Czy i jakie badania trzeba wykonać przed braniem antykoncepcji hormonalnej?

Artykuł sponsorowany

Tabletki antykoncepcyjne w Polsce wydawane są tylko na receptę. Konieczna zatem staje się wizyta u lekarza, który przeprowadza wywiad, ocenę stanu zdrowia; powinien też zlecić badania przed przepisaniem tabletek antykoncepcyjnych. Bierze się to stąd, że wprawdzie nowoczesne środki antykoncepcji hormonalnej mają wysoką skuteczność i profil bezpieczeństwa, jednakże ich stosowanie wciąż wiąże się z działaniami niepożądanymi.

Typowe działania niepożądane antykoncepcji hormonalnej to:

Jak widzisz, przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej może mieć przykre konsekwencje nie tylko zdrowotne, lecz także psychiczne. Czasem bywa tak, że będziesz musiała przetestować kilka rodzajów tabletek, zanim trafisz na takie, które zapewnią zarówno wysoką skuteczność, jak i komfort. Źle dobrane tabletki antykoncepcyjne mogą rażąco wpłynąć na codzienne funkcjonowanie, dlatego tak ważne jest, aby dobierać je pod okiem doświadczonego lekarza.

Jeśli chcesz rozpocząć przyjmowanie antykoncepcji hormonalnej, powinnaś udać się do lekarza, który nie tylko przeprowadzi wywiad, lecz także przedstawi najlepsze metody antykoncepcji, biorąc pod uwagę twój stan zdrowia i styl życia.

Podczas pierwszej wizyty u ginekologa w celu dopasowania antykoncepcji zostaniesz zapytana między innymi o przebyte choroby własne i rodzinne, obciążenia rodzinne (m.in. czy występują choroby układu krążenia, choroby nowotworowe), używki (np. palenie papierosów). Lekarz oceni także twoją wagę pod kątem tego, czy występuje nadwaga lub otyłość. W razie konieczności zleci dodatkowe badania. Wszystkie te informacje są niezbędne do tego, aby lekarz mógł ustalić, która metoda antykoncepcji będzie najskuteczniejsza i najbezpieczniejsza.

Pakiet badań rożni się w zależności od tego, czy dopiero planujesz rozpoczęcie przyjmowania antykoncepcji hormonalnej, czy chcesz zmienić dotychczas stosowaną na inną. Standardowo podczas każdej wizyty lekarz powinien wykonać badania ginekologiczne - badanie piersi, badanie cytologiczne, USG narządów rodnych. Dodatkowo powinien zmierzyć ciśnienie tętnicze.

Zalecane badania przed rozpoczęciem antykoncepcji to:

Cenną informacją, jakie badania należy wykonać przed stosowaniem antykoncepcji, są przeciwwskazania zamieszczone na ulotkach tabletek antykoncepcyjnych. Tak na przykład w przypadku tabletek dwuskładnikowych zawierających estrogeny zwiększone jest ryzyko zakrzepicy, dlatego przeciwwskazaniem do ich stosowania jest zaburzenie krzepliwości krwi. W związku z tym lekarz może skierować pacjentkę na badanie krzepliwości krwi i D-dimerów. Warto jednak zauważyć, że ryzyko to nie występuje przy jednoskładnikowych tabletkach bez estrogenu.

Tutaj dowiesz się więcej: Jakie badania należy wykonać przed rozpoczęciem antykoncepcji hormonalnej?

Wyniki badań umożliwią lekarzowi dobranie odpowiedniej antykoncepcji, a także ułatwią kontrolę w trakcie jej stosowania. Zaletą jest również to, że sprawdzisz stan swojej wątroby i krzepliwości krwi, a także uzyskasz informację, czy istnieją przeciwwskazania do stosowania danej antykoncepcji hormonalnej. Bo - jak się okazuje - pigułki nie są dla wszystkich.

Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych niesie za sobą ryzyko szeregu komplikacji zdrowotnych, dlatego nie każda kobieta może je stosować. Lista bezwzględnych przeciwwskazań obejmuje poważne choroby wątroby, epizod zakrzepowo-zatorowy, udar mózgu oraz przebyty zawał. Przeciwwskazaniem jest również rak piersi, narządów układu rodnego oraz ciąża. Większość tabletek nie jest zalecanych przy cukrzycy, wysokim lub podwyższonym BMI i nadciśnieniu tętniczym. Ponadto antykoncepcja hormonalna nie powinna być stosowana u osób planujących operację chirurgiczną.

Za bezpieczne środki antykoncepcji uchodzą jednoskładnikowe tabletki hormonalne, czyli nowej generacji bez estrogenu. Wykazują one mniej działań niepożądanych niż antykoncepcja dwuskładnikowa i są rekomendowane do stosowania przez matki karmiące piersią, kobiety palące, kobiety otyłe i z nadwagą, kobiety po 40. roku życia i nastolatki - ze względu na dodatkowe korzyści ze stosowania tej metody antykoncepcji. Co ważne, antykoncepcja jednoskładnikowa nie powoduje ryzyka wystąpienia udaru i zakrzepicy, dlatego jest rekomendowana osobom będącym w grupie ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej.

Tak jak wspomnieliśmy, nadciśnienie, wysokie BMI, palenie papierosów mogą być przeciwwskazaniem do stosowania antykoncepcji, jednak zależy to od jej rodzaju. Jednym z największych zmartwień pacjentek jest to, że antykoncepcja hormonalna może zwiększać ryzyko przybierania na wadze. Na szczęście współcześnie stosowane tabletki o obniżonej zawartości hormonów mają na to minimalny wpływ.

Jest jednak jedna kwestia, o której warto wspomnieć. Otóż u kobiet otyłych antykoncepcja może być mniej skuteczna - badania wskazują, że ryzyko zajścia w ciążę przy stosowaniu hormonów u kobiet otyłych jest nawet o 60% większe niż w przypadku kobiet o prawidłowym BMI [1]. Prawdopodobnie jest to wynikiem skrócenia czasu efektywności hormonów, szybszego usuwania hormonów z krwi lub większej zawartości tkanki tłuszczowej. To właśnie w tkance tłuszczowej magazynowane są hormony płciowe, a im jest jej więcej, tym większa szansa, że hormony płciowe zamiast we krwi znajdą się właśnie w tkance.

Spośród dostępnej antykoncepcji hormonalnej szerszego omówienia wymagają tabletki jednoskładnikowe. Zapewniają one wysoką skuteczność zbliżoną do złożonych środków antykoncepcyjnych, a jednocześnie mają wysoki profil bezpieczeństwa. Oznacza to, że z powodzeniem i bez obaw mogą być stosowane u szerokiej grupy kobiet, w tym kobiet otyłych, z nadwagą, nadciśnieniem tętniczym oraz w wieku powyżej 35 lat.

Za tą formą antykoncepcji przemawia wskaźnik Pearla. To specjalny indeks, który mówi o tym, która antykoncepcja jest najskuteczniejsza. Zgodnie z nim tabletki jednofazowe są najlepsze (mają wskaźnik 0,2-0,5), zaraz za nimi są tabletki sekwencyjne oraz dwufazowe. Dla ciekawostki dodamy, że prezerwatywa klasyfikowana jest jako średnio skuteczna, a naturalne metody - kalendarzyk czy stosunek przerywany - jako nisko skuteczne.

Na dodatek jednoskładnikowe tabletki antykoncepcyjne są bezpieczne w stosowaniu nawet u wybranych pacjentek wysokiego ryzyka. Wynika to z braku estrogenu, który może wywołać zmiany zakrzepowe, oraz z zawartości drospirenonu - dawka 4 mg nie zwiększa stężenia D-dimerów, które w wysokich dawkach mogą spowodować problemy zatorowo-zakrzepowe. Niestety Polki nadal mają niewielką świadomość, że istnieje taka forma antykoncepcji, tymczasem tabletki jednoskładnikowe nowej generacji bez estrogenu są dostępne w Polsce od lutego 2020 roku.             

Źródła:

Artykuł sponsorowany