Botoks lekiem na migrenę

PAP Life: Czy migrena oznacza bezsilność?

Anna Błażucka: Migrena faktycznie jest chorobą trudną i podstępną w leczeniu. Nie jesteśmy z góry jednak skazani na niepowodzenie. Podstawową sprawą jest właściwe rozpoznanie rodzaju bólu głowy jako migreny. To warunkuje wdrożenie właściwego leczenia. W samym leczeniu jest natomiast kilka punktów "zapalnych", których przeoczenie lub niewłaściwe postępowanie może skutkować przejściem migreny w postać oporną na leczenie.

Jak rozpoznać, czy dokucza nam ból głowy, czy migrena?

- Rodzajów bólu głowy, na które cierpi ponad połowa społeczeństwa, wyróżniamy kilkadziesiąt. Migrena, obok napięciowego bólu głowy, należy do jednych z najczęstszych typów bólów głowy. O ile napięciowy, czyli tzw. zwykły ból głowy jest bólem o lekkim lub średnim nasileniu, to migrena, jako zazwyczaj bardzo silny ból, dla chorego stanowi duży problem, często uniemożliwiający codzienne funkcjonowanie, zarówno w życiu rodzinnym jak i zawodowym.
Mimo iż migrena jest jednym z częstszych bólów głowy, nadal bywa źle diagnozowana, a w konsekwencji źle leczona. Diagnozę, jaki to rodzaj bólu głowy, powinien postawić specjalista neurolog, najlepiej obeznany z tematem bólów głowy.

Co jest takiego charakterystycznego w migrenie, jak ją rozpoznać?

- Ból głowy podczas migreny jest na ogół silny, zwiększa się pod wpływem zwykłych, codziennych czynności, a nawet poruszania się. Chorzy podczas ataku bólu najchętniej kładą się do łóżka, w spokojnym i często ciemnym pomieszczeniu. Ból ma charakter pulsujący, tętniący, wiercący, czasem rozdzierający, przeszywający. Najczęściej, przynajmniej na początku, dotyczy połowy głowy, często jest to okolica skroni, ale może to być również czoło i potylica. Czasami ból obejmuje również oko. Ból stopniowo, ale dosyć szybko narasta, a w miarę rozwoju może rozszerzyć się na całą głowę. Ból głowy trwa od czterech do 72 godzin.

Czy są jeszcze inne objawy migreny?

- Ból głowy to nie wszystko. Migrenie towarzyszy światłowstręt, często nadwrażliwość na dźwięki lub zapachy, a także nudności lub wręcz wymioty. Czasami ból poprzedzony jest objawami "przepowiadającymi" takimi jak brak apetytu, rozdrażnienie, obniżony nastrój lub euforia, pogorszenie samopoczucia, zmęczenie, senność. Zwiastuny migreny występują najczęściej kilka dni do kilku godzin przed pojawieniem się właściwego bólu głowy.

Czasami bezpośrednio przed napadem migreny poprzedza ją utrzymująca się od kilku minut do godziny tzw. aura. Najczęściej jest to aura wzrokowa. Zazwyczaj jest to migoczący półksiężyc o jaskrawych, nieregularnych brzegach. Mogą również wystąpić, błyski lub świecące punkty, mroczki, ciemne plamy, ale też wrażenie śnieżenia, Czasami jest to zniekształcenie obrazu np. jego zmniejszenie lub zwiększenie, nieprawidłowe proporcje bądź kształty widzianych przedmiotów.

Spytam o nowoczesne leczenie migreny, czyli wykorzystanie toksyny botulinowej.

- Od kilku lat nowoczesnym i bezpiecznym sposobem leczenia migreny przewlekłej jest leczenie toksyną botulinową. Na świecie metoda ta stosowana jest od kilkunastu lat, w Polsce od kilku. Toksyna botulinowa w medycynie stosowana jest od dawna, początkowo do leczenia przymusowych skurczów mięśni, czyli dystonii, później do leczenia wzmożonego napięcia mięśniowego np. w spastyczności poudarowej. Toksyna jest również szeroko stosowana w kosmetologii, do "leczenia lub zapobiegania zmarszczkom". Pierwsze doniesienia o korzystnym wpływie toksyny na zmniejszanie nasilenia lub częstotliwości bólów głowy pochodziły właśnie z przypadkowych obserwacji poczynionych przez chirurgów plastycznych i kosmetologów, którzy stosowali ją w terapii "przeciwzmarszczkowej" lub zmniejszania objawów starzenia się skóry twarzy. W wyniku rozpoczętych obserwacji i badań stwierdzono, że poza działaniem porażającym nieprawidłowo i nadmiernie aktywne mięśnie lub działaniem "przeciwzmarszczkowym" ma ona również działanie przeciwbólowe.

Na czym więc polega leczenie toksyną?

- Według Polskiego Towarzystwa Bólów Głowy i Międzynarodowego Stowarzyszenia Bólów Głowy leczenie toksyną botulinową uznane jest za najskuteczniejszy sposób leczenia migreny przewlekłej. Leczenie to ma wyższą skuteczność do stosowanych dotychczas leków profilaktycznych: jest skuteczne u około 80 proc. chorych.

Niestety, u około 10-20 proc. chorych przewlekła migrena jest oporna również na leczenie toksyną. Ograniczeniem w stosowaniu toksyny jest często jej cena. Aby leczenie było skuteczne, musi zostać podane ponad 150 jednostek toksyny botulinowej typu A, i to jest w sumie prawie dwie ampułki leku, a to niestety kosztuje. Podaje się malutkie dawki toksyny podskórnie, w ściśle ustalone miejsca na głowie. Toksynę należy podać zgodnie z procedurą, a miejsca podania i dawki są dokładnie określone i jest to co najmniej 31 punktów.

Ze względu na precyzję i sposób podawania toksyny botulinowej ważne jest również, by lek ten podawał przeszkolony i posiadający odpowiednie certyfikaty lekarz. Sam zabieg trwa kilkanaście minut, nie wymaga znieczulenia, bezpośrednio po zabiegu pacjent może iść do domu. Jedyne ograniczenie dotyczy zakazu spożywania w tym dniu alkoholu i wykonywania czynności powodujących rozgrzanie organizmu, rozszerzających naczynia i przyspieszających przepływ krwi np. wysiłku fizycznego.

Rozmawiała Dorota Kieras (PAP Life)