Bezdech senny – co to jest?

Co to jest bezdech senny?

Obturacyjny bezdech podczas snu, inaczej zwany bezdechem sennym, jest zespołem chorobowym związanym z zaburzeniami oddychania podczas snu. Charakteryzuje się on zanikiem przepływu powietrza przez drogi oddechowe, który trwa dłużej niż 10 sekund. Bezdech powoduje liczne, nieświadome wybudzania się ze snu, co nie pozwala organizmowi właściwie się zregenerować.

- Pierwszym objawem chorych na bezdech jest chrapanie - mówi dr hab. n. med. Wojciech Kukwa, specjalista od zaburzeń oddychania podczas snu z Mille Medica. 

Należy pamiętać, że jest to choroba przewlekła, która samoistnie nie zniknie. Może się jedynie pogłębiać, prowadząc do groźnych powikłań mózgowych i naczyniowych. 

Jak powstaje bezdech senny? 

Bezpośrednią przyczyną występowania przerw w oddychaniu jest zapadanie się miękkich części w obrębie gardła. Najczęściej dochodzi do niego w fazie snu głębokiego, gdy śpimy na plecach. Najpierw na skutek podciśnienia zwężają się drogi oddechowe, a następnie swobodny przepływ powietrza blokują zapadające się wiotkie podniebienie miękkie i nasada języka. Z jednej strony następuje niedotlenienie organizmu, z innej zaś nasz układ oddechowy, broniąc się przed tym, zostaje pobudzany do działania. Wykonywane są głębsze ruchy klatki piersiowej, które mają przywrócić dopływ powietrza do płuc. Sen staje się niespokojny i często się budzimy. Im częściej to się powtarza w ciągu nocy, tym w gorszym stanie fizycznym i psychicznym jesteśmy w ciągu dnia.  

Nocne zaburzenia oddychania mogą być spowodowane nieprawidłowościami w budowie anatomicznej nosa, gardła lub obu tych części ciała. Może to być m.in.:

• skrzywiona przegroda nosowa,
• przerost małżowin nosowych,
• polipy nosa,
• przerost migdałków podniebnych,
• przerost języka,
• nieprawidłowa budowa żuchwy.

Czy bezdech senny jest niebezpieczny? 

Bezdech senny nie tylko sprawia, że nasz sen staje się płytki i przerywany. Zaburza też oddychanie i sprawia, że dochodzi do niedotlenienia tkanek. Nieleczony lub niewłaściwie leczony może być przyczyną wielu chorób, w tym:

• zaburzeń rytmu serca,
• niewydolności serca,
• choroby niedokrwiennej serca,
• zaburzeń krążenia mózgowego,
• nadciśnienia tętniczego,
• cukrzycy.

Jakie są objawy bezdechu nocnego? 

Objawy towarzyszące bezdechom podczas snu zwykle dzielą się na te, które występują w nocy, i takie, które pojawiają się w ciągu dnia. Wśród tych pierwszych wymienić należy:

• głośne i nieregularne chrapanie,
• niespokojny sen,
• częste wybudzenie się ze snu, któremu towarzyszą duszności,
• nadmierną potliwość,
• potrzebę częstego korzystania z łazienki.

W ciągu dnia osoby cierpiące na zespół bezdechu sennego mogą się uskarżać na takie objawy, jak:

• bóle głowy,
• uczucie zmęczenia,
• problemy z koncentracją,
• niekontrolowane zasypianie w trakcie wykonywania codziennych czynności, takich jak oglądanie telewizji, czytanie, jazda w autobusie,
• suchość w ustach, spierzchnięte wargi po przebudzeniu,
• nadmierną nerwowość,
• zaburzenie potencji u mężczyzn.

To wszystko może wywoływać stany depresyjne i lękowe, sprawiać, że zaczniemy przybierać na wadze, co w efekcie będzie potęgowało nasz problem. 

Do jakiego lekarza należy iść, by zdiagnozować bezdech? 

Lekarze rodzinni i interniści są tymi, do których zgłaszamy się najczęściej w przypadku wszelkich chorób. I to oni coraz częściej kierują nas na badania nocne, które odgrywają niezwykle istotną rolę w procesie diagnozowania. Dopiero po wykonaniu takiego badania jesteśmy kierowani do lekarza laryngologa, który stanie się naszym lekarzem prowadzącym podczas leczenia bezdechu. 

Na czym polega przesiewowe badanie nocne? 

Przesiewowe badanie nocne nazywane jest inaczej pulsoksymetrią nocną. Pozwala odpowiedzieć na pytanie, czy naszemu chrapaniu towarzyszy bezdech i dochodzi do niedotlenienia organizmu. Badanie rozpoczyna się wieczorem, a kończy rano i jest całkowicie nieinwazyjne. Można je także wykonać w domu przy pomocy specjalnego przenośnego urządzenia dostępnego w pakiecie do analizy snu DobraNoc. Jeżeli badanie to wykaże, że podczas naszego snu występują liczne niedotlenienia, trzeba będzie się poddać dalszej diagnostyce. Zostanie przeprowadzone pełne badanie snu, uwzględniające m.in.:

• analizę stadiów snu,
• czas i głębokość snu,
• wzorzec oddychania,
• nasilenie chrapania i bezdechy,
• poziom tlenu we krwi,
• tętno,
• reakcję organizmu na bezdechy,
• pozycję ciała podczas snu.

Badanie to można wykonać zarówno w ramach NFZ (tzw. polisomnografia), jak i prywatnie - np. w poradni specjalistycznej. 

Ankieta diagnostyczna 

Kolejnym krokiem do postawienia właściwej diagnozy jest przeprowadzenie wyczerpującego wywiadu z pacjentem. Służy do tego specjalna ankieta. Zawarte są w niej m.in. pytania o to:

• czy występują zaburzenia snu, takie jak chrapanie czy przerwy w oddychaniu,
• jak osoba chrapiąca czuje się w ciągu dnia,
• czy cierpi na choroby przewlekłe, takie jak nadciśnienie, cukrzyca, zaburzenia rytmu serca,
• czy zasypia w ciągu dnia podczas codziennych sytuacji.

Jak leczyć bezdech senny? 

Lekarz prowadzący dokładnie przeanalizuje dane zebrane podczas pulsoksymetrii i wywiadu. Podczas konsultacji za pomocą endoskopu sprawdzi też budowę górnych dróg oddechowych. Niekiedy zleci również wykonanie tomografii komputerowej 3D czy badanie drożności przewodów nosowych. Dopiero po wykonaniu wszystkich tych czynności lekarz prowadzący zaproponuje najlepszą dla nas metodę leczenia. Możliwości jest wiele. Może to być:

• leczenie z zastosowaniem aparatu wewnątrzustnego wysuwającego żuchwę do przodu,
• leczenie z wykorzystaniem aparatu CPAP, który utrzymuje drożność dróg oddechowych podczas snu,
• zabieg radiochirurgiczny w znieczuleniu miejscowym,
• leczenie operacyjne (korekcja przegrody nosowej, małżowin nosowych, nasady języka, migdałków podniebnych).Niekiedy trzeba będzie skorzystać z porad specjalistów z innych dziedzin - stomatologa, dietetyka lub logopedy.

Za każdym razem metoda leczenia musi być dostosowana do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Kto jest najbardziej narażony na bezdechy? 

Na bezdechy śródsenne najbardziej narażeni są mężczyźni w wieku powyżej 35-40 lat mający nieprawidłowości w budowie górnych dróg oddechowych. Ryzyko wzrasta, jeżeli dodamy do tego otyłość, niedoczynność tarczycy, palenie tytoniu, nadużywanie alkoholu i środków nasennych. 

Czy bezdech senny występuje również u dzieci? 

Bezdech senny nie jest dolegliwością, która dotyczy tylko dorosłych. Występuje również u dzieci - najczęściej między 3 a 6 rokiem życia. Jego najczęstszą przyczyną są powiększone migdałki podniebienne i gardłowe. Również otyłość może być czynnikiem wywołującym bezdech u dzieci. 

Dlaczego jak najszybciej powinniśmy zacząć leczyć bezdech senny? 

Jak najszybsze zdiagnozowanie i podjęcie leczenia zespołu bezdechu sennego nie tylko poprawi jakość naszego życia. Umożliwi nam zdrowy sen i sprawne funkcjonowanie w ciągu dnia. Pozwoli też - jeśli nie zapobiec, to przynajmniej złagodzić - objawy wielu chorób naczyniowo-sercowych. Niedotlenienie naszego organizmu sprzyja bowiem nie tylko rozwojowi nadciśnienia tętniczego, lecz również zawałom serca i udarom mózgu.