Ostatnia dekada minęła ci w sekundę? To, co odkryli badacze, może zaskoczyć

W miarę jak się starzejemy, wielu z nas doświadcza tego przedziwnego poczucia: ostatnie lata wydają się mijać coraz szybciej, jakby ktoś pospiesznie przewijał film. Marc Wittmann, psycholog zajmujący się percepcją czasu, opisuje to zjawisko w prostych słowach: "kiedyś wakacje zdawały się nie mieć końca; dziś zanim się obejrzymy, znowu są święta Bożego Narodzenia". Na popularnych portalach powstają nawet zabawne memy i filmiki, w których wykorzystywane jest powiedzonko "Oj, zobacz, koniec lata, zaraz znicze na Wszystkich Świętych, święta i już Nowy Rok". Z jednej strony to zabawne, a z drugiej nieco niepokojące - wrażenie szybszego mijania czasu, który jeszcze niedawno zdawał się mijać w swoim odpowiednim, spokojnym tempie dotyczy większości osób i jest tym wyraźniejsze, im jesteśmy starsi.

To wrażenie nie jest iluzją - jest realnym efektem zmian, jakie zachodzą w naszym mózgu wraz z procesem starzenia się. Przez lata uważano, że przyczyną jest spadek liczby nowych i ekscytujących wydarzeń w dorosłym życiu. W dzieciństwie każda przeżyta chwila to "pierwszy raz", więc pamięć pełna jest intensywnych punktów zaczepienia. Jako dorośli żyjemy bardziej rutynowo, a "nowości" pojawiają się znacznie rzadziej, co może prowadzić do odczucia, że czas przyspiesza. Wittmann w swojej publikacji na łamach Psychology Today jednak zwraca uwagę, że ta popularna teoria jest tylko częścią prawdy i że wyjaśnienie jest głębsze, niż może się wydawać.

Aby to sprawdzić, Wittmann i jego współpracownicy przeprowadzili badanie obejmujące 120 osób w wieku od 20 do 91 lat, mieszkających w trzech europejskich miastach: Freiburgu, Zurychu i Rzymie. Uczestnicy oceniali, jak szybko minął im ostatni rok i ostatnia dekada, a także opisywali swoje najważniejsze wspomnienia z tego okresu: ich intensywność, emocjonalne znaczenie oraz szczegółowość. Badacze mierzyli również różne aspekty funkcjonowania poznawczego, takie jak pamięć operacyjna, szybkość przetwarzania informacji czy zdolność skupiania uwagi.

Wyniki okazały się dla wielu zaskakujące: nie było żadnego związku między poczuciem szybkiego upływu dziesięciu lat, a liczbą czy "barwnością" wspomnień. Co więcej, osoby starsze opisywały swoje najważniejsze wspomnienia jako bardziej intensywne niż młodsi. - Starsze osoby nie tylko pamiętają kluczowe wydarzenia równie dobrze jak młodzi, ale często przypisują im większe znaczenie - twierdzi Wittman w publikacji "Prawdziwy powód, dla którego ostatnia dekada naszego życia wydaje się przelatywać".

To podważa obiegowy mit, że wrażenie "przyspieszonej dekady" wynika z pustki we wspomnieniach. Proces "przelatywania czasu" zachodzi na zupełnie innym poziomie.

Według Wittmanna kluczem jest spadek zdolności mózgu do szczegółowego kodowania codziennych informacji, który postępuje wraz z wiekiem. To prowadzi do zjawiska, które badacz nazywa "zmniejszeniem gęstości pamięci". Jak wyjaśnia: kiedy mózg koduje mniej detali dnia codziennego, mapa naszych wspomnień staje się rzadsza, a w efekcie dekada wygląda na krótszą. Nie chodzi więc o to, że nie mamy wspomnień, a o to, że są one mniej "wypełnione" drobnymi szczegółami, które z czasem przestajemy przetwarzać z dawną precyzją.

Jednocześnie Wittmann podkreśla, że nasze najważniejsze, znaczące wspomnienia pozostają odporne na upływ czasu. - Nasze istotne wspomnienia autobiograficzne pozostają bogate i wyraziste, nawet jeśli drobne szczegóły zacierają się szybciej - twierdzi ekspert. Na szczęście proces ten można częściowo spowolnić. Autor zwraca uwagę, że aktywność fizyczna, relacje społeczne, zaangażowanie emocjonalne i stymulacja intelektualna pomagają utrzymać umysł w dobrej formie i sprawiają, że czas subiektywnie zwalnia. To dobra wiadomość: choć nie możemy zatrzymać zegara biologicznego, możemy sprawić, że kolejne lata będą bardziej "rozwinięte", lepiej zapamiętane i odczuwalne jako "dłuższe".

Chcesz lepiej zrozumieć siebie i innych? Poznaj sprawdzone porady dotyczące inteligencji emocjonalnej, typów osobowości i relacji międzyludzkich. Zajrzyj na kobieta.interia.pl/psychologia