Przewodnik po stwardnieniu rozsianym

Uszkodzenie nerwu może powodować:

• osłabienie rąk lub nóg
• odrętwienie
• utratę równowagi
• skurcze mięśni

Symptomy te mogą prowadzić do częstych potknięć lub trudności w chodzeniu.

Problemy ze wzrokiem

Więcej niż połowa chorych na MS doświadcza zapalenia nerwu wzrokowego, które może powodować niewyraźne widzenie, brak możliwości widzenia kolorów, ból oka lub ślepotę, najczęściej dotykającą jednego oka. Dolegliwości te są bardzo często tymczasowe i ustępują w przeciągu kilku tygodni. W wielu przypadkach problemy ze wzrokiem są pierwszymi objawami stwardnienia rozsianego.

Jest to objaw rzadszy niż problemy ze wzrokiem, jednak niektórzy pacjenci doświadczają spowolnienia mowy. Dzieje się tak wtedy, kiedy choroba uszkadza nerw odpowiedzialny za odbieranie sygnałów dotyczących mowy z mózgu. Niektóre osoby mają także problemy z przełykaniem.

Inne objawy MS

Stwardnienie rozsiane może wpłynąć również na bystrość umysłu. Może objawiać się to problemami z rozwiązywaniem problemów, niewielką utratą pamięci lub kłopotami z koncentracją. Większość osób z MS doświadcza również problemów z trzymaniem moczu, ponieważ sygnały pomiędzy mózgiem a pęcherzem są zaburzone. Innym objawem jest także zmęczenie, odczuwalne nawet po dobrze przespanej nocy.

Dezorientacja, spowolnienie mowy oraz osłabienie mięśni mogą być objawami stwardnienia rozsianego, jednak mogą być także spowodowane udarem. Każda osoba, która nagle doznaje problemów z mówieniem lub poruszaniem się, powinna jak najszybciej zostać przewieziona do szpitala, ponieważ opanowanie udaru w ciągu pierwszych kilku godzin, może prowadzić do całkowitego wyleczenia.

Jak atakuje MS?

Układ odpornościowy chorych na MS atakuje tkanki otaczające włókna nerwowe w mózgu, rdzeniu kręgowym oraz nerwie wzrokowym. Tkanka ta zbudowana jest z substancji tłuszczowych zwanych mieliną. Izoluje ona nerwy i pomaga wysyłać sygnały kontrolujące ruch, mowę oraz inne funkcje organizmu. Kiedy mielina zostaje uszkodzona, powstają blizny, a sygnały z nerwów nie są przekazywane w odpowiedni sposób.

Przyczyna powstawania stwardnienia rozsianego nie jest znana, jednak lekarze zauważyli parę interesujących zjawisk. Najwięcej zachorowań obserwuje się w regionach najbardziej oddalonych od równika, w tym w Skandynawii oraz innych częściach północnej Europy. Naukowcy uważają, że niedobory witaminy D mogą być jedną z przyczyn MS, a wymienione wyżej rejony świata nie mają wystarczających ilości słońca. Jednak badania w tym obszarze nadal trwają. Uważa się także, że pewną rolę mogą odgrywać uwarunkowania genetyczne.

Kto jest narażony na zachorowanie?

MS występuje dwa razy częściej u kobiet niż u mężczyzn. Choroba ta może dotknąć ludzi każdego pochodzenia, jednak najczęściej pojawia się u osób białych. Największe ryzyko zachorowania obserwuje się u osób między 20 a 50 rokiem życia.

Aby rozpoznać MS, dokonuje się wielu testów, bada się historię medyczną pacjenta oraz przeprowadza badania neurologiczne, które mogą wykryć inną przyczynę występujących objawów. U więcej niż 90% chorych w badaniu MRI zauważalna jest tkanka bliznowata. Z kolei nakłucie lędźwiowe może wykazać nieprawidłowości w płynie znajdującym się w mózgu oraz rdzeniu kręgowym. Badania laboratoryjne wykryją choroby autoimmunologiczne oraz infekcje takie jak HIV czy boreliozę.

Jak postępuje MS?

Stwardnienie rozsiane przebiega inaczej u każdego pacjenta. Lekarze wyróżniają 4 rodzaje MS:

• nawracająco-remitująca: objawy są intensywne podczas ostrego ataku, a następnie powoli ustępują i przechodzą w stan remisji. Jest to najczęstsza forma MS.
• pierwotnie postępująca: objawy stopniowo się pogarszają
• wtórnie postępująca: zaczyna się jako forma nawracająco-remitująca, a następnie przechodzi w formę postępującą
• postępująco-nawrotowa: choroba stale się pogarsza. Pacjent doświadcza ostrych ataków, które mogą przejść w stan remisji, jednak nie zawsze się tak dzieje. Jest to najrzadziej występująca forma MS.

Naukowcy uważają, że objawy stwardnienia rozsianego mogą być bardziej aktywne podczas miesięcy letnich, ponieważ gorąco oraz wysoka wilgotność mogą tymczasowo je pogorszyć. Tak samo mogą działać bardzo niskie temperatury oraz nagłe ich zmiany.

Leczenie MS: leki

Nie istnieje typowy lek na stwardnienie rozsiane, jednak dostępne są leki, które zmniejszają częstotliwość oraz intensywność ataków. Powodują one zmniejszenie uszkodzeń w mózgu oraz rdzeniu kręgowym, spowalniając tym samym postęp choroby. Jeśli wystąpi atak, to wysoka dawka kortykosteroidów może go opanować. Wiele leków może także zmniejszyć objawy takie jak skurcze mięśni, nietrzymanie moczu oraz ból.

Około połowa chorych na MS doświadcza bólu związanego z systemem nerwowym oraz skurczem lub naciągnięciem mięśni. Lekarz może przepisać leki przeciwdepresyjne lub przeciwdrgawkowe, aby pomóc w jego zniwelowaniu. Pomocne mogą być także leki przeciwbólowe oraz przeciwskurczowe. Ból mięśni ustępuje także po masażu lub fizykoterapii. Jeśli odczuwasz ból to pamiętaj, aby skonsultować się ze swoim lekarzem, który wybierze metodę jego zniwelowania.

Leczenie MS: fizykoterapia

Fizykoterapia pomaga wzmocnić mięśnie, zwalczyć sztywność oraz ułatwić poruszanie się. Z kolei terapia zajęciowa może pomóc zachować koordynację rąk, podczas ubierania lub pisania. Jeśli posiadasz kłopoty z przełykaniem lub mówieniem, pomocna będzie wizyta u logopedy.

Istnieje wiele niekonwencjonalnych terapii, które nie zostały do tej pory przebadane. Niektórzy twierdzą, że akupunktura zmniejsza ból oraz skurcze mięśni, jednak badania na potwierdzenie tej możliwości są niejednoznaczne. Inni z kolei potwierdzali pozytywne działanie zastrzyku z jadu osy, jednak rygorystyczne trwające 24 godziny badania, nie pokazały żadnej poprawy w poruszaniu się, zmęczeniu czy ilości występowania ataków MS. Ważne jest, abyś informował swojego lekarza o zażywanych suplementach, dietach oraz terapiach, których chciałbyś spróbować.

MS i ciąża

Lekarze w większość zgadzają się, że zajście w ciąże przez kobietę chorującą na stwardnienie rozsiane jest bezpieczne. Badania nie wykazały zwiększonego ryzyka komplikacji podczas ciąży. Co więcej wiele kobiet prawie w ogóle nie posiada objawów MS podczas ciąży, ponieważ wysoki poziom hormonów oraz białka tłumi układ odpornościowy, zmniejszając ilość ataków. Pamiętaj, aby przed zajściem w ciąże skonsultować się z lekarzem, ponieważ niektóre leki na MS nie mogą być zażywane przez kobiety ciężarne lub karmiące. Kilka miesięcy po porodzie prawdopodobieństwo nawrotu ataków wzrasta.

Duża ilość osób chorych na stwardnienie rozsiane może chodzić, chociażby z pomocą urządzeń przytrzymujących. Ortopedyczna wkładka do butów lub ochraniacze pomagają utrzymać stabilność. Jeśli jedna noga jest silniejsza można używać laski, natomiast osobom posiadającym duże problemy z poruszaniem się pomocny może okazać się chodzik. Dobrym rozwiązaniem dla osób nie mogących utrzymać równowagi lub szybko się męczących, będzie wózek inwalidzki lub skuter.

Przystosowanie domu dla osoby chorej na MS

Dokonanie paru zmian w twoim domu, może przyczynić się do ułatwienia wykonywania codziennych czynności. Przymocuj poręcze wewnątrz jak i na zewnątrz prysznica lub wanny. Używaj maty antypoślizgowej. Do toalety przymocuj wyższe siedzenie oraz ochronne szyny. Obniż blat kuchenny, tak abyś mógł sięgnąć do niego z pozycji siedzącej. Pozbądź się także dywaników dekoracyjnych, o które bardzo łatwo jest się potknąć.

Ćwiczenia mogą złagodzić sztywność, zmęczenie oraz inne objawy MS. Jednak nadmierne przemęczanie się także może zaszkodzić. Najlepiej, aby zacząć powoli. Spróbuj ćwiczyć przez 10 minut, stopniowo zwiększając czas treningu. Zanim zaczniesz ćwiczenia skonsultuj się z lekarzem, który doradzi ci jaki rodzaj aktywności oraz jego intensywność są dla ciebie najlepsze. Jednymi z przykładów mogą być aerobik wodny, pływanie, tai chi lub joga.

Prognozy dla pacjentów z MS

Większość ludzi chorych na MS posiada normalną lub prawie normalną przewidywalną długość życia. Choroba ta może utrudniać poruszanie się lub wykonywanie pewnych czynności, jednak nie zawsze prowadzi do poważnego inwalidztwa. Dzięki skutecznym lekom, terapiom rehabilitacyjnym oraz urządzeniom przytrzymującym wiele osób chorych na MS pozostaje aktywnych, posiadają normalną pracę oraz cieszą się rodziną i swoimi ulubionymi aktywnościami.