Na czym polega odczulanie?
Jesienią i zimą alergicy uczuleni na pyłki roślin – traw, drzew, krzewów, chwastów, zbóż – oddychają z ulgą. Właśnie w tym okresie, gdy rośliny nie pylą, warto pomyśleć o kuracji, która pomoże pozbyć się alergii sezonowej. Najskuteczniejszą metodą jest immunoterapia, czyli odczulanie. Alergolodzy zalecają je osobom, u których objawy alergii są silne lub wymagają ciągłego przyjmowania leków. Odczulaniu mogą poddać się też alergicy, którzy nie mają zbyt dokuczliwych dolegliwości. Wtedy terapia chroni przed dalszym rozwojem alergii. Odczulać mogą się osoby dorosłe do sześćdziesiątego roku życia i dzieci od piątego roku życia. Więcej na temat odczulania dowiesz się z dalszej lektury.
Problem z alergią wynika z tego, że układ odpornościowy alergika zupełnie nieszkodliwe pyłki roślin traktuje jak niebezpieczne wirusy i bakterie. Dlatego pojawiają się dokuczliwe objawy, np. cieknący katar, kichanie, łzawiące, swędzenie oczu, kaszel. Odczulanie pomaga naprawić nieprawidłową reakcję układu odpornościowego. To metoda, która działa na przyczynę, a nie tylko na objawy alergii. Odczulanie polega na przyjmowaniu w postaci szczepionki stopniowo wzrastającej, niewielkiej dawki alergenu. W ten sposób układ odpornościowy oswaja się z alergenem. Uczy się prawidłowo reagować. Dzięki terapii objawy alergii znacznie się zmniejszają lub ustępują całkowicie. Możemy ograniczyć przyjmowanie leków przeciwalergicznych lub zupełnie je odstawić, zapobiec rozwojowi astmy. Zmniejszamy też ryzyko kolejnych uczuleń.
Szczepionkę trzeba zacząć przyjmować 2-3 miesiące przed pyleniem uczulającej rośliny. Dlatego odczulanie na pyłki traw i zbóż rozpoczynamy w grudniu-styczniu, na chwasty – w kwietniu, na pyłki drzew – w październiku lub listopadzie. Najpierw przez kilka tygodni lub dni przyjmujemy coraz większe dawki alergenu, aż do osiągnięcia dawki maksymalnej.
Następnie ma miejsce leczenie podtrzymujące, polegające na przyjmowaniu ustalonej dawki maksymalnej alergenu. Ten etap może przebiegać na dwa sposoby:
- Odczulanie całoroczne. Szczepionkę podtrzymującą musimy przyjmować regularnie raz na 4-6 tygodni, w takich samych odstępach czasu, przez 3-5 lat.
- Odczulanie przedsezonowe. Po ustaleniu maksymalnej dawki szczepionki przyjmuje się kilka jej dawek podtrzymujących. Po czym kuracja jest przerywana na kilka miesięcy. Musi być zakończona przed pyleniem roślin, na których alergen jesteśmy uczuleni. Taki schemat musimy powtarzać przez kilka sezonów.
O tym, czy odczulanie jest dla nas właściwym sposobem leczenia, decyduje alergolog. Jednak o tym, w jakiej postaci przyjmiemy szczepionkę, możemy zadecydować sami. Dostępne są dwie metody:
- Metoda przezskórna. Szczepionka ma postać zastrzyków. Trzeba zgłaszać się na nie regularnie do alergologa w wyznaczonych terminach – na początku co kilka dni, potem tygodni, gdy odczulamy się całorocznie. Zawsze po podaniu zastrzyku trzeba zostać pod obserwacją lekarza przez 30 minut na wypadek jakiejś gwałtownej reakcji organizmu. W dniu szczepienia nie należy pić alkoholu, podejmować wysiłku, uprawiać sportów czy wystawiać się na działanie wysokiej temperatury jak np. gorące kąpiele, saunę czy opalanie.
- Metoda podjęzykowa. To nowatorska metoda polegająca na przyjmowaniu szczepionki w postaci kropli lub tabletek. Umieszcza się je pod językiem na 2 minuty, a następnie połyka. Pierwszą dawkę szczepionki zawsze trzeba przyjąć w gabinecie alergologa, następne codziennie w domu do uzyskania dawki maksymalnej. Później przyjmujemy dawkę przypominającą kilka razy w tygodniu. Aby kuracja była skuteczna, co miesiąc zgłaszajmy się na wizyty kontrolne do alergologa.
Przed podjęciem przez nas decyzji o odczulaniu lekarz musi ocenić ogólny stan zdrowia. Przeciwwskazaniem są m.in. choroby tarczycy, reumatoidalne zapalenie stawów, ciężka postać astmy, cukrzyca, choroby zakaźne czy nowotworowe, ciężko przebiegające schorzenia serca, układu krążenia. Nie można również odczulać dzieci do 5. roku życia.
Zanim rozpoczniemy odczulanie, zawsze należy wykonać testy, które potwierdzą alergię. Mogą być to testy skórne punktowe lub testy z krwi. Pokażą konkretnie, jaki alergen, i w jakim stopniu powoduje dolegliwości.
Na podstawie wyniku alergolog dopasuje indywidualnie skład szczepionki oraz jej dawkę.
Ważne – testy muszą być aktualne! Nie mogą być sprzed roku i starsze. Testy należy wykonać w okresie, gdy dolegliwości alergii są najmniej nasilone.
Gdy wykonujemy testy skórne, co najmniej tydzień wcześniej musimy odstawić doustne leki przeciwalergiczne, w tym wapno. W dniu badania nie można smarować skóry, np. kremem, balsamem.
Szczepionki do odczulania metodą podskórną (zastrzyki) są w różnym stopniu refundowane przez NFZ. Roczny koszt zakupu szczepionki waha się od około 6,40 zł do około 400 zł.
Do tego należy doliczyć ewentualne koszty zabiegu u alergologa. W gabinecie, który ma podpisaną umowę z NFZ, zastrzyk zostanie nam zrobiony bezpłatnie, prywatnie to około 40-60 zł za wizytę. Szczepionki podjęzykowe nie są refundowane. Roczny koszt odczulania tą metodą wynosi około 1000 zł plus ewentualne koszty wizyt u specjalisty alergologa, jeśli leczymy się prywatnie.
