Pigułka antykoncepcyjna - pytania do ginekologa
To dzisiaj najskuteczniejsza forma zabezpieczania się przed niechcianą ciążą. Jednak nadal wzbudza wiele wątpliwości. Postaramy się je wyjaśnić.
Zawarte w nowoczesnej pigułce hormony mają za zadanie chronić kobietę przed ciążą, ale ich działanie wpływa też na cały organizm. Pigułki regulują cykle, ograniczają nadmierne krwawienia, korzystnie wpływają na cerę, likwidując trądzik. Badania dowodzą, że mogą nawet zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka jajnika. Aby pigułka działała pozytywnie, indywidualnie powinien dobrać ją dla ciebie ginekolog. Warto poprosić go, by wyjaśnił wszelkie wątpliwości, dotyczące tej formy antykoncepcji.
Wiosną często się przeziębiam. Czy infekcje górnych dróg oddechowych mogą mieć wpływ na skuteczność antykoncepcji hormonalnej?
Nie tyle sama infekcja osłabia działanie tabletek antykoncepcyjnych, ile konieczność przyjmowania w tym czasie leków. Niektóre preparaty zażywane podczas choroby powodują, że wątroba zaczyna jednocześnie intensywnie eliminować z organizmu przyjmowane hormony. Osłabia to skuteczność antykoncepcji. Dlatego, jeśli zachorujesz na anginę czy złapiesz infekcję górnych dróg oddechowych i lekarz przepisze ci antybiotyk, koniecznie zapytaj, czy może on mieć wpływ na skuteczność antykoncepcji. To ważne, bo maksymalne stężenie substancji wpływających na pracę wątroby może utrzymywać się nawet do 4 tygodni od zakończenia antybiotykoterapii. Dlatego, jeśli musisz przyjmować jakieś leki lub nawet tylko pijesz regularnie zioła, np. preparaty na bazie dziurawca zwyczajnego, być może będzie trzeba ograniczyć współżycie seksualne lub zastosować dodatkowe metody zabezpieczania się przed niechcianą ciążą.
Kobiety stosujące tabletkę antykoncepcyjną rzeczywiście przybierają na wadze?
Moja mama przestrzega mnie przed pigułkami, bo sama kiedyś po nich utyła. Czy rzeczywiście mi to grozi?
W ciągu ponad 50 lat swojego istnienia pigułki hormonalne bardzo się zmieniły. Te pierwsze zawierały nieporównywalnie wyższe dawki hormonów. Dlatego kobiety, które korzystały z tej formy antykoncepcji, mogły odczuwać więcej skutków ubocznych. Jednym z nich było zatrzymywania wody w organizmie, co powodowało obrzęki i szybkie przybieranie na wadze. Dzisiaj, szczególnie młodym kobietom rozpoczynającym dopiero stosowanie antykoncepcji, ginekolodzy polecają tzw. antykoncepcję niskodawkową.
Nowoczesne pigułki zawierają minimalną ilość hormonów, ok. 20 mikrogramów, podczas gdy dawniej zawierały ich około 50. Skład pigułki gwarantuje też, że w organizmie kobiety nie rośnie poziom leptyny, hormonu odpowiedzialnego m.in. za przybieranie na wadze. Niskodawkowa pigułka zapewnia nie tylko skuteczną ochronę przed ciążą, ale także korzystnie wpływa na cały organizm, redukując np. bolesne obrzęki piersi.
Czy jest możliwe zajście w ciążę podczas tygodnia przerwy w przyjmowaniu tabletek?
Gdy zaczynałam po siedmiu dniach nowe opakowanie pigułek, zobaczyłam, że w starym została ostatnia tabletka. Czy mogłam w tym czasie zajść w ciążę?
W większości pigułek antykoncepcyjnych przerwa między rozpoczęciem kolejnego opakowania nie powinna być dłuższa niż 7 dni. Antykoncepcja obejmuje wprawdzie również przerwę pomiędzy opakowaniami, ale bardzo niebezpieczne jest przedłużanie tego okresu. Niestety wówczas ryzyko, że antykoncepcja nie będzie skuteczna - jest duże. Aby uniknąć "wpadki", jeśli zapomnisz o ostatniej tabletce z opakowania, weź od razu pierwszą tabletkę z nowego opakowania. Wydłużenie przerwy może spowodować, że jajniki zaczną ponownie pracować i dojdzie do jajeczkowania. W nowoczesnych pigułkach, w których 24 tabletki zawierają hormony, a cztery są bez hormonów, ryzyko pomyłki jest mniejsze. Po prostu nie robisz żadnej przerwy.
Jakie badania trzeba zrobić, aby dobrać pigułkę do stanu zdrowia i potrzeb kobiety?
Urodziłam pierwsze dziecko, ale z następnym chciałabym poczekać. Jakie powinnam zrobić badania, aby zacząć przyjmować pigułkę hormonalną?
Jeżeli ciąża przebiegała bez komplikacji, nie było kłopotów z wątrobą, nie trzeba robić zbyt wielu badań. Ginekolog pobierze cytologię i sprawdzi, czy masz prawidłowe ciśnienie tętnicze krwi. Może też dać ci skierowanie na badania krwi - próby wątrobowe, parametry układu krzepnięcia i poziom cholesterolu. Lekarz dobiera pigułkę, opierając się też na wiedzy o twoich problemach zdrowotnych, także tych, które występowały w rodzinie. Nie będzie mógł ci jej przepisać, jeśli masz obciążenia genetyczne, np. rakiem piersi, czy chorobami układu krążenia. Przeciwwskazaniem do stosowania antykoncepcji hormonalnej jest także otyłość (BMI powyżej 30).
Dlaczego lekarz nie może przepisać pigułki hormonalnej kobiecie palącej?
Mam 38 lat i chcę zacząć stosować tabletki antykoncepcyjne. Mój ginekolog powiedział, że nie może mi ich przepisać, dopóki nie rzucę palenia.
Antykoncepcja hormonalna, chociaż jest bardzo skuteczną metodą zabezpieczenia się przed niechcianą ciążą, nie dla każdej kobiety stanowi dobre rozwiązanie. Jest np. przeciwwskazana u pań po 35. roku życia, które palą papierosy. Nikotyna w połączeniu z pigułkami hormonalnymi, zawierającymi w swoim składzie estrogen, zwiększa znacznie ryzyko chorób układu krążenia, np. zawału serca czy zakrzepicy. Jeśli jednak nie chcesz lub nie umiesz rzucić palenia, ginekolog poleci inną antykoncepcję.
Anna Gumowska
konsultacja dr n.med. Grzegorz Południewski
