Kamica nerkowa - niezwykle bolesna dolegliwość
Kamica nerkowa, zwana też kamicą moczową, pojawia się najczęściej między 30 a 50 rokiem życia. Szacuje się, że aż 10 proc. Polaków cierpi z jej powodu. Przyczyną choroby jest wytrącanie się z moczu kryształów, które łączą się, formując w drogach moczowych mniejsze lub większe kamienie.
Małe kamienie na ogół wydalają się samoistnie: moczowodem przedostają się z nerek do pęcherza, a następnie na zewnątrz przez cewkę moczową. Mówi się nawet, że "rodzimy" kamień. Niestety, w przypadku tych większych pacjenci mogą wymagać interwencji chirurgicznej.
Jeśli kamienie pozostaną w drogach moczowych, to jeszcze bardziej urosną, ponieważ na ich powierzchni będą się odkładać coraz to nowe złogi mineralne. W konsekwencji może dojść do zablokowania nerki i zastoju moczu oraz zakażenia.
Na powstawanie kamieni w naszym układzie moczowym wpływa wiele czynników: od genetycznych po środowiskowe. Te drugie na szczęście możemy w pewnym stopniu kontrolować.
W nerkach mogą powstawać kamienie różnego typu, których głównym składnikiem jest inny związek. Najczęściej występujące rodzaje kamicy to kamica wapniowo-szczawianowa, wapniowo-fosforanowa oraz kamienie zbudowane z kwasu moczowego.
Złogi powstają wtedy, gdy stężenie danego składnika w moczu przekracza normę. Większość z nas popełnia błąd, który sprzyja odkładaniu się kamieni. Polega on na przyjmowaniu zbyt małej ilości płynów, co powoduje zagęszczenie moczu i krystalizację obecnych w nim związków. Dlatego tak ważne jest, by codziennie wypijać około dwóch litrów płynów.
Czynnikami zwiększającymi ryzyko powstawania złogów są między innymi otyłość, cukrzyca, zespół metaboliczny, nadczynność przytarczyc oraz wrodzone wady anatomiczne dróg moczowych.
Innym czynnikiem sprzyjającym powstawaniu kamicy są różnego rodzaju infekcje dróg moczowych.
Jak już wspomnieliśmy na początku: objawy kamicy trudno jest przeoczyć. Najczęstszym jest silny, ostry ból, umiejscowiony w okolicy lędźwiowej. Zwykle pojawia się nagle. Jego charakterystyczną cechą jest promieniowanie w dół w kierunku pęcherza, cewki i uda. Nazywamy go kolką nerkową. Często towarzyszą jej nudności, wymioty i podwyższona temperatura. Chorzy skarżą się również na częste oddawanie moczu połączone z bólem i pieczeniem.
W przypadku łagodnych ataków kolki nerkowej zaleca się przyjmowanie dużej ilości płynów. Pomocne będą również ogólnodostępne środki przeciwbólowe i rozkurczowe. Jeśli dolegliwości szybko nie ustąpią lub się nasilą - konieczna jest wizyta u lekarza.
Bezwzględnym wskazaniem do konsultacji lekarskiej w trybie pilnym są: wysoka gorączka, wymioty, dreszcze, osłabienie, krew w moczu oraz ból, który nie ustępuje mimo zastosowanych leków.
Trzeba pamiętać, że kamica wywołuje również infekcje dróg moczowych, które nieleczone mogą doprowadzić do zakażenia całego organizmu, tzw. urosepsy, która stanowi zagrożenie dla życia. Z kolei niedrożność moczowodów może prowadzić do ostrej lub przewlekłej niewydolności nerek.
W przypadku małych kamieni standardem jest leczenie zachowawcze, które polega na podawaniu leków zmniejszających obrzęk śluzówki dróg moczowych oraz ułatwiających wydalenie złogów.
W pozostałych sytuacjach w grę wchodzą zabiegi. Najmniej inwazyjnym jest zewnątrzustrojowe kruszenie kamieni za pomocą fali uderzeniowej. Niestety nie zawsze metoda ta jest skuteczna: bardzo twarde kamienie, a także te niedogodnie umiejscowione, trudno jest skruszyć podczas pierwszej lub nawet kolejnej sesji zabiegowej.
Większość pacjentów zakwalifikowanych do leczenia chirurgicznego, poddawana jest małoinwazyjnym zabiegom endoskopowym, takim jak: metoda RIRS, czyli chirurgia wewnątrznerkowa z użyciem giętkiego ureterorenoskopu, przezskórna nefrolitotrypsja (PCNL) oraz endoskopowe kruszenie złogu w moczowodzie URSL.
Przy zdiagnozowanej kamicy nerkowej bardzo ważną rolę odgrywa dieta. W zależności od rodzaju kamicy z jadłospisu należy wyeliminować produkty bogate w substancje tworzące złogi. Powinno się również odgraniczyć spożycie soli i zadbać o zbilansowane posiłki.
Nie od dziś doskonale wiadomo, że lepiej jest zapobiegać niż leczyć. Dlatego podstawową rolę w profilaktyce kamicy nerkowej odgrywa przyjmowanie około dwóch litrów płynów dziennie.
Warto też zadbać o prawidłową masę ciała. Otyłość sprzyja bowiem zaburzeniom metabolicznych, które z kolei mogą prowadzić do podwyższenia w organizmie stężenia związków, z których powstają kamienie nerkowe.
Bardzo ważnym działaniem profilaktycznym jest również skutecznie leczenie wszelkiego rodzaju infekcji dróg moczowych. Powinno się wtedy pić jeszcze więcej płynów niż zwykle oraz przyjmować środki moczopędne.
Obejrzyj poniższy materiał i dowiedz się, co na temat kamicy moczowej oraz sposobów jej leczenia powiedział specjalista urologii i andrologii Michał Swolkień:
