Arnika górska

Odkryta dopiero w średniowieczu

Większość europejskich roślin leczniczych znana była już w starożytności. W odróżnieniu od nich właściwości lecznicze arniki górskiej (Arnica montana) poznano dopiero w średniowieczu. Po raz pierwszy o roślinie tej wspomina święta Hildegarda z Bingen (przeorysza benedyktynek z klasztoru w Bingen, jeden z najwybitniejszych umysłów średniowiecza). Arnika pochodzi z górskich regionów Europy Środkowej.

W medycynie ludowej arnika stanowiła niegdyś jeden z leków na bóle różnego pochodzenia. Okłady z tego ziela stosowano w leczeniu po urazach (stłuczenia, siniaki, krwiaki), bólach zwyrodnieniowych, reumatycznych, a także kręgosłupa. Wykorzystywano je do dezynfekcji wokół ran i innych uszkodzeń skóry, bo ma ona właściwości bakterio- i grzybobójcze, przyspiesza gojenie ran, owrzodzeń i czyraków oraz regenerację skóry.

Zmniejsza obrzęki, krwawe podskórne wybroczyny i uszczelnia naczynia krwionośne. Przydatna jest więc w przypadku skręceń, stłuczeń, zwichnięć, siniaków. To bogactwo zastosowań arnika zawdzięcza składnikom aktywnym. Są to flawonoidy, laktony seskwiterpenowe, olejki eteryczne, fitosterole.

Wyjątkowy sposób zbierania zioła

Zbiór arniki górskiej, występującej dziko na górskich łąkach położonych powyżej 800 metrów n.p.m., przypada pomiędzy 1 czerwca a 20 lipca i jest możliwy tylko we Francji. Okres zbioru jest zmienny, ponieważ zależy od dojrzałości rośliny, a ta z kolei - od regionu, w którym rośnie oraz warunków klimatycznych. W ten sposób przyroda narzuca swój rytm zbieraczom, którzy podążają za kwitnącą rośliną. Zaczynają na południu Francji, a kończą wysoko w Alpach. Co więcej, zbiór arniki w dużej mierze uzależniony jest od pogody. Zbioru dokonuje się na płaskowyżach w sześciu górskich regionach: Wogezy, Alpy, Masyw Centralny, Adrèche, Pireneje oraz Aveyron.

Bardzo korzystny wpływ na zdrowie i urodę kobiet

Arnika nazywana jest rośliną kobiet nie tylko dlatego, że jako pierwsza opisała ją św. Hildegarda. Po arnikę sięgają też koncerny kosmetyczne. Na rynku dostępne są między innymi kremy do cery naczynkowej z wyciągiem z tej rośliny. Podstawowym zadaniem arniki jest w tym przypadku uszczelnianie, wzmocnienie i obkurczanie podskórnych, drobnych naczyń krwionośnych. Zapobiega się w ten sposób powstawaniu tzw. pajączków, czyli drobnych, czerwono-fioletowych niteczek widocznych na skórze.

Leki z arniką

W jakich wypadkach powinno się po nie sięgać? Preparaty z arniki stosuje się przede wszystkim przy mniejszych i większych urazach i kontuzjach. Specjaliści wymieniają dolegliwości, przy których żele, maści lub leki homeopatyczne z tą rośliną są bardzo pomocne: krwiaki, siniaki będące wynikiem stłuczeń, zwichnięć i złamań, obrzęki po urazach, wybroczyny, powierzchowne zapalenie żył. Ponadto arnika pomaga w bólach mięśniowych i reumatycznych. Nie należy jej natomiast stosować na otwarte rany, oparzenia, zwłaszcza III stopnia, rozległe otarcia naskórka i ostre stany zapalne skóry.

Wybierając żele z arniką, warto sięgnąć po te, które zawierają wyciąg ze świeżej arniki i całej rośliny. Taka znajduje się najczęściej w lekach homeopatycznych. Zawartość wyciągu ze świeżej rośliny wpływa na zawartość substancji czynnych oraz ich jakość. To z kolei może wpływać na lepszy efekt terapeutyczny, co oznacza, że taki preparat lepiej działa.

Roślina pod ścisłą ochroną

Arnika występuje w Polsce w naturze: Można ją spotkać w Sudetach i na Pojezierzu Mazurskim, rzadziej na Dolnym Śląsku, Wyżynie Małopolskiej, w Górach Świętokrzyskich i w Bieszczadach Zachodnich. Ma ładne, żółtopomarańczowe kwiaty, które są podstawowym surowcem zielarskim uzyskiwanym z tej rośliny. Zdecydowanie rzadziej sięga się po korzeń i ziele. W Polsce jest rośliną pod całkowitą ochroną, nie wolno więc jej zrywać.

Dlaczego arnika ma tak szerokie zastosowanie w homeopatii? Ekstrakty z arniki zastosowane wewnętrznie podnoszą ciśnienie krwi, przyspieszają skurcze serca, pobudzają oddech. Ze względu na skutki uboczne nie są obecnie stosowane. Inaczej ma się sprawa z doustnym preparatem homeopatycznym z arniki. Z arniki sporządza się pranalewkę oraz odpowiednie dilucje (rozcieńczenia). Stosuje się je wewnętrznie. W takiej formie Arnica montana jest pomocna w stłuczeniach, krwiakach, otarciach. Może być stosowana przez kobiety w ciąży w przygotowaniu do porodu, w trakcie i po porodzie, gdyż uszczelnia naczynia krwionośne, a to przekłada się na szybsze leczenie krocza.