Sposoby na depresję – Lekcja 3 część 2

W poprzednim artykule dowiedzieliście się o leczeniu farmakologicznym depresji.

Wśród innych metod pomocy chorym na depresję ważne miejsce odgrywa zastosowanie terapii światłem (fototerapia) i wymuszona bezsenność (deprywacja snu). Fototerapia polega na poddawaniu się działaniu sztucznego, intensywnego światła przy użyciu specjalnie skonstruowanej do tego celu lampy. Całkowita deprywacja snu polega na wymuszonej 36 godzinnej bezsenności.

Elektrowstrząsy stosuje się wyłącznie w warunkach szpitalnych u chorych, u których zawiodły leki lub nie mogą być one stosowane, a także u chorych z dużym ryzkiem samobójstwa w czasie depresji. Zabieg wykonuje się w pełnej kilkuminutowej narkozie. Skuteczność przeciwdepresyjna tej metody jest bardzo duża. W ostatnich latach rozwinęły się inne metody niefarmakologiczne:
- przezczaszkowa stymulacja magnetyczna lub stałoprądowa, głęboka stymulacja mózgu oraz stymulacja nerwu błędnego. Metody te stosowane są rzadko w wyspecjalizowanych ośrodkach.

Największą skuteczność leczenie depresji uzyskuje się w skojarzeniu metod biologicznych i psychologicznych.

Metody psychologiczne

Oddziaływania psychologiczne obejmują psychoedukację, która polega na dostarczeniu choremu i jego rodzinie informacji dotyczących objawów i innych zagadnień związanych z zaburzeniami nastroju.

Psychoterapia jest szczególnie przydatna wtedy, kiedy depresja wiąże się z brakiem umiejętności radzenia sobie z trudnymi sytuacjami, problemami rodzinnymi lub psychologicznymi konsekwencjami choroby.

Pomoc psychoterapeutyczna staje się celowa, a często niezbędna dopiero po zmniejszeniu objawów depresji i poprawie koncentracji uwagi. W miarę ustępowania objawów jej znaczenie wzrasta w wychodzeniu z depresji i dotyczy także zapobiegania nawrotom. Psychoterapia może być podstawową metodą leczenia, jeżeli depresja wydaje się być reakcją na stresujące czynniki życiowe, związaną w dużym stopniu z cechami osobowości.

Psychoterapia - podobnie jak i inne metody leczenia w depresji - służy usunięciu lub zmniejszeniu nasilenia objawów poprzez zwiększenie wiedzy na temat swoich problemów psychicznych, zwiększenie poczucia wpływu na swoje życie poprzez m.in. radzenie sobie z objawami, poprawę relacji z ludźmi, regulowanie emocji, często z zastosowaniem odpowiednich technik.

Osoba w depresji często słyszy od znajomych, rodziny "idź na psychoterapię". Wynika to z popularnego poglądu, że podczas terapii psychologicznej chory dotrze do przyczyn swojego złego samopoczucia i po prostu je w ten sposób usunie. Jest to słuszny pogląd jedynie w sytuacjach, gdy wystąpienie depresji wiązało się wyraźnie z aktualną depresjogenną sytuacją życiową, treści przeżywane wyraźnie wiążą się z tą sytuacją lub wydają się znacząco utrudniające zdrowienie. Wtedy celem psychoterapii staje się dążenie do usunięcia okoliczności (np. niewłaściwe sposoby i mechanizmy radzenia sobie z trudnymi życiowo sytuacjami, ze stresem, regulowanie negatywnych emocji, nieadaptacyjne wzorce myślenia) powodujących powstawanie i podtrzymanie złego nastroju.

Psychoterapia może być prowadzona w warunkach ambulatoryjnych, w ramach pobytu w oddziale dziennym czy całodobowym psychiatrycznym. W różnych warunkach jest dostosowana do potrzeb i możliwości pacjenta w jej uczestniczeniu.

Istnieje kilka psychologicznych koncepcji powstawania depresji.  Koncepcja poznawcza zakłada, że u osób z depresją występuje charakterystyczny system odbierania, klasyfikowania i gromadzenia informacji o sobie, innych ludziach i szeroko rozumianych relacjach "ja - świat". Prowadzić to może do powstania pewnych błędnych przekonań sprzyjających obniżonej ocenie  własnej osoby, złej ocenie swoich związków z innym osobami oraz beznadziejnej ocenie swojej przyszłości. Koncepcja behawioralna zakłada, że objawy depresji są wynikiem braku nagradzania aktywności osoby (np. pochwał ze strony innych), lub przewagi karania za różne zachowania (np. nadmierna krytyka lub odrzucenie). Koncepcja ta zwraca uwagę na fakt, że osoby, u których wystąpiła depresja, mają trudności w zaplanowaniu działania tak, aby ważne potrzeby były zaspokojone, odczuwaniu zadowolenia ze swoich osiągnięć, aktywności czyli inaczej mówiąc - trudności z pozytywną oceną efektów swojego działania. Koncepcja interpersonalna podkreśla znaczenie dobrych relacji z innymi ludźmi w zapobieganiu depresji. Depresja może być wynikiem trudności we współżyciu z innymi (np. nieumiejętności wyrażania swoich oczekiwań i potrzeb, odmawiania, wyrażania własnych poglądów). Może też powstać pod zaburzającym wpływem innych (np. utrudnianie realizacji potrzeb, agresja, trudności małżeńskie).

Obecnie, na podstawie wyników badań, przyjmuje się, że wśród wielu metod psychoterapii najbardziej pomocna w leczeniu depresji jest terapia poznawczo behawioralna (ang. cognitive behavioral therapy), która ma z reguły formę terapii krótko- do średnioterminowej (ok. 8-16 sesji), a także terapia oparta na uważności (mindfulness basedcognitive therapy for depression) oraz krótkoterminowa terapia psychodynamiczna. Na uwagę zasługuje również terapia rytmów społecznych. Po ustąpieniu objawów depresji, o ile zachodzi taka potrzeba, można rozważać podjęcie terapii małżeńskiej lub rodzinnej. Każda decyzja o rozpoczęciu psychoterapii wymaga zgody chorego. Rodzaj, forma, czas rozpoczęcia oraz długość psychoterapii są rozpatrywane indywidualnie.

Doświadczenie kliniczne i wyniki badań pokazują, że najbardziej trwałe efekty osiąga się poprzez właściwie prowadzone w czasie, nie wykluczające się, skojarzenie obu metod - psychoterapii i farmakoterapii.

Jeśli szukasz listy miejsc, do których możesz zwrócić się po profesjonalną pomoc, wejdź w zakładkę KONTAKTY na stronie kampanii. 

Przejdź pełne szkolenie e-learningowe na stronie kampanii tutaj.

Obejrzyj filmy szkoleniowe tutaj.