Produkty, które szkodzą trzustce. Czego unikać?

Trzustka to narząd, który znajduje się w górnej części jamy brzusznej. Najczęściej osiąga od 12 do 20 centymetrów długości. Ma nieregularny, wydłużony kształt i przylega bezpośrednio do dwunastnicy. Trzustka odgrywa arcyważną rolę w procesie trawienia - to właśnie ona produkuje sok trzustkowy, czyli jeden z kluczowych soków trawiennych. Wytwarza także część enzymów, między innymi amylazę, która rozkłada skrobię i polisacharydy oraz wydziela substancje dokrewne takie jak insulina i glukagon. Wszystkie wymienione aktywnie uczestniczą w procesach metabolicznych, a jeśli ich brakuje, dochodzi do dysfunkcji w organizmie i rozwoju chorób, takich jak ostre zapalenie trzustki (OZT), nowotwór trzustki czy cukrzyca. Trzustka w odróżnieniu od wątroby nie ma zdolności do regeneracji, dlatego komponując codzienną dietę, warto wykluczyć produkty, które nadmiernie ją obciążają. Czego unikać?

Alkohole

Większość, bo aż 80 procent, problemów z trzustką wywołuje nadmierna ilość spożywanego alkoholu. Substancje zawarte w trunkach niszczą komórki narządu, co skutkuje trwałymi problemami z wytwarzaniem soku trzustkowego i rozwojem ostrego zapalenia trzustki. Choroba objawia się silnym bólem w okolicy nadbrzusza. Do OZT dochodzi, gdy zostaje zachwiana równowaga enzymów w komórkach pęcherzykowych trzustki. Może wówczas dojść do samotrawienia, a tym samym trwałego uszkodzenia narządu. (Jeśli enzymy nie zostają powstrzymane, rozpoczyna się trawienie naczyń krwionośnych, a nawet ścian przewodu pokarmowego i dochodzi do krwotoku wewnętrznego). Ostre zapalenie trzustki może doprowadzić do śmierci pacjenta, u którego się rozwinęło. Zwiększa również ryzyko rozwoju nowotworu trzustki.

Papierosy zabójcze dla trzustki

Papierosy okazują się zabójcze nie tylko dla płuc, ale i trzustki. Zwiększają ryzyko rozwoju nowotworu płuc i wystąpienia ostrego zapalenia trzustki. (Z przeprowadzonych badań wynika, że aż 46 procent przypadków wystąpienia choroby miało bezpośredni związek z paleniem). Aktywni palacze powinni regularnie badać cały organizm - nie tylko płuca - i możliwie jak najszybciej porzucić nałóg.

W dobrze zbilansowanej, optymalnej dla pracy narządów diecie kluczową rolę odgrywa sposób przygotowywania dań - i to nie tylko mięs. Smażona wieprzowina czy wołowina, panierowane ryby bądź skrzydełka, ale też frytki czy chipsy są wrogami zdrowej trzustki. Wysokotłuszczowe posiłki nie tylko są ciężkostrawne i nadmiernie obciążają narządy (żołądek, trzustkę czy wątrobę), ale jednocześnie dostarczają szkodliwych nasyconych tłuszczów, zwłaszcza typu trans (m.in. utwardzanych olejów roślinnych), które powodują zanik tkanki gruczołowej w trzustce. Dochodzi do zaburzeń w procesie wydzielania soku trzustkowego, a w konsekwencji rozwoju schorzeń trzustki, cukrzycy i otyłości. Osoby, które zmagają się z chorą trzustką, najczęściej są zmuszone do przejścia na dietę niskotłuszczową, w które przeważają chude mięsa i ryby.

Podroby i nie tylko

Kupując parówki, salceson lub pasztetową, trudno w stu procentach określić ich skład. Najczęściej znajdują się w nich spore ilości tłuszczów, o czym w opisie zamieszczonym na etykiecie nie wspomina się ani słowem. Równie ryzykowne jest sięganie po podroby, takie jak wątroba, serce, nerki czy żołądki. Dostarczają dużo nasyconych kwasów tłuszczowych, które podwyższają poziom złego cholesterolu LDL i niekorzystnie wpływają na trzustkę. (Jeśli są niewiadomego pochodzenia, często zawierają też sterydy, hormony wzrostu i antybiotyki).

Śmietana

Do produktów ciężkostrawnych, które powodują dyskomfort żołądka i trzustki zalicza się śmietanę i różnego rodzaju sosy tworzone na jej bazie. Warto ograniczyć jej ilość w zupach, zasmażkach i sałatkach, ponieważ może powodować bóle brzucha i wzdęcia. Dietetycy wskazują, by używać zamiennika śmietany w postaci jogurtu naturalnego, który jest o wiele łagodniejszy i łatwiejszy do strawienia dla układu pokarmowego.

Brzmi zaskakująco, ale to prawda. Nie w każdym przypadku jedzenie surowych warzyw jest najzdrowszą opcją. Jeśli zależy nam na tym, aby uniknąć problemów z trzustką, warto omijać warzywa, które wzdymają. Po zjedzeniu surowej kapusty, cebuli lub pora - przy wrażliwej trzustce - mogą wystąpić niepokojące objawy, takie jak bóle brzucha, wzdęcia i biegunka. Dlatego doradza się, by te warzywa przygotowywać na parze, aby jak najbardziej zniwelować ich niekorzystny wpływ na układ pokarmowy. Jeśli jednak okaże się, że stan trzustki jest poważny, istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że niektóre surowe warzywa trzeba na stałe usunąć z jadłospisu.

Słodycze

W parze z chorobami trzustki idzie także cukrzyca. Najczęściej rozwija się w czasie przewlekłego zapalenia trzustki. (Uszkodzona trzustka ma problemy z wydzielaniem insuliny, a tym samym regulowaniem poziomu glukozy we krwi). Dlatego, aby lepiej chronić narząd, zaleca się ograniczenie ilości nie tylko słodyczy, ale także wszystkich produktów zawierających cukry proste. "Biała śmierć", jak często określa się cukier, jest ukryta wszędzie, nawet w płatkach śniadaniowych, pieczywie, musztardzie czy ketchupie.