Imiennik: Dymitr

Pochodzenia greckiego, oznacza: należący do bogini Demeter. Do Polski dotarło w XIV w. dwiema drogami: z Zachodu w formach łacińskich Demetr, Demetrius, Dometr, Domitr, a ze Wschodu w ruskich: Dymitr, Demitr, Dmitro, Dymetr. ZDROBNIENIA: Dyma, Micha, Mićka. INNE FORMY: Demetriusz, Dymitriusz, Dymitry. OBCE FORMY: Demetrius (łac., ogólnie przyj. forma), Démétrios (fr.), Demetrio (hiszp., wł.), Dimitrij, Dmitrij (ros.), Dimitrij, Demetrius (czes.), Demeter (słowac.), Dimitar, Dimitrije Dmitar (serb.), Demetrije, Dimitrije (chorw.), Dimitrio, Dimitar, Dimirij (mac.), Demetrij, Dimitrij (słoweń.). Forma żeńska: Demetria.
NAZWISKA:
Demetr, Demeter, Demitr, Demitkiewicz, Demitrasiewicz, Demitraszkiewicz, Demitrowicz, Demitruszkiewicz, Dimitrowicz, Dmitr, Dmitrasiewicz, Dmitrewicz, Dmitriewski, Dmitrosiewicz, Dmitrowicz, Dmitruszewski, Dmitryszewski, Dmytrasz, Dmytrasziński, Dmytuszewski, Dmytruszkiewicz, Dmytruszyński, Dmetrecki, Domitr, Domitraszkiewicz, Domitrowicz, Dumitrowicz, Dymeter, Dymetrow, Dymetrowicz, Dymitkiewicz, Dymitrach, Dymitrasiewicz, Dymitraszewski, Dymitrew, Dymitrewicz, Dymitrewski, Dymitriew, Dymitriewicz, Dymitrjewicz, Dymitrow, Dymitrowicz, Dymitrowski, Dymitruk, Dymitry, Dymitryijewski, Dymyt, Dymyter, Dzimitrowicz, Mitro, Mitruna, Gmiter, Gmitrewicz, Gmitrowicz, Gmitrowski, Gmitryszewski, Gmitrzykowski, Gmytrasiewicz, Gnitrowicz, Zmitrewicz, Zmitro, Zmitrowicz, Zmitrowski, Zmitrukiewicz, Źmitrowicz, Żmitkiewicz.
PATRON:
Św. Dymitr, pochodził z Tesaloniki. Zginął śmiercią męczeńską w IV wieku. (Wspomnienie 9 kwietnia).Św. Dymitr, święty prawosł. (1582–91), syn Iwana IV Groźnego. Po śmierci ojca zesłany do Uglicza i zamordowany; za cudem ocalonego Dymitra podawali się Dymitr Samozwaniec I i Dymitr Samozwaniec II.Św. Dymitr z Rostowa, właśc. Daniił Sanicz Tuptało, 1651–1709, święty prawosł., metropolita Rostowa, teolog, hagiograf, dramaturg i poeta. Opracował żywoty świętych, popularny zarys historii bibl. i świeckiej. Autor prac o początkach narodu słow., historii carów i patriarchów oraz katalogu ros. metropolitów, a także dramatów rel. i pieśni. W teologii pozostawał pod silnym wpływem P. Skargi, P. Kanizjusza i T. Młodzianowskiego.
ZNANE POSTACIE:
Jan Dymitr Solikowski, autor Lukrecji rzymskiej i chrześcijańskiej (ur. VI w.). Dymitr z Goraja, marsz. królestwa (ok. 1340–20 II 1400). Dymitr Doński, wielki książę moskiewski (12 X 1350–19 V 1389). Jan Dymitr Solikowski, pol. pisarz, biskup (1539–1603). Dymitr Jerzy Wiśniowiecki, książę, wojewoda biełski (9 XII 1631–28 VII 1682). Dimitrie Cantemir, mołd. pisarz (5 XI 1673–1 IX 1723). Dmitrij Mendelejew, chemik ros. (8 II 1834–2 II 1907). Dimitrios Mitropoulos, gr. dyrygent (18 II 1896–2 XI 1960). Dimitrij Tiomkin, amer. kompozytor ros. pochodz. (1899–1979). Dmitrij Borysowicz Kabalewski, ros. kompozytor i pianista (30 XII 1904–16 II 1987). Dmitrij Szostakowicz, kompozytor ros. (1906–1975).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Dymitr Samozwaniec z powieści Z. Krasińskiego Agaj-Han (1834). Dymitr Niechludow z powieści L. Tołstoja Zmartwychwstanie (1899). Dymitr Fiodorowicz z powieści Bracia Karamazow F. Dostojewskiego (1881).
NA EKRANIE:
Ekranizacje pow. Bracia Karamazow F. Dostojewskiego: rolę Dymitra w reż. R. Brooksa (1958) grał Yul Brynner, a w reż. I. Pyriewa (1968) – Michaił Uljanow. Film wg pow. Zmartwychwstanie L. Tołstoja w reż. M. Szwejcera (1960/61), rolę Dymitra Niechludowa grał Jewgienij Matwiejew.
W POEZJI:
Gdy wnidziesz do wsi, kędy się obrócisz,Do okien będą cisnąć się kobiety,A gdy przed oknem staniesz i zanucisz,Będą ci sypać do czapki bukiety.Pójdźmy, Dymitry, do okrętu wsiędziem,Pojedziem w miasto i bogaci będziem.Adam Mickiewicz, „Morlach w Wenecji”