Jakie są najczęstsze objawy pleśniawek u dzieci?

Pleśniawki są to zazwyczaj białe zmiany, które pojawiają się u dzieci na błonach śluzowych w jamie ustnej (policzkach, wargach, podniebieniu miękkim i twardym, dziąsłach) lub pod grzbietem i na grzbiecie języka [1].

Główne objawy pleśniawek u dzieci to [1, 2]:

• białe naloty włóknikowe o różnej wielkości;
• zmiany podobne do rozlanego zsiadłego mleka;
• zaczerwieniona i zmieniona zapalnie śluzówka w miejscu ich usunięcia;
• krwawienie powierzchni uszkodzonej błony śluzowej.

Zdarza się, że pleśniawki są bardzo bolesne, powodują swędzenie i uczucie pieczenia oraz suchości w jamie ustnej. U niemowląt i dzieci, które jeszcze nie mówią, łatwo rozpoznać dolegliwości bólowe, ponieważ odmawiają przyjmowania pokarmu i nadmiernie produkcją ślinę.

Pleśniawki powstają w wyniku zakażenia i nadmiernego rozwoju drożdżaków z rodzaju Candida [3], najczęściej Candida albicans, rzadziej Candida tropicalis lub Candida paracrusei [2].

Do zakażenia może dojść z różnych przyczyn m.in.:

• w czasie porodu, gdy do jamy ustnej noworodka dotrą drobnoustroje z kanału rodnego matki [2];
• podczas ssania piersi, gdy siedliskiem grzybów są ujścia gruczołów mlecznych [2];
• u niemowląt, zwłaszcza u wcześniaków, z powodu niedojrzałości układu odpornościowego [3] oraz niedoboru odporności [1];
• z powodu nierozwiniętej dobrze flory bakteryjnej oraz braku prawidłowo rozwiniętej czynności gruczołów ślinowych (ślina zawiera białka bogate w histydynę (histatyny ślinowe), które hamują rozwój grzybów z gatunku Candida) [2];
• przy nieprawidłowej higienie jamy ustnej dziecka, zwłaszcza u niemowląt, gdy pozostaną na dziąsłach resztki mleka [1];
• po długotrwałej antybiotykoterapii, przyjmowaniu sterydów lub w czasie leczenia chorób nowotworowych (chemio- i radioterapii) [1];
• przez niedokładnie umyte smoczki, sztućce itp. [2].

Pleśniawki u dzieci zazwyczaj szybko przechodzą i mijają wraz z wiekiem. Jednak nawracające zmiany mogą świadczyć o ciągłym narażeniu na czynniki, które sprzyjają ich rozwojowi np. wrodzonych zaburzeniach odporności lub cukrzycy [3].

Podstawą zapobiegania pojawieniu się pleśniawek u dzieci jest utrzymywanie prawidłowej higieny jamy ustnej już od pierwszych dni życia. Noworodkom i niemowlętom trzeba po każdym karmieniu delikatnie oczyszczać jamę ustną zwilżonym letnią, przegotowaną wodą gazikiem nałożonym na palec. Należy dokładnie przetrzeć nim dziąsła, górną i dolną wargę, grzbiet języka oraz dno jamy ustnej. Bezwzględnie trzeba wykonywać tę czynność przed położeniem dziecka do snu [1]. Ważne jest również zwracanie uwagi na czystość smoczków, butelek oraz piersi podawanych maluchowi do karmienia.

Roczne dzieci powinny być stopniowo przyzwyczajane do szczoteczki do zębów. Pod koniec 2. roku życia należy regularnie oczyszczać zęby dziecka odpowiednią pastą do zębów, uczyć je płukania oraz wypluwania pozostałości po myciu [2].

W przypadku pleśniawek, które pojawiają się tylko w jamie ustnej, wystarczy stosowanie miejscowych leków przeciwgrzybiczych. Dla młodszych dzieci są to zazwyczaj środki w żelu lub w aerozolu. Starszym można podawać tabletki do ssania, takie jak Chlorchinaldin o smaku czarnej porzeczki. Jest to lek stosowany w zakażeniach bakteryjnych i grzybiczych jamy ustnej, gardła i dziąseł. Ma działanie przeciwbakteryjne, przeciwgrzybicze i przeciwpierwotniakowe, więc może być z powodzeniem przyjmowany przy pleśniawkach i zakażeniach grzybiczych jamy ustnej i gardła np. po leczeniu antybiotykami [4].

Poza tym u dzieci ogólnie zdrowych nie jest wymagane dodatkowe leczenie, ponieważ choroba najczęściej ulega samowyleczeniu [2].

Na zlecenie marki Chlorchinaldin

[1] Adamowicz-Klepalska B., Zapobieganie chorobom jamy ustnej u niemowląt i małych dzieci, 2015

[2] Pawlik A., O wybranych chorobach błony śluzowej jamy ustnej u małych dzieci, 2019 (witryna internetowa: https://www.praktycznastomatologia.pl/artykul/o-wybranych-chorobach-blony-sluzowej-jamy-ustnej-u-malych-dzieci, dostęp: 22.08.2024).

[3] Kuchar E., Pleśniawki jamy ustnej u niemowląt, 2013

[4] Witryna internetowa: https://www.chlorchinaldin.pl/chlorchinaldin-o-smaku-czarnej-porzeczki/