Nowy turystyczny hit w Małopolsce? Przejęli zamek za złotówkę. "Wielki skarb"
Wieś w Małopolsce skrywa prawdziwą zabytkową perełkę. Chodzi o wzniesiony na fundamentach średniowiecznej budowli zamek. Obiekt położony w Spytkowicach będzie pełnił teraz nową funkcję – mieszkańcy i turyści będą mogli do niego zajrzeć na wystawy czy inne wydarzenia kulturalne. Wszystkim zajmie się Muzeum Narodowe w Krakowie. Szykuje się nowy turystyczny hit?
Spis treści:
Niewielka, urokliwa wieś znajduje się tylko godzinę drogi od Krakowa i nieco ponad 20 minut od Wadowic. Spytkowice skrywają też zabytkową perełkę, jaką jest zamek. Mury budowli są przesiąknięte niezliczonymi historiami.
Zamek w Spytkowicach. Ślady przeszłości w jednym miejscu
Pierwotna warownia została zbudowana w XV wieku przez Piotra Myszkowskiego, sądeckiego kasztelana. W jej skład wchodził drewniany budynek na planie prostokąta, który był otoczony murem i znajdującymi się w narożach basztami. Budowla nie przetrwała próby czasu - na przełomie XV i XVI wieku została najechana i zniszczona. Na jej miejscu - z inicjatywy biskupa krakowskiego Wawrzyńca Myszkowskiego - powstał gotycko-renesansowy zamek, przebudowany w 1630 roku.
W ten oto sposób powstała wczesnobarokowa rezydencja o trójskrzydłowym kształcie z dwiema wieżami. Później pałac w zasadzie przechodził z rąk do rąk. Właścicielami byli Opalińscy, Lubomirscy i Potoccy. Ostatnim właścicielem w latach 1872-1908 był hrabia Adam Potocki, który rozwinął w tym miejscu gospodarkę rybacką. W trakcie II wojny światowej zamek w Spytkowicach doświadczył wielu zniszczeń, dlatego konieczny był generalny remont. Po zakończeniu wojny obiekt został upaństwowiony.
Prace trwały od lat 70. do lat 90. XX wieku. W ich trakcie podjęto starania, by zamek zyskał z powrotem kształt z XVII wieku. We wnętrzach nietrudno znaleźć jednak ślady odległej przeszłości - zachowały się w nich późnogotyckie, renesansowe i barokowe kamienne portale. Od 1995 roku zamek w Spytkowicach był siedzibą ekspozytury Archiwum Narodowego w Krakowie i stanowił główne zaplecze magazynowe.
Kupili zamek za złotówkę. Nowy turystyczny hit godzinę drogi od Krakowa
Teraz zamek czeka nowy rozdział. Obiekt trafi pod opiekę Muzeum Narodowego w Krakowie. 9 października 2023 roku akt notarialny dotyczący przekazania zamku na rzecz MNK podpisali dyrektor instytucji Andrzej Szczerski i wicestarosta powiatu Wadowickiego Beata Smolec. Chodzi przede wszystkim o cele magazynowe i wystawiennicze.
Jak czytamy w oficjalnym komunikacie, transakcja była możliwa dzięki zgodzie na przekazanie MNK nieruchomości należącej do Skarbu Państwa w użytkowanie wieczyste. Koszt? Złotówka rocznie.
Dyrektor MNK podkreśla, że zamek niebawem stanie się miejscem, w którym instytucja będzie pokazywać część swoich zbiorów.
- Przede wszystkim będzie miała swoje magazyny, które są dla nas bezcennym nabytkiem. Magazyny dzieł sztuki, zwłaszcza te, które są w tak spektakularnym miejscu i tak dobrym pod względem konserwatorskim, to jest wielki skarb - zwraca uwagę Andrzej Szczerski.
Wojewoda Łukasz Kmita dodaje, że zamek będzie również pełnił funkcję instytucji kultury, w której będą się odbywać m.in. wystawy.
- To kolejna bardzo dobra wiadomość dla mieszkańców Spytkowic, ale i całego powiatu wadowickiego oraz konkretne wzmocnienie MNK - przekazał wojewoda małopolski Łukasz Kmita.
Muzeum planuje w najbliższym czasie zlecić wykonanie szczegółowej inwentaryzacji architektonicznej zamku w Spytkowicach. Dzięki temu możliwe będzie opracowanie dokumentacji projektowej, która pomoże dostosować obiekt do funkcji muzealnych.
Skąd pomysł na "przejęcie zamku"? Decyzja nie jest przypadkowa i ma związek z planami MNK. Instytucja planuje remont Gmachu Głównego, który znajduje się przy al. 3 Maja w Krakowie. Naprzeciwko obiektu znajduje się z kolei budynek dawnego hotelu Cracovia, który czeka na przebudowę i przystosowanie do nowej funkcji. W przyszłości ma stać się Muzeum Architektury i Designu. To jednak nie koniec "remontowej układanki". Instytucja planuje również remont Biblioteki Czartoryskich, dlatego każde miejsce idealne do przechowywania muzealnych zbiorów jest na wagę złota.
Hotel Cracovia czeka na przebudowę. Powstanie w nim muzeum
W ostatnich latach sporo mówi się przede wszystkim o przebudowie hotelu Cracovia. Obiekt powstał w latach 60. XX wieku i był jednym z najbardziej luksusowych hoteli epoki PRL-u.
Więcej o losach hotelu przeczytacie w artykule: Hotel Cracovia. Zawiłe losy najbardziej luksusowego hotelu czasów PRL-u
Prawdziwy zwrot akcji w historii hotelu nastąpił pod koniec 2016 roku. To właśnie wtedy Skarb Państwa odkupił "Cracovię" od spółki Echo Investment za 29 mln zł, a Muzeum Narodowe w Krakowie stało się właścicielem obiektu. W przyszłości powstanie w nim nowy oddział instytucji, wspomniane Muzeum Architektury i Designu. W kwietniu 2023 został ogłoszony konkurs na koncepcję architektoniczną. Rozwiązanie - według pierwszych informacji muzeum - mamy poznać jeszcze tej jesieni.
- Muzeum w dawnej "Cracovii" staje się faktem. To kamień milowy w historii tego projektu. Weszliśmy na ścieżkę realizacyjną i pozostało tylko czekać na otwarcie - powiedział w rozmowie z Interią Andrzej Szczerski.
Kiedy wejdziemy do "Cracovii" po metamorfozie? Dyrektor MNK przekazał Interii, że "biorąc pod uwagę realne terminy budowlane i przetargowe, będzie to przełom 2027/2028 roku".
***
