Przegląd zdrowia – ważny punkt w kalendarzu

Badania profilaktyczne to temat, który wraca nieustannie jak bumerang.

- Polacy, a szczególnie mężczyźni, unikają gabinetów lekarskich. Pacjenci zazwyczaj tłumaczą się brakiem czasu. W kwestii zdrowia nie powinno być na to miejsca, zdrowie jest najważniejsze - mówi dr Marzena Gajewska - Prawda jest jednak taka, że wiele osób nie zdaje sobie sprawy z potrzeby wykonywania badań profilaktycznych. Do lekarza idą tylko wówczas, gdy zmuszają ich do tego okoliczności - dodaje internista z Centrum Medycznego ENEL-MED.

Brak należytej edukacji w kwestiach zdrowotnych, skutkuje tym, że Polacy nadal za często zgłaszają się po pomoc w momencie, gdy choroba jest już w poważnym stadium rozwoju. Badania przeprowadzone przez GUS, a opublikowane w grudniu 2015 roku, pokazują, że można zaobserwować wśród Polaków wzrost zainteresowania tematem badań profilaktycznych, m.in. o 6 punktów procentowych zwiększyła się liczba kobiet wykonujących badania cytologiczne. Medycyna przez cały czas się rozwija i proponuje ludziom coraz więcej rozwiązań, które mają na celu ochronę zdrowia. Wśród badań laboratoryjnych najszybciej rozwijającą się metodą są badania genetyczne - źródło nieocenionej wiedzy o szansach i zagrożeniach dla zdrowia, zwłaszcza dla osób, których bliscy chorują na nowotwór. Ze wszystkich znanych dzisiaj narzędzi diagnostycznych, badania genetyczne pozwalają na najwcześniejsze wykrycie czynników chorobotwórczych.

Badania, które każdy powinien wpisać sobie na stałe do kalendarza to:

• biochemiczne, czyli pełna morfologia krwi z oznaczeniem poziomu sodu, potasu i glukozy, próbami wątrobowymi, OB, a do tego dodatkowo badanie ogólne moczu - takie badanie powinno wykonywać się przynajmniej raz do roku, jeżeli nie ma dodatkowych zaleceń ze strony lekarza;
• endoskopowe jelita grubego - osoby po 50. roku życia powinny wykonywać kolonoskopię przynajmniej raz na 5 lat, jeśli nie ma innych zaleceń; rak jelita grubego jest chorobą niezwykle złośliwą, późne wykrycie znacząco zmniejsza szanse na wyzdrowienie;
• znamion - badanie pieprzyków i innych znamion przez dermatologa powinno odbywać się przynajmniej raz w roku, po okresie wakacyjnym; osoby, u których wystąpił w rodzinie przypadek czerniaka albo które posiadają dużą ilość znamion na skórze, powinny jednak poddawać się temu badaniu przynajmniej raz na pół roku; czerniak jest bardzo złośliwym nowotworem skóry, jego wczesne wykrycie to jednak prawie stu procentowa szansa na wyleczenie;
• stomatologiczne - przegląd dentystyczny jest bardzo ważny, stan zdrowia jamy ustnej rzutuje bowiem na funkcjonowanie całego organizmu; nieleczone zęby, próchnica czy kamień nazębny to może być zagrożenie dla nerek czy nawet serca, dlatego warto przynajmniej raz w roku odwiedzić swojego dentystę;
• internistyczne - ogólne badania, jak osłuchanie płuc czy sprawdzenie ciśnienia krwi, należy wykonywać przynajmniej raz w roku;
• okulistyczne - zaleca się wizytę u okulisty raz na pięć lat, chyba że zaobserwuje się u siebie problemy ze wzrokiem, wówczas należy zgłosić się do specjalisty bezzwłocznie;
• EKG - serce jest jednym z najważniejszych organów, zależy od niego funkcjonowanie całego organizmu, dlatego należy o nie szczególnie dbać; badania EKG zalecane są przynajmniej co 2-3 lata, a po 45. roku życia już co rok;
• RTG klatki piersiowej - bardzo ważne badanie, pomaga m.in. zdiagnozować we wczesnej fazie raka płuc; osoby, które palą papierosy czy są narażone na działanie smogu, powinny wykonywać przynajmniej raz w roku.

Stają się coraz bardziej popularne, ale jeszcze nie każdy ma świadomość, jak wiele są w stanie wnieść do profilaktyki zdrowotnej. Wykonanie badania jest niezwykle proste i często można zrobić to samodzielnie w domu. Wystarczy wówczas zamówić odpowiedni pakiet i postępować zgodnie z dołączoną instrukcją, a następnie odesłać próbkę do laboratorium.

Badania genetyczne to między innymi szansa dla osób, u których w rodzinie wystąpiły nowotwory, na poznanie zagrożeń i wdrożenie działań profilaktycznych na wczesnym etapie, np. poprzez zmianę stylu życia lub częstsze badania. Określone mutacje w kodzie genetycznym zwiększają ryzyko zachorowania na nowotwory piersi, jajnika, prostaty, skóry czy jelita grubego.

- Badania genetyczne pozwalają ustalić predyspozycje do wystąpienia konkretnej choroby. Nie tylko w znacznym stopniu zwiększają szansę na wczesne rozpoznanie i wyzdrowienie w przypadku wystąpienia choroby, ale nierzadko umożliwiają podjęcie takich działań, które mogą uchronić nas przed zachorowaniem - mówi dr Marzena Gajewska, internista z Centrum Medycznego ENEL-MED.

Zastosowanie genetyki nie ogranicza się do chorób nowotworowych - badania genetyczne stanowią istotne narzędzie diagnostyczne m.in. w chorobach układu krążenia i układu pokarmowego. Testy genetyczne badające nietolerancje pokarmowe pomagają wyjaśnić nieprawidłowości związane z przyswajaniem i metabolizowaniem składników odżywczych, tym samym pozwalając na prawidłowe skomponowanie codziennej diety w taki sposób, by nie wpływała ona negatywne na funkcjonowanie całego organizmu.

Znajomość kodu genetycznego daje możliwość optymalnego wykorzystania swojego potencjału i szansę na obniżenie ryzyka zachorowania. Badania genetyczne są innowacyjnym rozwiązaniem, które warto wziąć pod uwagę planując wykonanie podstawowych badań profilaktycznych. Pozwalają znacznie lepiej poznać swój organizm i jego predyspozycje, a tym samym uchronić się przed groźnymi chorobami.