Zabójcze piękno. Dlaczego w epoce elżbietańskiej kobiety ryzykowały życiem dla urody?

Jako Królowej Dziewicy, Elżbiecie nie groziła śmierć podczas porodu ani żadne ciążowe komplikacje. Tak naprawdę przeszła tylko jedną poważniejszą chorobę. W roku 1562, mając dwadzieścia dziewięć lat, zapadła na ospę, która pozostawiła na jej skórze liczne blizny i omal jej nie uśmierciła.

Cena za piękną cerę? Paraliż!

Być może próby ich zamaskowania kosztowały królową kilka lat życia. (...) Gdy wyzdrowiała, zaczęła pokrywać twarz i szyję ołowianym podkładem, pastą zawierającą biały ołów, ocet, a czasem też kwas arsenawy i węglan arsenu. Po nałożeniu na spodnią warstwę z białka kurzego jaja pasta ta wypełniała blizny i nadawała skórze olśniewającą, niemal srebrzystą biel załamującą światło.

(...) Niestety, ołów wchłaniał się przez skórę i z czasem powodował utratę włosów, paraliż mięśni, zaburzenia nastroju i spadek sprawności intelektualnej. Jak na ironię, niszczył też cerę, pozostawiając plamy i blizny, tak iż stosująca go osoba musiała nakładać coraz więcej środka, by zakryć nowe uszkodzenia, napędzając w ten sposób błędne koło czynionego skórze spustoszenia i zatruć.

(...) Równie modne - i równie trujące - były podkłady na bazie rtęci. (...) Rtęć łatwo wchłania się przez skórę i może powodować wrodzone wady u dzieci, problemy z nerkami i wątrobą, zmęczenie, drażliwość, drżenie, depresję, paranoję, wahania nastroju, ślinotok, czernienie zębów, metaliczny posmak w ustach, a z czasem śmierć.

Wiele pań na rtęciowy podkład nakładało dodatkowo puder z arszeniku, który nadawał cerze godną pozazdroszczenia bladość. Chroniczne podtruwanie arsenem skutkowało łuszczeniem się skóry po wewnętrznej stronie dłoni i stóp, bólami głowy, osłabieniem mięśni, dezorientacją, zapaleniem dróg oddechowych i anemią, a także wzrostem ryzyka zachorowania na raka skóry, okrężnicy, pęcherza moczowego, płuc, nerek i wątroby (...).

Fascynująca opowieść o życiu w najwspanialszych europejskich pałacach - o trujących kosmetykach, śmiercionośnych lekarstwach i okrutnych morderstwach w książce Eleanor Herman pt. "Trucizna, czyli jak pozbyć się wrogów po królewsku". Kliknij i kup z rabatem w księgarni wydawcy.

Zainteresował Cię ten artykuł? Na łamach portalu TwojaHistoria.pl przeczytasz również o tym jak wyglądały porody w średniowiecznej Europie

Problemy ze wzrokiem i brak witaminy D

Oprócz zatrucia metalami ciężkimi, jak się zdaje, grubo nakładany makijaż był pośrednią przyczyną krzywicy biorącej się z poważnego niedoboru witaminy D spowodowanego brakiem ekspozycji na słońce.

W roku 2013 włoscy naukowcy donieśli, że w rodowej krypcie Medyceuszy we Florencji znaleźli szczątki dwojga szesnastowiecznych noworodków z objawami ciężkiej krzywicy. Najwyraźniej ich matki podczas ciąży prawie w ogóle nie miały kontaktu ze słonecznym światłem. Damy ubrane w liczne warstwy ciężkich tkanin, jedyny niewielki fragment odsłoniętej skóry pokrywały grubą powłoką ołowianego makijażu, który zupełnie blokował promienie słońca.

(...) Królowa Elżbieta i inne damy tamtych czasów pragnęły mieć nie tylko białe twarze, ale i białe dłonie. Na szczęście nie było w zwyczaju nakładanie na nie kolejnej porcji trucizny. Moda nakazywała jednak, by moczyć je w świeżej krwi. Podczas polowań, będących rodzajem królewskiego sportu, gdy zabito zwierzę, panie biegły do konającego stworzenia, zdzierały rękawiczki, wkładały dłonie w pulsujące rany i narządy i wcierały krew w skórę dłoni (...).

Aby oczy lśniły i wydawały się większe, kobiety zakrapiały je wyciągiem z belladonny, rośliny zwanej też pokrzykiem wilczą jagodą, ulubionej trucizny starożytnych Rzymian. Jej stosowanie prowadziło z czasem do zniekształcenia widzianych obrazów, przyspieszenia akcji serca i zatruć (...).

Przepis na bujne włosy i śmierć

W epoce elżbietańskiej większość Angielek naśladowała swoją królową, dlatego krzykiem mody stały się rude włosy. Dwórki stosowały puder zrobiony z siarki i płatków krokosza balwierskiego, barwiąc nim swoje peruki. Niestety, siarka była wysoce toksyczna i wywoływała bóle głowy, mdłości i krwotoki z nosa.

Dla pań, które chciały zrezygnować z krwotocznych peruk, istniały receptury mieszanek pozwalających ufarbować włosy na rudawy blond. Mistrz Aleksy zostawił nam przepis na jedną, w której skład wchodziły trujące i żrące substancje "przynoszące ulgę mózgowi i pamięci".

W efekcie jej stosowania, jak pisał, można było uzyskać "jasne włosy, lśniące niczym złoto". Dobry mistrz dodawał jednak ku przestrodze:

Pamiętaj, aby odmierzać wszystko roztropnie i z uwagą, kiedy pierwszy raz korzystasz z każdej receptury, i tak na przykład z tą miksturą uważać należy, by ług nie był za mocny, inaczej maź rzeczona (która, powiadam, jest bardzo mocna) wyżre i wypali włosy.

Pozostaje nam tylko zastanawiać się, czy dam korzystających z mieszanki, w której skład wchodził antymon, ług, siarczan kobaltu, ałun i saletra potasowa - wszystkie o toksycznych właściwościach - nie spotykało wielkie rozczarowanie, a nawet choroba lub śmierć. Całkiem możliwe, że zamiast cieszyć się lśniącymi włosami, odkrywały, iż są zupełnie łyse.

Fascynująca opowieść o życiu w najwspanialszych europejskich pałacach - o trujących kosmetykach, śmiercionośnych lekarstwach i okrutnych morderstwach w książce Eleanor Herman pt. "Trucizna, czyli jak pozbyć się wrogów po królewsku". Kliknij i kup z rabatem w księgarni wydawcy.

Zainteresował Cię ten artykuł? Na łamach portalu TwojaHistoria.pl przeczytasz również o tym jak wyglądały porody w średniowiecznej Europie

Eleanor Herman - amerykańska pisarka, autorka książek historycznych. Napisała m.in. "W łóżku z królem" oraz popularną "Królową Watykanu". W swojej najnowszej książce "Trucizna, czyli jak pozbyć się wrogów po królewsku" odkrywa przed czytelnikami niezwykły świat trucizn i trucicieli.