Jak dbać o oczy w każdym wieku?
Bez trudu wypatrzeć numer nadjeżdżającego autobusu, przeczytać książeczkę, gazetę... Każdego dnia oczy mają dziesiątki zadań wymagających wysiłku. Zmysł wzroku jest jednym z najbardziej zapracowanych. Za jego pośrednictwem dociera do nas aż 80 proc. bodźców z otoczenia. Dlatego to takie ważne, byśmy dbali o oczy. Możemy to zrobić na kilka prostych sposobów.
Przede wszystkim postarajmy się o zdrowy tryb życia. Gdy prawidłowo się odżywiamy i jesteśmy dotlenieni, oczy też są zaopatrywane w substancje odżywcze i tlen, więc… dobrze widzimy. Ważne jest także, by nie przeciążać ich zbyt długą pracą ani np. czytaniem przy złym świetle. Regularne kontrole wzroku u specjalisty to bardzo dobry zwyczaj! A na co dzień całą rodziną możemy testować wzrok za pomocą prostych zabaw. Dzięki nim łatwiej wychwycimy coś niepokojącego.
U mniejszych dzieci trzeba uważać na takie wady jak zez i nadwzroczność. Z kolei nastolatek może być zagrożony daleko- lub krótkowzrocznością. Oto rady, jak temu zapobiegać, oraz testy, które pomogą to wykryć.
Test zeza dla najmłodszych:Poproś dziecko, by usiadło twarzą do okna, naprzeciwko ciebie i spojrzało ci w oczy. Sprawdź, czy jego gałki oczne są symetrycznie ustawione. Skontroluj też odbicie światła w oczach – powinno być symetryczne w obu źrenicach. Jeśli taki refleks w jednym oku znajduje się na środku źrenicy, a w drugim np. z boku, może to być oznaką zezowania.
Starszak: Test przez zabawę. Stań na wprost dziecka. Poproś, by, cały czas patrząc na ciebie, zasłaniało ręką raz jedno, raz drugie oko. Obserwuj, czy w chwili odsłaniania gałki wykonuje ona jakiś ruch (np. przesuwa się od strony skroni do środka). Jeśli tak się dzieje, może to świadczyć o zezowaniu.
Aktywność na powietrzu: Codziennie po powrocie ze szkoły dziecko powinno spędzić przynajmniej godzinę na świeżym powietrzu. To konieczne, by oczy mogły odpocząć i były dotlenione.
Odrabianie lekcji: Główna zasada -zawsze przy biurku. Nie pozwalamy na czytanie ani pisanie przed telewizorem czy w łóżku. Jeśli dziecko jest praworęczne – biurko powinno być ustawione lewym bokiem do okna, a lampka stać z lewej strony. Leworęczne – biurko prawym bokiem przy oknie, lampka z prawej strony.
Właściwe ustawienie monitora: bokiem do okna (nie na jego tle ani naprzeciwko, aby nie odbijało się światło), w odległości co najmniej 75 cm od twarzy, górna krawędź na wysokości linii wzroku.
Nie za dużo telewizji! Oglądanie telewizji jest dozwolone, ale kontrolujmy, by nie trwało zbyt długo, najlepiej maks. godz. dziennie.
Wyprawa do kina? Przekonujemy nastolatka do zajmowania miejsc w rzędach oddalonych od ekranu. Tłumaczymy, że siedzenie w tych najbliższych grozi przemęczeniem mięśni w oku i zaburzeniem ostrości widzenia (nie będzie dobrze widział np. liter w książce).
Po trzydziestce możemy już potrzebować pierwszych okularów do czytania (z powodu tzw. presbiopii). W tym wieku warto wykonywać też profilaktyczne badania pod kątem jaskry.
O presbiopii (czyli związanym z wiekiem niewyraźnym widzeniu bliskich obiektów) mogą świadczyć:
– trudności z odczytaniem drobnego druku (na opakowaniu, ulotce, w telefonie komórkowym);
– problemy z odróżnieniem liter;
– szybsze męczenie się oczu podczas czytania, oglądania telewizji czy patrzenia w monitor komputera;
– nawyk odsuwania od siebie czytanego tekstu czy oglądanych ilustracji (wtedy są łatwiej widziane).
Jaskra jest szczególnie groźna, ponieważ przez lata może się rozwijać, nie dając żadnych wyraźnych objawów. Dlatego tak ważne są profilaktyczne kontrole wzroku u okulisty.
Aby nie przyspieszać niekorzystnych, związanych z wiekiem zmian w oku: unikajmy przeciążania wzroku przed komputerem – co godzinę przerwa na patrzenie w dal i na zieleń, mruganie, nawilżenie (np. za pomocą soli fizjologicznej); chrońmy oczy przed szkodliwymi czynnikami – promieniowaniem UV (zakładając okulary przeciwsłoneczne z filtrem), dymem papierosowym, kurzem, klimatyzowanym, wysuszonym powietrzem, zbyt ostrym światłem, alergenami – osoby uczulone (stosując np. płyny do płukania gałek lub krople do oczu), zanieczyszczonym powietrzem.
Witamina A ma szczególnie dobroczynny wpływ na narząd wzroku. Jest jednym z najsilniejszych antyoksydantów. Chroni komórki oka przed starzeniem oraz uszkodzeniami wywołanymi przez tzw. wolne rodniki. Dobre źródła witaminy A to m.in.: wątróbka, ryby, jaja, marchew, dynia, pomidory.
Witamina C także pełni funkcje ochronne dla oczu (zapobiega uszkodzeniom wolnorodnikowym) – najwięcej jest jej w natce, papryce, chrzanie, rzeżusze, owocach. Antocyjany zawarte w owocach jagodowych polepszają mikrokrążenie w oczach.
