Te cudowne kuleczki
Od wielu wieków ziarno soi jest traktowane jako podstawowy artykuł żywnościowy - spożywane jest przez znaczną część populacji jako ważne źródło wysokiej jakości białka.
Są to głównie diety azjatyckie i wśród tej części ludności wskaźnik zachorowalności na wiele z przewlekłych chorób jest zdecydowanie niższy niż w cywilizacjach zachodnich.
Ziarno sojowe - źródłem białka
Ziarno sojowe jest przede wszystkim źródłem białka i tłuszczu, a ponadto błonnika pokarmowego, soli mineralnych oraz tzw. bioaktywnych składników jak np. lecytyna, izoflawony. Lecytyna jest jedną z aktywnych substancji niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka, nie ma innej podobnej substancji, tak doskonale łączącej fizjologiczne, dietetyczne, farmaceutyczne i technologiczne funkcje. Jest niezbędnym składnikiem komórek ciała, elementem składowym mózgu i tkanki nerwowej, stanowi barierę ochronną ścianek żołądka, wzmaga emulgowanie żółci i spełnia rolę rozpuszczalnika cholesterolu nagromadzonego na ściankach naczyń, pełni funkcję ochronną wątroby, wspomaga wykorzystanie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, podnosi sprawność krążenia krwi. W połączeniu z witaminą E, lecytyna wykazuje zdolność do obniżania agresywnego działania wolnych rodników, dzięki czemu przyczynia się do opóźnienia procesu starzenia się. Uważa się także, że lecytyna ma hamujący wpływ na hipercholesterolemię, a nawet chorobę Alzheimera.
Białko sojowe obniża cholesterol, zapobiega nowotworom
Prowadzone są liczne badania wpływu białka sojowego na zdrowie człowieka, a w szczególności na niższą zapadalność na choroby układu krążenia, choroby nowotworowe, choroby kości oraz zmniejszenie dolegliwości zdrowotnych u kobiet w okresie menopauzy. Amerykański Urząd ds. Żywności i Leków (FDA) zatwierdził w 1999 roku możliwość umieszczania informacji o prozdrowotnych właściwościach białka sojowego na opakowaniach produktów żywnościowych : spożywanie 25 gramów białka sojowego dziennie jako części diety ubogiej w nasycone kwasy tłuszczowe i cholesterol obniża ryzyko zachorowania na choroby serca. Soja wykazuje bowiem właściwości obniżające poziom cholesterolu i trójglicerydów w osoczu krwi, zmniejszając w ten sposób ryzyko zaburzeń sercowo-naczyniowych, zmniejsza krzepliwość krwi, co zapobiega wylewom i zawałom serca.
Białku sojowemu, które jest bogatym źródłem izoflawonów, przypisuje się natomiast rolę ochronną przed nowotworami. Jest to szczególnie ochrona przed rakiem piersi u kobiet, ale także przed rakiem prostaty i jelita grubego. Istotną cechą białka sojowego jest również to, że w jego składzie nie występuje gliadyna odpowiedzialna za powstawanie u osób wrażliwych - celiakii, prowadzącej do zaniku kosmków jelita cienkiego, zaburzeń procesów trawienia i wchłaniania. W związku z tym soja i jej produkty mogą być spożywane bez obaw przez osoby dotknięte nietolerancją na gluten.
Olej sojowy zapobiega nadciśnieniu
Drugim cennym składnikiem ziarna sojowego jest olej sojowy, zaliczany do tłuszczów dobrze zbilansowanych pod względem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT). Organizm ludzki nie ma zdolności syntezowania NNKT i musi je otrzymywać z pożywieniem. Warunkują one prawidłowy rozwój i wzrost organizmu oraz właściwy stan skóry. Zapobiegają nadciśnieniu tętniczemu, wpływają na prawidłową pracę układu nerwowego i hormonalnego. Należy dodać, że olej sojowy jest szczególnie zasobny w witaminę E (zwaną witaminą młodości) i nie zawiera cholesterolu.
Ponadto soja zawiera liczne witaminy z grupy B, witaminy A, K, wspomnianą witaminę E oraz liczne składniki mineralne - potas, żelazo, wapń, magnez i fosfor. Składniki mineralne mają duże znacznie z żywieniowego punktu widzenia. Podobnie jak witaminy nie dostarczają organizmowi energii, lecz są potrzebne dla prawidłowego funkcjonowania ustroju. Soja jest zasobna w makro i mikroelementy, szczególnie w potas (2132 mg), fosfor (743 mg), wapń (240 mg), magnez (216 mg), sód (20 mg), żelazo (8.9 mg), (podane wartości dotyczą 100g ziarna soi). Wśród związków mineralnych przeważają składniki zasadotwórcze. Mają one istotne znaczenie dla utrzymania równowagi kwasowo-zasadowej organizmu, gdyż większość artykułów spożywczych (produkty zbożowe, mięso, ryby, jaja) działa zakwaszająco.
Wartość odżywcza soi
Wysoka wartość odżywcza soi to przede wszystkim cenne żywieniowe białko. Składem chemicznym jest bliskie białku zwierzęcemu, zawiera bowiem niemal wszystkie aminokwasy egzogenne (czyli takie, których organizm sam nie wytwarza lecz musi otrzymać w pokarmie do prawidłowego funkcjonowania). Jest łatwo przyswajalne przez organizm, oszczędza nerki, gdyż łatwiej filtrują one białko sojowe niż zwierzęce. Dawka 60-90 g białka sojowego zaspokaja dobowe zapotrzebowanie człowieka na aminokwasy. Dla przykładu: 10 dkg soi dostarcza 34g białka, tymczasem gdy 10-dekagramowy kotlet schabowy tylko 17 g, a ważąca tyle samo porcja pieczonego kurczaka 20g.
Janusz Świąder
