Jak na co dzień dbać o wątrobę?
Artykuł sponsorowany
W jaki sposób możesz troszczyć się o wątrobę? Jakie działania są zalecane, aby poprawić jej pracę i zminimalizować ryzyko uszkodzeń i chorób wątroby?
Dlaczego prawidłowa praca wątroby jest tak ważna?
Wątroba (z greckiego: hepar) jest częścią układu pokarmowego i największym gruczołem w ciele człowieka umieszczonym w prawym podżebrzu pod przeponą. Waga kobiecej wątroby waha się w granicach od 1300 do 1500 g, jednak przez wypełnienie krwią, może zwiększyć się o kolejne 500-800 g. Do kluczowych funkcji wątroby zalicza się:
- przemianę kluczowych składników odżywczych, tj. węglowodanów, tłuszczów, białek, witamin i składników mineralnych,
- wytwarzanie żółci niezbędnej w procesach trawienia,
- wytwarzanie cholesterolu,
- metaboliczna aktywizacja witaminy D,
- neutralizowanie różnorodnych toksyn,
- magazynowanie podstawowych składników odżywczych.
Zachowanie dobrego stanu wątroby pozwala na jej sprawne i wydajne funkcjonowanie, co biorąc pod uwagę znaczenie tego narządu, może mieć ogromny wpływ na Twoje zdrowie.
5 przykazań dla zdrowej wątroby
Troska o wątrobę jest niezmiernie istotna, na szczęście o wątrobę możesz dbać na różne sposoby - i to każdego dnia! Aby zminimalizować ryzyko wystąpienia schorzeń i chorób wątroby, przestrzegaj naszych 5 przykazań dla zdrowej wątroby:
- Zaszczep się przeciwko WZW B - szczepienia to najskuteczniejsza metoda zabezpieczenia się przed wirusowym zapaleniem wątroby typu B, które powoduje zakażenie wirusem HBV. Skuteczne jest pełne szczepienie przeciwko WZW B, które składa się z 3 dawek i dla wszystkich noworodków jest obowiązkowe i bezpłatne od 1996 roku. Ponadto z bezpłatnego szczepienia skorzystać mogą osoby szczególnie narażone na zakażenie, np.: osoby o podwyższonym ryzyku zakażenia w wyniku kontaktu z osobą już zakażoną oraz osoby z zaawansowaną chorobą nerek, w tym dializowane, osoby zakażone wirusem HCV oraz uczniowie i studenci szkół medycznych i na kierunkach medycznych, osoby wykonujące zawody medyczne. Sprawdź, czy masz za sobą 3 dawki szczepienia przeciw WZW B!
- Wykonuj testy w kierunku zakażeń HCV - WZW C może mieć przebieg bezobjawowy, nawet przez wiele lat po zakażeniu. Dlatego jeżeli narażenie na zakażenie jest zwiększone, badania powinny być powtarzane, szczególnie, że nie istnieje szczepionka p/wzw C. Wcześniejsze rozpoznanie zakażenia jest bardzo ważne - rozpoczęcie leczenia może zapobiec poważnym następstwom jak np. rak wątrobowokomórkowy.
- W przypadku rozpoznania zakażenia kontynuuj opiekę specjalistyczną - przy WZW C możliwe jest całkowite wyleczenie - czyli usunięcie wirusa HCV z organizmu. W WZW B usunięcie wirusa jest niemożliwe, ale leczenie ogranicza procesy włóknienia wątroby oraz niweluje ryzyko wystąpienia m.in. raka wątrobowokomórkowego. Pamiętaj także, że Twoje leczenie może zmniejszać ryzyko zakażenia Twoich bliskich.
- Unikaj sytuacji, w których występuje ryzyko zakażenia - w przypadku obu wirusów drogą zakażenia jest przerwanie ciągłości tkanek i kontakt z zakażoną krwią, również podczas kontaktów seksualnych. Pamiętaj, że nie zawsze musi być to "świeża" krew, do zakażenia może dojść bowiem także przez krew zaschniętą na narzędziach higienicznych lub kosmetycznych.
- Zmień styl życia - to coś, co z pewnością pokocha Twoja wątroba! Ogranicz lub zrezygnuj ze spożywania alkoholu, regularnie uprawiaj aktywność fizyczną , wypijaj 2 litry wody dziennie i zmień swoje nawyki żywieniowe, aby każdego dnia dbać o swoją wątrobę.
Co jeść dla dobra wątroby?
Na wstępie warto zauważyć, że najlepszym sposobem dopasowania jadłospisu dla siebie jest konsultacja ze specjalistą. Na niektóre produkty możesz reagować bardzo indywidualnie, wtedy to zazwyczaj zalecane jest ich ograniczenie lub nawet całkowite wyeliminowanie. Mimo to można wymienić kilka podstawowych zasad codziennego żywienia, dzięki którym wesprzesz pracę wątroby. Przede wszystkim należy pamiętać o regularnym jedzeniu (najlepiej 5 posiłków dziennie) w zbliżonych do siebie odstępach czasowych - zwykle co 2-3 godziny.
Produkty spożywane z myślą o wątrobie powinny być przede wszystkim chude i lekkostrawne. Dlatego też z mięs zalecany jest głównie drób i ewentualnie chuda wołowina, jak również ryby. Ponadto warto włączyć do diety chudy nabiał bez cukru, jajka, oleje roślinne czy orzechy. Świetnie sprawdzają się warzywa i owoce takie jak np. grejpfruty, śliwki, truskawki, wiśnie, pomarańcze, jabłka, pomidory, warzywa zielone, cukinia, czosnek i surowa marchewka. Ważne jest również włączenie drobnych kasz czy produktów pełnoziarnistych o wysokiej zawartości błonnika pokarmowego. Nie możesz zapominać, że błonnik wraz z wodą istotnie pobudzają pracę jelit, co ma niebagatelne znaczenie dla prawidłowego trawienia.
Jakie produkty szkodzą wątrobie?
Tu można wymienić niemal wszystkie zachowania przeciwne do tych, wymienionych w poprzednim akapicie. Nieregularne odżywianie z pewnością nie jest wskazane, do tego zdecydowanie odradzane są produkty i potrawy tłuste oraz ciężkostrawne. Dlatego też przy problemach z wątrobą lub chcąc wesprzeć pracę wątroby, powinnaś zrezygnować z:
- alkoholu (o czym więcej za chwilę),
- słodyczy,
- fast foodów,
- potraw smażonych,
- wysoko przetworzonej żywności,
- tłustego mięsa czerwonego oraz produktów na jego bazie,
- wywarów mięsnych,
- gęstych sosów,
- produktów wędzonych,
- serów,
- napojów słodzonych,
- w niektórych przypadkach np. surowych owoców i warzyw.
Alkohol a wątroba
Nie jest tajemnicą, że alkohol ma bardzo niekorzystny wpływ na wątrobę. Wątroba jest głównym miejscem metabolizmu alkoholu, dlatego przy jego nadmiernym spożyciu to właśnie ten organ poddany jest największym uszkodzeniom. Zależnie od tego, jak długo spożywany jest alkohol, jak często i w jakich ilościach do tego dochodzi oraz od uwarunkowań genetycznych, może rozwinąć się alkoholowa choroba wątroby pod postacią stłuszczenia, zapalenia lub marskości wątroby.
W przypadku alkoholowej choroby wątroby wymienia się też inne charakterystyczne objawy. Musisz jednak wiedzieć, że szczególnie stłuszczenie wątroby oraz zapalenie wątroby może przez długi czas przebiegać bezobjawowo, w wyniku czego dochodzi do poważnych zmian tego narządu. Jeżeli wystąpią jakiekolwiek objawy konieczne jest całkowite zaprzestanie spożywania alkoholu oraz podjęcie stosownego leczenia. Przy zapaleniu wątroby o ciężkim przebiegu oraz marskości rokowania mogą są niepomyślne - szczególnie, jeśli nie zaprzestano picia alkoholu.
Artykuł powstał z udziałem Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH - Państwowego Instytutu Badawczego