Sposoby na depresję – Lekcja 2 część 2

Lęk

Niemal każdej depresji towarzyszy lęk. Może mieć różne natężenie i czas trwania. Lęk w depresji przejawia się:

Lęk w depresji jest objawem niebezpiecznym, ponieważ może nasilać myśli i tendencje samobójcze. Na ogół przejawia się on stanem stałego niepokoju, który utrzymuje się przez cały dzień, choć najsilniejszy jest w godzinach porannych. Lęk wzmaga negatywne oceny własnej osoby. Chory na depresję uważa, że jest ostatecznie przegrany i jego lęk wiąże się z poczuciem, że poniósł w życiu nieodwracalną klęskę. Czasami objawy lęku pojawiają się nagle, nie są związane z określoną sytuacją czy też realnym zagrożeniem. Napad lęku trwa zazwyczaj kilka, kilkanaście minut. Objawia się drżeniem mięśni, przyśpieszeniem akcji serca, uczuciem duszności, poceniem się, zawrotami głowy, parciem na pęcherz, bólem w klatce piersiowej. Często bywa interpretowany jako poważne zagrożenie życia, stan przedzawałowy, co powoduje np. wzywanie pogotowia ratunkowego do domu.

Objawy depresji na ogół narastają powoli. Zaczynają się przeważnie kłopotami z koncentracją uwagi. W następnej kolejności dołączają się objawy somatyczne, a potem ogólny spadek wydolności. Często jest to interpretowane jako stan przemęczenia. Czasem odpoczynek niewiele zmienia, objawy depresji narastają. "Czułam się coraz gorzej, nie byłam w stanie odpoczywać. Pomyślałam, że jestem ciężko chora, może nieuleczalnie. To tylko nasiliło mój niepokój i dolegliwości somatyczne. Byłam przerażona. Pomyślałam, że może mam guza mózgu, bo moja pamięć stawała się gorsza".

Rytm aktywności, zaburzenia snu 

Depresja przez niektórych uważana jest za zaburzenie rytmów biologicznych: rocznych, okołomiesięcznych, dobowych. W czasie choroby najbardziej dostrzegalne są zmiany samopoczucia w ciągu doby. W depresji najgorsze samopoczucie pojawia się zazwyczaj w godzinach wczesnoporannych i rano, natomiast wieczorem objawy depresji często ulegają zmniejszeniu, a chory odczuwa ulgę. Przejawia się to większą chęcią do rozmowy, przebywania z innymi, możliwością czytania czy oglądania telewizji. W głębokiej depresji nie występują okołodobowe wahania samopoczucia, chory od rana do wieczora czuje się bardzo źle. Podczas wychodzenia z depresji obserwuje się poprawę samopoczucia wieczorem, a stopniowo od godzin popołudniowych. Zaburzenia nastroju pojawiają się niekiedy w określonych porach roku (najczęściej późną jesienią i zimą) i wykazują pewną cykliczność. Szczególną postacią takiej depresji sezonowej jest depresja zimowa.

Zaburzenia snu w depresji mogą objawiać się: wczesnym budzeniem się, płytkim snem, bezsennością lub nadmierną sennością w ciągu dnia.

Depresja obejmuje wszystkie sfery życia i działania. Dotyczy to również funkcji seksualnych. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni odczuwają spadek lub całkowity zanik zainteresowania tym obszarem życia.

Zaburzenia sprawności intelektualnej w depresji, niemożność pracy

Zaburzenia sprawności intelektualnej (głównie pamięci i koncentracji uwagi) narastają zwykle powoli. Chory podejrzewa u siebie otępienie, co dodatkowo obniża samopoczucie, nasila niepokój. Zaburzenia pamięci, niemożność koncentracji pojawiają się na początku depresji, a ustępują na samym końcu jako ostatnie. Całkowitej poprawie nastroju, aktywności, nie zawsze towarzyszy pełne ustąpienie kłopotów z koncentracją uwagi, pamięcią. Nieznaczne problemy ze sprawnością umysłową mogą występować nawet do kilku tygodni po ustąpieniu depresji. W odróżnieniu od prawdziwego otępienia zmiany występujące w depresji są całkowicie odwracalne.

Niemożność pracy związana jest z nasileniem depresji.

W depresji łagodnej występują trudności w wykonywaniu pracy i codziennych obowiązków, zdolność do pracy jest utrudniona, ale nie zawsze pełna. Epizod depresji umiarkowany przejawia się wyraźnymi trudnościami w wykonywaniu pracy i spełnianiu obowiązków domowych. Epizod depresji ciężkiej uniemożliwia jakąkolwiek aktywność i samodzielne funkcjonowanie. W niektórych zawodach podejmowanie pracy w depresji jest niebezpieczne, chociażby z uwagi na spowolnienie myślenia, reagowania, pogorszoną koncentrację.

Ryzyko samobójstwa 

W przypadku depresji pojawiają się rozważania o braku sensu życia. Myśli te mogą mieć różne natężenie: od rozważań, że najlepiej byłoby się nie urodzić lub umrzeć śmiercią naturalną, po bardzo konkretne plany odebrania sobie życia.

Wiele osób podejmuje próby samobójcze, niektóre niestety zakończone są śmiercią.

Przeważająca liczba osób z depresją, które usiłowały lub odebrały sobie życie, nie była leczona farmakologicznie ani nie uzyskała pomocy psychologicznej. Ryzyko samobójstwa zwiększa się, gdy osoba depresyjna znajduje się w sytuacji kryzysowej niezależnej od wystąpienia depresji. Myśli rezygnacyjne i rozważania o samobójstwie są objawem depresji i ustępują wraz z poprawą stanu psychicznego. Osoba przeżywająca depresję nierzadko sama ujawnia te myśli, a zamiar odebrania sobie życia przekazuje otoczeniu. Plany samobójcze mogą być ujawniane poprzez wypowiedzi: "nie widzę sensu życia", "to jest jedyne rozwiązanie", "nie chcę, nie mogę tak żyć". Zamiary samobójcze mogą być również ujawniane otoczeniu w sposób niewerbalny np. poprzez spłacanie długów, porządkowanie rzeczy osobistych, czy pisanie testamentu. Bywa i tak, że decyzja o samobójstwie jest głęboko skrywana przed otoczeniem i przeżywana jako ostatnia z możliwości wpływania na własne życie. Silnemu pragnieniu śmierci towarzyszy zazwyczaj silna chęć życia. Samobójstwo często ma uwolnić od cierpienia, z którym życie jest niemożliwe, a nie jest aktem sprzeciwu wobec życia w ogóle. Większość ludzi z myślami samobójczymi tak naprawdę nie chce umrzeć, ale też nie może żyć z uczuciem bezradności i rozpaczy, a tym bardziej z urojonym przekonaniem o winie czy nadchodzącej katastrofie. W takich sytuacjach może dojść do samobójstwa rozszerzonego.

Okresami szczególnie podwyższonego ryzyka jest początek kolejnego nawrotu depresji lub jego ustąpienie. Próba samobójcza, podejmowana po ustąpieniu objawów zaburzeń nastroju, bywa na ogół wyrazem negatywnego bilansu życia i jest wtedy psychologiczną reakcją na np. straty materialne, zaniedbania w pracy, konflikty z innymi. Dlatego ważna rola przypada rodzinie chorego. W przypadku obaw czy podejrzeń związanych z ryzykiem próby samobójczej należy zawsze prosić o pomoc lekarza psychiatrę. Jeśli występuje duże ryzyko samobójstwa nie należy zostawiać chorego samego w domu, stale ktoś powinien przy nim być. Z domu należy usunąć wszystkie leki, ostre, niebezpieczne przedmioty, środki chemiczne czy jakąkolwiek broń. Przy dużym ryzyku samobójstwa chory powinien leczyć się w szpitalu psychiatrycznym. Gdy cierpiący człowiek uzyska wsparcie i nadzieję, chęć życia wzrasta a ryzyko samobójstwa zmniejsza się. Po ustąpieniu depresji wraca chęć do życia.

Przebieg choroby 

Nasilenie depresji zwykle zmienia się w czasie: początek może być powolny lub nagły. Ustępowanie depresji jest znacznie szybsze i łagodniejsze w wyniku leczenia. Zdarza się, że następuje nagłe zakończenie epizodu depresyjnego i przejście w stan podwyższonego samopoczucia, euforycznego nastroju, wyraźnie zwiększonej aktywności. Dzieje się tak w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych. Zazwyczaj depresja ustępuje po kilku miesiącach. Zdarzają się nawroty depresji, w różnym odstępie czasu po okresie pełnego zdrowia. Rozpoznaje się wtedy zaburzenia depresyjne nawracające.

Sprawdź nabytą wiedzę tutaj.

Przejdź pełne szkolenie e-learningowe na stronie kampanii tutaj.

Obejrzyj filmy szkoleniowe tutaj.