Antybiotykoterapia skutki uboczne – co warto wiedzieć?

 Materiały promocyjne partnera

Antybiotyki są to leki przeciwbakteryjne, przeznaczone do stosowania w leczeniu infekcji bakteryjnych. Zatem są zupełnie nieskuteczne w leczeniu przeziębienia lub grypy oraz innych infekcji wirusowych[^2]. Decyzję o konieczności wdrożenia antybiotykoterapii podejmuje lekarz, jeśli istnieją do tego ściśle określone wskazania. Powinna ona zostać oparta na wyraźnych przesłankach wskazujących na bakteryjną etiologię zakażenia[^3]. Aby uniknąć błędu stosowania antybiotyków o zbyt szerokim spektrum działania i uchronić pacjenta przed niepotrzebnymi skutkami ubocznymi terapii, lekarze powinni przepisywać antybiotyki celowane na najczęstsze patogeny^[3].

Nadużywanie antybiotyków prowadzi do wystąpienia antybiotykoodporności bakterii^[3]. Oznacza to, że bakterie odpowiedzialne za rozwój choroby stają się odporne na działanie antybiotyków, innymi słowy - antybiotykoterapia w ich przypadku nie działa. Problem ten jest bardzo poważny, gdyż w ostatnim czasie nie powstał żaden nowy lek, który mógłby zastąpić do tej pory stosowane antybiotyki w odpowiedzi na nowe mechanizmy lekooporności. Warto podkreślić, że jeżeli zakażenie wywołane zostało przez szczep antybiotykooporny, ryzyko zgonu 2-krotnie wzrasta^[3].

O tym, jakie konkretne skutki antybiotykoterapii mogą wystąpić w przypadku stosowania wybranego antybiotyku, przeczytać można w dołączonej do opakowania ulotce. O szczegóły zapytać można także lekarza podczas wizyty.

Antybiotykoterapia powinna być maksymalnie rzadka, możliwie krótka oraz skuteczna co do dawki i częstości stosowania¹. Podstawą prawidłowo prowadzonej antybiotykoterapii jest zatem odpowiedni dobór antybiotyku, jego dawki i czasu stosowania, co pomaga w ograniczeniu narastającej antybiotykoodporności^[3].

O ile lekarz jest w stanie prawidłowo dobrać antybiotyk, o tyle nie jest w stanie kontrolować sposobu przyjmowania go przez pacjenta. A bardzo ważne jest, by antybiotykoterapia u dzieci była prowadzona zgodnie z zaleceniami lekarza. Antybiotyk należy podawać dziecku w ściśle określonych porach, w dawce przepisanej przez lekarza. Ponadto kuracja antybiotykiem powinna być prowadzona przez określony czas, nie powinno się jej wcześniej przerywać, nawet po ustąpieniu objawów choroby.

Antybiotykoterapia nie jest obojętna dla organizmu i może prowadzić do osłabienia odporności^[4]. Osłabioną przez antybiotykoterapię odporność podnieść można, podając dziecku zgodną z zapotrzebowaniem jego organizmu porcję witamin. Dla układu immunologicznego szczególnie znaczenie mają witaminy: A, C, E i D, które wykazują duży wpływ na układ odporności⁵.

Znaczenie poszczególnych witamin dla układu odporności^[5]:

• witamina A - jej niedobór powoduje zaburzenia funkcji układu odpornościowego, co przyczynia się do zwiększenia zachorowalności na choroby zakaźne,
• witamina C - w dużym stężeniu występuje w leukocytach, skąd jest szybko zużywana w czasie infekcji,
• witamina E - działa antyoksydacyjnie, efektywnie inaktywuje wolne rodniki,
• witamina D - wpływa zarówno na odpowiedź nieswoistą, jak i swoistą.

Witaminy po antybiotykoterapii powinno się dostarczać razem ze zróżnicowaną i odpowiednio zbilansowaną dietą. Uzupełnianie witamin powinno być prowadzone po wcześniejszej konsultacji z lekarzem.

Bibliografia:

1. Woroń J., Racjonalna antybiotykoterapia, co to oznacza w praktyce?, Farmacja Współczesna, 2020, 13: 13-17.
2. Senderowska J., Muszyńska A., Racjonalna antybiotykoterapia w podstawowej opiece zdrowotnej, Family Medicine & Primary Care Review 2013; 15, 3: 389-390.
3. Lipińska-Opałka A., Jung A., Racjonalna antybiotykoterapia zakażeń układu oddechowego w gabinecie lekarza POZ, Pediatr Med Rodz 2020, 16 (2), p. 148-153.
4. Mastalerz L., Od czego zależy odporność?, Medycyna praktyczna, 2016.
5. Kościej A i in. Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci. Probl Hig Epidemiol 2017; 98(2): 110-117.