Co powinna zawierać etykieta?

Zgodnie z prawem, każdy oferowany w sklepie (a także w internecie i w sprzedaży bezpośredniej) towar musi być odpowiednio oznakowany. Klient ma prawo wiedzieć, co kupuje. Wszelkie istotne dla kupującego informacje muszą albo znajdować się na opakowaniu towaru, albo być z nim trwale połączone. O tym, jakie dane są dla klienta ważne, nie decyduje sprzedawca. Istnieją odpowiednie przepisy dotyczące tego, co i w jakiej formie powinno się znaleźć na etykietach lub opakowaniach różnego rodzaju produktów.

Informacje na etykietach produktów sprzedawanych w Polsce powinny być napisane po polsku - tak mówią przepisy. Wynika to z ustawy o języku polskim (art. 7.1) oraz ustawy o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej (art. 3.1). Na etykiecie musi się więc znaleźć polska nazwa towaru. Jeśli coś kupujesz, masz też prawo do zrozumiałej dla siebie pełnej informacji na temat tego przedmiotu - dotyczy to także instrukcji użytkowania oraz spisu składników (np. w przypadku żywności i kosmetyków). Na każdym oferowanym w sprzedaży detalicznej towarze musi się również znaleźć informacja o tym, kto jest jego producentem (wraz z adresem), a w przypadku towaru z zagranicy informacja o tym, kto jest importerem.

Każdy kupujący żywność ma prawo oczekiwać, że na jej opakowaniu będą informacje o wadze lub objętości oraz o tym, z czego produkt został zrobiony (chyba że jest to produkt jednoskładnikowy, taki jak fasola, ryż). W spisie producent musi zachować kolejność od składnika, którego jest najwięcej, do takiego, którego jest najmniej. Konieczne jest również umieszczenie na etykiecie spisu wszelkich substancji dodatkowych, które zostały dodane do produktu (ich listę znajdziesz na www. zdrowezywienie.w.interia.pl/ dodatki.htm), a także danych dotyczących sposobu przechowywania. Wszelkie produkty żywnościowe muszą też mieć oznaczoną datę przydatności do spożycia. Spotyka się dwa rodzaje takich oznaczeń. Napis: "Najlepiej spożyć przed..." znajdziemy na opakowaniach produktów trwałych - jest to data, do której żywność, jeśli jest prawidłowo przechowywana, zachowuje pełne właściwości odżywcze. Oznaczenie: "Należy spożyć do..." to informacja o terminie, po upływie którego żywność nie nadaje się już do jedzenia. Jest ono stosowane w przypadku produktów świeżych (np. mięsa lub nabiału).

Zgodnie z prawem na niektórych produktach (wołowinie, przetworach wołowych, oliwie, miodzie, owocach i warzywach) musi się znaleźć informacja o tym, z jakiego kraju pochodzą. Ważne: od 13 grudnia 2014 roku oznaczenie dotyczące kraju pochodzenia będzie obowiązkowe w przypadku wieprzowiny, baraniny, koźliny, drobiu oraz przetworów tych mięs. Konieczne będzie też umieszczanie kraju pochodzenia na tych towarach, których nazwy mogą sugerować pochodzenie z jakiegoś kraju (np. musztarda francuska). Od 13 grudnia 2014 roku na opakowaniu produktu będzie się również musiała znaleźć informacja o zawartości substancji alergizujących. W 2016 roku wejdą natomiast w życie regulacje nakładające na przedsiębiorców obowiązek informowania o wartościach odżywczych (np. liczbie kalorii, zawartości, białka, węglowodanów i tłuszczów).

W przypadku takich produktów jak telewizory, komputery czy lodówki przedsiębiorca jest odpowiedzialny za to, by była do nich dołączona instrukcja w języku polskim. Wszelkie towary elektroniczne sprzedawane w Polsce (a także na terenie całej Unii Europejskiej) muszą mieć oznaczenie CE. Certyfikat Conformité Européenne (CE) oznacza, że produkt spełnia wymagania UE dotyczące bezpieczeństwa użytkowania, ochrony zdrowia i ochrony środowiska, a tylko takie towary mogą być na terenie UE sprzedawane. Jeśli więc jakiś sprzęt takiego oznaczenia nie ma, jest sprzedawany nielegalnie. Sprzęt gospodarstwa domowego (np. pralki, suszarki) oraz inne produkty, które mogą mieć wpływ na zużycie energii, muszą być opatrzone tzw. etykietą energetyczną. Klasy energetyczne na takiej etykiecie są oznaczone kolorami - od czerwonego do zielonego. Kolor czerwony symbolizuje klasę energetyczną G, czyli największe zużycie energii. Zielony oznacza kategorię energetyczną A, która dodatkowo jest podzielona na podklasy A+, A++ i A+++ (produkty o klasie energetycznej A+++ zużywają najmniej energii).

Na etykiecie kosmetyku musi się znaleźć numer partii produkcyjnej oraz informacja o jego wadze lub objętości (nie dotyczy to opakowań zawierających mniej niż 5 g/ /1 ml produktu oraz bezpłatnych próbek). Prawo wymaga także, by etykieta zawierała dane dotyczące trwałości kosmetyku. Jeśli trwałość jest dłuższa niż 30 miesięcy, opakowanie powinno zostać opatrzone informacją o okresie, w którym produkt ( już po otwarciu) je s t bezpieczny i może być używany. Na kosmetyku musi też być informacja o jego składzie (w tym o zawartości substancji alergizujących). Lista musi się zaczynać od składnika, którego jest najwięcej, a kończyć na tym, którego jest najmniej.

Zgodnie z przepisami na wszystkich wyrobach włókienniczych (dotyczy to zarówno ubrań, jak i obrusów czy pościeli) powinny się znaleźć informacje o surowcach, z jakich zostały one wykonane. Tego typu produkty muszą też być opatrzone informacją o sposobie ich konserwacji (w szczególności prania i prasowania). Dane te mogą być podane zarówno w formie pisemnej, jak i w postaci znaków graficznych. Producent albo importer ma również obowiązek umieszczenia na etykiecie wszelkich informacji niezbędnych dla bezpieczeństwa użytkowania, np.: "trzymać z daleka od ognia".

Joanna Kostrzewa