Problem: cukrzyca

Przyszła mama, u której stwierdzono cukrzycę, zwykle jest tym zaskoczona. Przed ciąża miała przecież dobre wyniki badań, a tu nagle okazuje się, że jest chora... Wtedy też pojawia się lęk: jak to odbije się na maluszku, czy będzie zdrowy? Na szczęście, współczesna medycyna potrafi sobie poradzić z tym problemem.

Kogo zwykle dotyczy? Specjaliści alarmują, że cukrzyca ciążowa będzie pojawiać się u kobiet coraz częściej. Dlaczego? Bo obecnie znacznie więcej pań rodzi dzieci po przekroczeniu 35 lat, a z powodu siedzącego trybu życia i złego odżywiania się, już przed ciążą wiele przyszłych mam ma nadwagę. Właśnie te czynniki zwiększają ryzyko zachorowania na cukrzycę ciężarnych.

- Prawdopodobieństwo wystąpienia tej choroby zwiększa się również u kobiet, które są w trzeciej lub kolejnej ciąży, a wcześniej urodziły duże dzieci (powyżej 4 kg) oraz u tych mam, które mają genetyczne skłonności do cukrzycy - mówi dr Bogumił Wolnik, diabetolog z Kliniki Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii UM w Gdańsku.

Nieleczona cukrzyca może wpłynąć na przebieg ciąży i porodu, stanowi też ryzyko dla prawidłowego rozwoju dziecka. Dlatego nie powinno się jej lekceważyć. - Ważne jest rozpoczęcie leczenia, gdy tylko choroba zostanie rozpoznana - mówi dr Leszek Lewandowski, specjalista ginekolog-położnik z Instytutu Matki i Dziecka.

Zwykle ujawnia się między 24. a 28. tygodniem ciąży. Mama z rozpoznaną cukrzycą ciążową, musi być pod opieką lekarską, najlepiej ginekologa i diabetologa (specjalisty od leczenia cukrzycy).

Jak się ją rozpoznaje?

Początkowo cukrzycę ciążową łatwo przegapić. Objawia się bowiem częstszym oddawaniem moczu oraz uczuciem ciągłego zmęczenia, ale przecież podobne objawy towarzyszą również zdrowej ciąży. Dlatego tak ważne jest regularne sprawdzanie poziomu cukru we krwi.

• Na początku ciąży lekarz zleci ci sprawdzenie poziomu cukru we krwi na czczo. Prawidłowy wynik nie powinien przekraczać 100 mg/dl.

• Między 24 a 28 tygodniem ciąży wykonasz badanie sprawdzające poziom cukru we krwi po wypiciu roztworu 50 g z glukozy. Prawidłowy wynik nie powinien przekraczać 140 mg/dl. Jeśli będzie podwyższony (między 140 a 180 mg/dl), będziesz miała jeszcze wykonany...

• Test diagnostyczny z roztworu 75 g glukozy przeprowadza się go na czczo. Najpierw oddasz krew przed wypiciem słodkiego płynu. Potem wypijesz roztwór glukozy i po 2 godzinach oddasz krew ponownie. Wynik przekraczający 140 mg/dl wskazuje na cukrzycę.

Diagnoza i... co dalej?

Jeśli wynik testu obciążenia glukozą jest nieprawidłowy, ginekolog skieruje cię do ośrodka diabetologiczno-położniczego. - Przyszła mama przynajmniej raz na 2-3 tygodnie powinna zgłaszać się na wizytę kontrolną.

- Głównym celem terapii jest tzw. wyrównanie cukrzycy, czyli utrzymywanie w miarę stałego poziomu cukru we krwi - wyjaśnia diabetolog. Ważna jest samodyscyplina.

Ciężarna musi codziennie sprawdzać sobie stężenie glukozy we krwi na czczo i godzinę po posiłku (najlepiej zapisywać wyniki i prowadzić tzw. dzienniczek samokontroli).

Poziom cukru sprawdza się za pomocą glukometru (można go kupić w aptece, koszt ok. 30-50 zł).

Dieta czy zastrzyki?

U większości kobiet z cukrzycą ciążową leczenie nie jest skomplikowane. - Aż 60 proc. pacjentek przez większość ciąży leczymy jedynie odpowiednią dietą i wysiłkiem fizycznym - mówi dr Wolnik. Przyszła mama z cukrzycą ciążową powinna zjadać codziennie 6 niewielkich posiłków.

Bardzo ważne jest jedzenie o stałych porach (wtedy poziom cukru we krwi nie będzie skakał). Dieta powinna obfitować w potrawy o tzw. niskim indeksie glikemicznym (czyli takie, po których poziom cukru we krwi podnosi się powoli).

Należą do nich: warzywa, produkty zbożowe pełnoziarniste, chude przetwory mleczne. Na czarnej liście znajdują się natomiast produkty o wysokim indeksie glikemicznym (po których poziom cukru we krwi gwałtownie wzrasta), czyli słodycze, cukier, białe pieczywo, miód, owoce o dużej zawartości cukru (np. banany i winogrona).

Bardzo ważna jest też regularna aktywność fizyczna. - Wysiłek powoduje spadek poziomu cukru we krwi - wyjaśnia dr Wolnik. Jeśli jednak po kilku tygodniach przestrzegania diety i wykonywania ćwiczeń poziom glukozy nie unormuje się, lekarz zleca insulinę (substancję potrzebną do przerobienia cukru) w zastrzykach.

- Zazwyczaj podaje się tzw. insulinę szybkodziałającą do posiłków. Trzeba robić około 4-5 zastrzyków dziennie - mówi dr Wolnik. Prócz przestrzegania zaleceń lekarskich, ważne jest wsparcie bliskich osób. - Ciężarna, która dowiaduje się, że ma cukrzycę, obarcza siebie winą za pojawienie się choroby.

To obciążenie psychiczne, któremu towarzyszy silny lęk - mówi Magdalena Chomka, psycholog z Centrum Zdrowia Psychicznego w Warszawie, która pracuje z chorymi na cukrzycę.

Dlatego dobrze byłoby, aby partner razem z kobietą chodził do poradni diabetologicznej i dowiedział się więcej o cukrzycy. To pozwoli rodzicom oswoić lęk przed chorobą.

Czy poród może być trudniejszy?

Kobieta z cukrzycą ciążową na 2-3 tygodnie przed porodem musi być w szpitalu, by lekarze za pomocą KTG mogli kontrolować kondycję dziecka.

Jeżeli masa jego ciała wynosi ponad 4,3 kg (dzieci kobiet z cukrzycą zwykle rodzą się duże), poród odbywa się przez cesarskie cięcie.

Po narodzinach maluszek objęty jest szczególną opieką. Przez całe życie płodowe otrzymywał od mamy duże dawki glukozy, więc po odcięciu pępowiny w jego organizmie może nastąpić nagły spadek poziomu cukru, który wymaga interwencji lekarskiej.

- Jednak większość dzieci z ciąż cukrzycowych rodzi się zupełnie zdrowa - uspokaja dr Lewandowski.