przynajmniej bardzo dokładnie wyszorować. Skórka starych warzyw bywa też gorzka lub włóknista, więc obranie poprawia smak.
A co z pestycydami?
Raporty, takie jak coroczna "Brudna Dwunastka" przygotowywana przez międzynarodowe instytucje, jasno pokazują, że niektóre owoce są bardziej narażone na chemiczne opryski. Na tej liście zwykle pojawiają się truskawki, jabłka czy winogrona.
Czy to znaczy, że trzeba rezygnować ze skórki? Niekoniecznie - ale w tych przypadkach szczególnie warto kupować owoce z upraw ekologicznych albo zadbać o bardzo dokładne mycie.
Jeżeli natomiast wiesz, że w danym miejscu masz dostęp tylko do owoców mocno pryskanych, wtedy obieranie może być rozsądniejszym wyborem.
Smak i przyjemność też się liczą
Nie zapominajmy, że jedzenie to nie tylko zdrowie, ale też przyjemność. Są osoby, które po prostu nie lubią jeść skórek od śliwek czy ogórka, bo drażnią ich twardość, włoski lub cierpki smak.
I to też jest w porządku - lepiej zjeść owoc obrany niż wcale!
Klucz tkwi w równowadze: tam, gdzie można, jedz owoce ze skórką, a gdzie sprawia ci to dyskomfort, nie rób sobie wyrzutów sumienia.
Jeść czy nie jeść?
Można powiedzieć tak: jeśli owoc da się zjeść ze skórką i jest dobrze umyty - warto to zrobić. Właśnie tam kryje się najwięcej wartości odżywczych. Trzeba tylko pamiętać o dokładnym umyciu i zdrowym rozsądku. Jedzenie owoców ze skórką jest bezpieczne, a w większości przypadków korzystniejsze niż ich obieranie.
