Zaskakujące właściwości soku
Obecność naturalnych cukrów w 100 proc. sokach owocowych sprawia, że nieraz pojawiają się wątpliwości, czy pod względem oddziaływania na zdrowie nie kwalifikować ich po prostu jako słodkich napojów. Jednak nowe dowody naukowe wskazują, że 100 proc. sok owocowy ma pozytywny bądź neutralny wpływ na masę ciała, kontrolę poziomu glukozy we krwi oraz podaż składników odżywczych.
Istnieje przekonanie, że spożywanie 100 proc. soku owocowego przyczynia się do wzrostu masy ciała, jednak nie jest ono poparte żadnymi wynikami badań interwencyjnych o wysokiej jakości. Dla kontrastu, warto przytoczyć wyniki ostatnich badań, które wykazały, że codzienne spożywanie 100% soku owocowego ma neutralny bądź nawet pozytywny wpływ na masę ciała. We wspomnianym badaniu udział wzięło 78 osób otyłych, którzy zostali przydzieleni do 2 grup.
W grupie badanej przez 12 tygodni stosowano dietę redukcyjną wraz z 500 ml soku pomarańczowego a w grupie kontrolnej stosowano standardową dietę niskokaloryczną bez soku. W niniejszym badaniu stwierdzono, że dodanie soku pomarańczowego do diety odchudzającej nie wpływa na utratę masy ciała wywołaną przez dietę, dodatkowo nie zwiększa poziomu glukozy w surowicy krwi, za to poprawia wrażliwość na insulinę i markery stanu zapalnego. W grupie badanej zwiększyło się również spożycie witaminy C i folianów odpowiednio o 62 proc. i 39 proc., co nie miało miejsca w grupie kontrolnej. Zatem umiarkowane spożycie soku pomarańczowego zapewnia korzyści związane z interwencją odchudzającą i nie ma niekorzystnego wpływu na masę ciała i parametry metaboliczne u otyłych pacjentów.
Inne randomizowane badanie naprzemienne przeprowadzone w Niemczech miało na celu sprawdzenie najbardziej korzystnego czasu, z punktu widzenia metabolizmu, na spożywanie 100 proc. soków owocowych. Wbrew powszechnemu przekonaniu wyniki badania wykazały, że spożywanie 100 proc. soku pomarańczowego wraz z posiłkami skutkowało nieznacznym spadkiem netto średniej masy tkanki tłuszczowej wynoszącym 0,3 kg (p<0,05). To potwierdza, że regularne spożywanie 100 proc. soku owocowego nie przyczynia się do wzrostu masy ciała lub otyłości.
Nowe randomizowane badanie naprzemienne pozwoliło zbadać wpływ 100 proc. soku pomarańczowego oraz napojów słodzonych na różne parametry metaboliczne. Wyniki wykazały, że codzienne spożywanie 100% soku pomarańczowego prowadzi do poprawy kontroli glikemii, najprawdopodobniej ze względu na zaskakująco niski indeks glikemiczny w porównaniu z napojami słodzonymi, tj. 50 dla soku pomarańczowego w porównaniu z 63 dla napojów słodzonych. Poziom stężenia potasu, wpływającego na utrzymanie prawidłowego ciśnienia krwi, pozostał niezmieniony. Średni poziom stężenia kwasu moczowego we krwi zmniejszył się, co wpłynęło na redukcję ryzyka wystąpienia dny moczanowej. Prof. Dr Reinhold Carle z Uniwersytetu Hohenheim skomentował wyniki następująco:
- Przypuszczamy, że te zaskakujące rezultaty są efektem złożonej matrycy składników odżywczych, zawartych w 100 proc. soku pomarańczowym. Oprócz wysokiego poziomu potasu i kwasu foliowego, sok pomarańczowy ma wysoką zawartość witaminy C i jest cennym źródłem flawonoidów, hesperydyny i narirutyny.
- Aby lepiej zrozumieć, w jaki sposób 100% sok owocowy i napoje słodzone oddziałują na organizm, w ramach niewielkiej liczby wcześniejszych badań dokonano porównania 100% soku owocowego z napojami kontrolnymi (zazwyczaj napojami słodzonymi) w zakresie ryzyka wystąpienia cukrzycy typu 2, stężenia lipidów we krwi oraz wzrostu masy ciała. Metaanaliza czterech kohort osób dorosłych wykazała, że spożywanie napojów z dodatkiem cukru w znaczącym stopniu wiązało się ze zwiększonym ryzykiem rozwoju cukrzycy typu 2 (RR=1,28), natomiast takie ryzyko nie występowało w przypadku spożywania 100 proc. soków owocowych (RR=1,03, p=0,62), gdyż zgodnie z obowiązującymi regulacjami, 100 proc. sok owocowy nigdy nie zawiera cukrów dodanych.
- Inne badanie wykazało, że 100 proc. sok pomarańczowy może wspomagać transfer cholesterolu do lipoproteiny wysokiej gęstości (HDL), co jest korzystne dla prawidłowego funkcjonowania serca. Ponadto, w ramach 8-tygodniowego badania ochotnicy codziennie spożywali 100 proc. sok z czerwonych pomarańczy (który zawiera likopen). W porównaniu z grupą kontrolną, spożywanie 100 proc. soku pomarańczowego prowadziło do istotnego statystycznie obniżenia ciśnienia krwi i oporności na insulinę - skomentował dr hab. n. med. Michał Kukla.
- W ogólnej świadomości panuje błędne przekonanie, że 100 proc. soki owocowe zawierają cukry dodane, podczas gdy europejskie prawo całkowicie zabrania dodawania do nich słodzików i cukrów. To prowadzi do niesłusznego stawiania 100 proc. soków owocowych w tej samej kategorii produktów, co słodzone napoje. Badania Hohenheima są o tyle istotne, szczególnie w dziedzinie dietetyki i prawidłowego żywienia, że dostarczają rzetelnych dowodów obalających przekonanie o przyczynianiu się 100 proc. soków owocowych do występowania otyłości. Potwierdzeniem ich prozdrowotnych właściwości jest fakt, że 100 proc. soki owocowe, w przeciwieństwie do napojów słodzonych, mają niezwykle zróżnicowane matryce odżywcze. 100 proc. sok owocowy jest zdecydowanie bogatszy w mikroskładniki, takie jak potas, witamina C czy kwas foliowy, a także w bioaktywne flawonoidy (hesperydyna i narirutyna), mające pozytywny wpływ na zdrowie - dodaje dr hab. inż., lek. med. Dariusz Włodarek.
Najnowsze dowody naukowe potwierdzają powyższe tezy i ukazują zaskakujące właściwości zdrowotne 100 proc. soku pomarańczowego.