Dom z Polski walczy o tytuł najlepszego budynku świata. Ma szanse?
Dom z Grotą to budynek w którym nowoczesny design odnoszący się o legendy o Smoku Wawelskim łączy się z ideą architektury ekologicznej i zrównoważonej. I to właśnie ten dom, projektu Bogusława Barnasia z BXB Studio będzie jedynym reprezentantem naszego kraju na prestiżowym World Architecture Festival w Singapurze. Jak powstawał? Jaka myśl przyświecała autorowi? Sprawdźmy.
Spis treści:
Dom z Grotą - co to za projekt?
Dom z Grotą - to budynek, którego unikalny i nowatorski design jest pochodną ekologicznych idei funkcjonalno -przestrzennych oraz zasad tzw. human-centered biophilic design czyli architektury zorientowanej na zdrowie i pomyślność człowieka. Te dwa zagadnienia - nowoczesny design i elementy eko - stają się tutaj nierozerwalną, spójną jednością. Co więcej odwołują się do lokalnej tradycji, historii miejsca, charakteru otaczającego krajobrazu i zasad zrównoważonego rozwoju.
"To jeden z najbardziej inteligentnych, ekologicznych, nowatorskich i złożonych konstrukcyjnie oraz technologicznie domów jakie kiedykolwiek udało nam się zaprojektować w BXB studio"
Dom z Grotą to architektura biofilna, która oprócz podstawowych zagadnień z zakresu funkcji, estetyki, ergonomii czy wydajności energetycznej, skupia się przede wszystkim na efektywnym dostarczeniu użytkownikowi niezbędnych czynników wpływających na jego harmonijne współżycie z naturalnym środowiskiem, stan psychofizyczny, oraz komfort życia w ogóle.
Dom z Grotą inspirowany legendą o Smoku Wawelskim powstanie na działce porośniętej paprociami, w bezpośrednim sąsiedztwie Lasu Wolskiego, nieopodal krakowskich Błoń i będzie posiadał widok na cały Kraków. Całość ma ok 1000 mkw.
Dom zlokalizowany jest na stromym północnym stoku dostępnym z drogi w jego najniższym punkcie. Architekci postanowili go posadowić możliwie wysoko tak, aby od strony północnej generował panoramiczny widok na Kraków, natomiast od strony południowej bezpośrednio łączył się z sąsiadującym Lasem Wolskim.
Aby zoptymalizować komunikację na stromym stoku, zdecydowano się na dwa nietypowe zabiegi funkcjonalno-przestrzenne. Do domu dojeżdżamy tunelem, który zaczyna swój bieg zaraz po przekroczeniu granicy posesji. Redukujemy w ten sposób problemy z podjazdem i potrzebą odśnieżania czy utrzymania drogi. Tworzymy również większą powierzchnię zieloną działki, chowając infrastrukturę pod ziemią. Piesze dojście do domu, a konkretnie do jego południowej fasady prowadzi możliwie najkrótszą drogą. Budynku nie obchodzimy, a zwyczajnie przechodzimy naturalnym, zielonym traktem pod częścią nadwieszoną ponad łagodnie falującym stokiem górskim, który skrywa podziemne kondygnacje. Tworzymy tym samym między-kondygnacyjny, zacieniony leśny krajobraz, który nazwano właśnie Grotą.
Czym jest tytułowa Grota?
Główne wejście do domu uformowane jest zarówno przez przestrzeń wspomnianej Groty jak również falujący kształt fasady południowej. To współczesny portal inspirowany wielowiekową tradycją formowania strefy wejścia do budynku, jednak poza podstawowymi funkcjami reprezentacyjnymi posiada elementy dodatkowe pełniące określone funkcje w budynku, takie jak: formowanie i doświetlanie ogrodu leśnego, zadaszenie strefy wejściowej, pełnienie funkcji balastu statycznego dla nadwieszonej konstrukcji budynku jak również podstawy konstrukcyjnej dla schodów wewnętrznych, wykorzystanie cyrkulacji powietrza poprzez zewnętrzny komin wentylujący budynek powietrzem przefiltrowanym leśnym mikroklimatem Groty przy zastosowaniu inteligentnie sterowanych okien.
Kominem wentylującym nazwano charakterystyczne wyoblenie portalu fasady południowej wykończonej unikatowo układaną cegłą Wienerberger. Zasysa on powietrze wydobywające się z wnętrza groty, również formuje podcień, który chroni fasadę południową przed działaniem promieni słonecznych w okresie letnim. U podstawy wspomnianego komina znajduje się automatycznie sterowane okno, które reguluje przepływ naturalnego powietrza do wnętrza budynku, wspomagając naturalną wentylację domu powietrzem przefiltrowanym leśnym mikroklimatem.
Wygięta struktura komina wentylującego czy portalu tworzy we wnętrzu domu otwartą dwupoziomową przestrzeń, zatem ten portal wejściowy pełni funkcję reprezentacyjną nie tylko na zewnątrz, ale również we wnętrzu budynku. Przypomina on wielką, współczesną, przestrzenną rzeźbę, na której wsparte zostały reprezentacyjne schody, prowadzące na piętro i dalej na wielospadowy, zygzakowaty zielony dach. Został on pokryty łąką kwietną - kolejną dodaną przestrzenią biologicznie czynną, posadowioną ponad przestrzenią leśnej, falującej Groty. Mamy zatem do czynienia z piętrowym układem terenów zielonych oraz ukryciem infrastruktury drogowej pod ziemią. Dzięki temu budynek generuje znacznie więcej przestrzeni zielonej niż niezabudowana wcześniej działka. Falujące czy zygzakowate powierzchnie dodatkowo maksymalizują ową powierzchnię.
Łąka kwietna i lewitujący taras widokowy
Ponad łąką kwietną, na samym szczycie budowli, architekci zaprojektowali taras widokowy w taki sposób, aby lewitował nad ogrodem i nie wymagał balustrady przy zachowaniu pełnego bezpieczeństwa użytkowania. Dzięki temu nie zaburzamy doznań widokowych panoramy Krakowa w kierunku północnym, wschodnim i zachodnim, oraz od strony południowej widoku na Las Wolski. Na tarasie otulonym łąką kwietną pojawia się również outdoorową kuchnię oraz jacuzzi. W projekcie znajdziemy również farmę solarną dyskretnie ukrytą w zagłębieniach zygzakowatej łąki.
W przestrzeni Groty zlokalizowanej pod domem, odnajdziemy również surrealistyczne przeszklenie, które nazwano Smoczym Okiem. Łączy ono optycznie przestrzeń ogrodu i wewnętrznego domowego basenu zlokalizowanego w strefie dziennej. Jest to bajkowy, surrealistyczny świetlik odbijający się w lustrzanej płaszczyźnie podbitki, która multiplikuje efekt przestrzenny i wizualny tajemniczej leśnej Groty.
Jak rozplanowano wnętrza Domu z Grotą?
Parter budynku, który lewituje nad Grotą dzięki opracowanej stalowej konstrukcji mostowej stabilizowanej przez żelbetowy balast portalu wejściowego, mieści otwartą strefę dzienną - dwupoziomowy hol wejściowy, salon otwarty widokowo na północną panoramę Krakowa oraz południowy Las Wolski, widokową kuchnię w północno zachodnim narożniku domu oraz południowo-zachodnią jadalnię zlokalizowaną bezpośrednio przy zewnętrznym tarasie przyległym do Lasu Wolskiego. Na parterze jest również strefę spa z przeszklonym z trzech stron basenem, który posiada dostęp do zewnętrznych tarasów. Zapewni to optymalne korzystanie z basenu przez cały roku.
Część dzienna ma charakter nowoczesnego, modernistycznego, w pełni przeszklonego wnętrza. Piętro formują przestrzenie mniejszych pomieszczeń, których wnętrza przypominają przytulne chatki przykryte dwuspadowymi sklepieniami dachowymi.
„Dom z Grotą - to budynek, którego unikalny i nowatorski design jest pochodną ekologicznych idei funkcjonalno -przestrzennych oraz zasad tzw. human-centered biophilic design czyli architektury zorientowanej na zdrowie i pomyślność człowieka. Te dwa zagadnienia – nowoczesny design i elementy eko, stają się tutaj nierozerwalną, spójną jednością. Co więcej odwołują się do lokalnej tradycji, historii miejsca, charakteru otaczającego krajobrazu i zasad zrównoważonego rozwoju”
Budynek wyposażyliśmy w windę i schody, które komunikują nas z poszczególnymi kondygnacjami, również z przestrzenią podziemną, poziomem -1 oraz -2. Tutaj zlokalizowaliśmy fitness, pomieszczenia techniczne oraz halę garażową. Przestrzeń ta zaprojektowana została w taki sposób aby specjalnie uformowane studnie doświetlające zapewniły dostęp światła dziennego do wszystkich kondygnacjach podziemnych.
Fasada głównej bryły budynku wykończona zostanie dynamicznie układaną cegłą Wienerberger, która przywołuje na myśl łuski baśniowego Smoka Wawelskiego. Ceramika odwołuje się również do krakowskich tradycji budowlanych - wszechobecnej tutaj cegły formującej okoliczne domy, kamienice czy fortyfikacje np. na Wzgórzu Wawelskim.
Budynek wyposażony zostanie w najnowsze inteligentne systemy, które zapewnią mu optymalną wydajność energetyczną zespoloną z naturalnym środowiskiem, geotermię, systemy nawadniania, systemy wykorzystania wody deszczowej, systemy ogrzewania i chłodzenia ściennego, pompy ciepła, naturalną wentylacje, wykorzystanie energii solarnej. Do budowy Domu z Grotą zastosowane zostaną najnowocześniejsze produkty dla zrównoważonego budownictwa takie jak Porotherm Klima+ zapewniające 20% niższą emisje CO2 w procesie produkcji. Poprzez racjonalną strukturę architektoniczną obiekt współpracuje ze środowiskiem naturalnym, oświetleniem, stronami świata, topografią, wiatrem, wodą, osiami widokowymi, lasem i łąką.
WORLD ARCHITECTURE FESTIVAL
World Architecture Festival to największy na świecie festiwal podczas którego architekci z całego globu na żywo prezentują swoje projekty, spośród których panel sędziowski wyłoni zwycięzcę. Wśród tegorocznych finalistów znajdziemy takie sławy jak Bjarke Ingels Group, Foster+ Partners, Zaha Hadid Architects, UNStudio, Perkins+Will, Grimshaw Architects, Broadway Malyan czy Henning Larsen. Wśród finalistów z Polski znalazły się dwie pracownie BXB studio oraz pracownia 3XA z Wrocławia. Finał Festiwalu odbędzie się już za tydzień w Singapurze, w Marina Bay Sands w dniach 29 listopada - 1 grudnia 2023 roku.