Jak wspierać prawidłowy rozwój dziecka?
Większość rodziców wkłada spory wysiłek w to, aby dobrze wychować swoje dzieci. Z myślą o tym, aby nasze pociechy zyskały samodzielność, pewność siebie i dobrze radziły sobie z wyzwaniami codziennego życia stosujemy wiele różnych strategii i technik wychowawczych. Nasze działania nie zawsze mają pozytywny efekt. Zdarzają się błędy skutkujące problematycznymi zachowaniami dziecka. Nie da się całkiem uniknąć pomyłek, ale możemy wiele zrobić, aby zmniejszyć ryzyko ich wystąpienia.
O czym powinniśmy pamiętać wychowując dziecko w wieku wczesnoszkolnym? Na co zwrócić szczególną uwagę i o co zadbać w pierwszej kolejności?
Podstawową sprawą sprzyjającą prawidłowemu rozwojowi dziecka jest oczywiście pozytywne i stabilne środowisko rodzinne, a także bliskie interakcje członków rodziny. Dziecko mające wokół siebie pozytywne wzorce interakcji społecznych, mogące liczyć na wsparcie i zrozumienie rodziców, czuje się bezpiecznie i lepiej sobie radzi z różnymi wyzwaniami rozwojowymi. Pomagają w tym także przewidywalne zwyczaje i rytuały rodzinne oraz wpierające i autorytatywne praktyki wychowawcze.
Rodzice powinni wspomagać rozwój emocjonalny i samokontroli dziecka, ucząc je słuchania poleceń i przestrzegania reguł, dostrzegania konsekwencji własnych zachowań oraz kontrolowania silnych emocji. Powinni wspierać dziecko w kształtowaniu pozytywnej samooceny i w rozwoju emocjonalnym, ucząc je wyrażania uczuć i konstruktywnego myślenia.
Dobre umiejętności społeczne nabyte i rozwijane od wczesnego dzieciństwa są kolejnym ważnym czynnikiem chroniącym dziecko przed wystąpieniem trudności. Dzięki nim bowiem dziecko jest w stanie tworzyć z udane relacje rówieśnikami i doświadcza akceptacji ze strony dzieci wywierających pozytywny wpływ. Grupa społeczna i rówieśnicza ma na dziecko w wieku szkolnym tak duży wpływ, że warto poświęcić sporo uwagi temu, jak nasza pociecha radzi sobie w relacjach społecznych.
Sfera zainteresowań i umiejętności szkolnych może stać się dla dziecka również ważnym zasobem, albo czynnikiem ryzyka związanym z nieprawidłowym rozwojem. Rodzice mogą wspomagać rozwój umiejętności szkolnych dziecka np. zachęcając je do badania otoczenia, pokazując jak czerpać przyjemność z czytania, a także zapewniając sposobność do efektywnej nauki. Jeśli dziecko napotyka trudności z nauką w szkole, nie odnosi sukcesów i nie rozwija zainteresowań, może to negatywnie wpływać na jego zachowanie. Dbając o rozwój umiejętności szkolnych dziecka, a także wspierając rozwijanie jego mocnych stron i pozytywnych aktywności, które mogą dać poczucie osiągnięć i sukcesu, zapewniamy dziecku prawidłowe przystosowanie.
Dziecko może przejawiać trudności w zakresie wielu różnych umiejętności rozwojowych, np. samokontroli, relacji społecznych, emocji albo nauki w szkole. Jeśli chcemy zmniejszyć intensywność już istniejących problematycznych zachowań, nasze interwencje muszą dotyczyć przede wszystkim sfer, w których dziecko jest rozwojowo młodsze, niż wynika to z jego wieku kalendarzowego.
Małgorzata Kamińska
