Północ Południe

Wielbiciele twórczości Elizabeth Gaskell oraz fani serialu BBC "Północ Południe" od dawna czekali na polski przekład książki. Fanki serialu już w 2004 dokonały amatorskiego przekładu kluczowych partii powieści. Pierwszy tom powieści w polskim tłumaczeniu Magdaleny Maltzan - Małkowskiej właśnie ukazuje się na polskim rynku w serii Biblioteki Bluszcza wydany nakładem wydawnictwa Elipsa.

Powieść Elizabeth Gaskell publikowana była w latach 1854-55 w piśmie "Household Wors" w Polsce ukazała się drukowana w odcinkach w "Tygodniku Ilustrowanym" w roku 1873. Fragmenty tłumaczenia tej powieści ukazywały się także przez kilka miesięcy roku 2009 na łamach czasopisma "Bluszcz".

Tytułowe "Północ Południe" to dwa regiony XIX-wiecznej Anglii, w których przyszło żyć głównej bohaterce. Dwa odmienne światy, różniące się realiami życia - rolnicze, arystokratyczne południe, dostatnie i pełne słońca i robotnicza, przemysłowa, szara i wilgotna północ.

Dla Margaret Hale - głównej bohaterki i jej rodziny - południe to szczęśliwa przystań, którą musieli opuścić wraz z utrata przez jej ojca stanowiska pastora. Heleston, w którym rodzina wiodła niezbyt dostatnie, jak na warunki południa, życie. Przeprowadzka na północ to konieczność. Tam Margaret styka się z innym życiem - ubóstwem, walką o przetrwanie. Początkowo powieść Gaskell miała nosić tytuł "Margaret Hale", który autorka na prośbę wydawców zmieniła na "Północ Południe" , przenosząc tym samym ciężar opowieści z historii dziewczyny, na kontrast między stara i nową Anglią, choć tytuł ten sugeruje także przemianę, jaka zachodzi w Margaret pod wpływem przeprowadzki na północ i nowych okoliczności życiowych.

Margaret Hale poznajemy, gdy przebywa u kuzynki Edith w Londynie. Po ślubie przyjaciółki, bohaterka opuszcza Londyn, w którym mieszkała kilka ostatnich lat i powraca do ukochanego Helestone, gdzie jej ojciec pełni rolę tamtejszego pastora. Ich niezbyt zamożne, ale spokojne życie, ma się jednak dosyć szybko i radykalnie zmienić. Ojciec Margaret, z powodu wątpliwości związanych z wiarą, nie może już pełnić obowiązku pastora. Rodzina, która dotąd nie pławiła się w luksusach, musi przyzwyczaić się do egzystencji w jeszcze skromniejszych warunkach, opuszczając dotychczasowe miejsce zamieszkania i przenosząc się tam, gdzie nikt o nich nie słyszał. Na daleką północ. Ojciec Margaret wybiera przemysłowe Milton, gdzie ma udzielać prywatnych lekcji.

Już w pierwszych chwilach pobytu w Milton Margaret poznaje Johna Thorntona, młodego właściciela fabryki, który ma zostać uczniem jej ojca. Margaret od razu uprzedza się do fabrykanta, traktując go z rezerwą i wyniosłością. Na kartach powieści Gaskell obserwujemy rodzące się uczucie i przemiany zachodzące w obojgu. to także doskonałe studium obyczajów XIX-wiecznej Anglii.

Przeprowadzka na Północ wymusza zmiany nie tylko w sposobie życia Margaret, ale także przyczynia się do zmiany jej zapatrywania na życie i rządzące nim prawa. Obserwujemy zachodzące w niej pod wpływem nowych znajomości i nowych okoliczności przemiany.

"Północ Południe" z pewnością spodoba się wielbicielkom twórczości Jane Austen. W powieści Gaskell odnajdą z pewnością podobieństwa do "Dumy i uprzedzenia" - chociażby w postaci tajemniczego i dumnego pana Thorntona i pana Darcy`ego oraz zawiłych losów miłosnych w realiach wiktoriańskiej Anglii.
Północ Południe
Elizabeth Gaskell
Wydawnictwo Elipsa

Anna Piątkowska