Czego wymagać od nastolatka?
Jednym z ważnych zadań, jakie stawia przed nami odpowiedzialne rodzicielstwo, jest wprowadzenie do życia rodzinnego jasnych reguł i zasad. Reguły dotyczące np. pory snu, posiłków, odrabiania lekcji, obowiązków i korzystania z czasu wolnego są potrzebne zarówno młodszym jak i starszym dzieciom, gdyż dają poczucie bezpieczeństwa, porządku i przewidywalności - niezbędnych do prawidłowego rozwoju.
To my wyznaczamy dzieciom rozsądne granice i dbamy o to, aby przestrzegały zasad - co nie zawsze jest łatwe i wymaga od nas z jednej strony konsekwencji, a z drugiej elastyczności i otwartości na zmiany i negocjacje z dorastającym i coraz bardziej zmierzającym ku niezależności nastolatkiem. Gdy dziecko rośnie, nasze oczekiwania wobec niego również się zmieniają. To wydaje się oczywiste, że od starszego wymaga się więcej. Niektórzy rodzice tworzą jednak wobec swoich dzieci niezbyt realistyczne i wygórowane oczekiwania, takie, których spełnienie jest zwyczajnie niemożliwe, albo obciążone dużymi kosztami.
Dodatkowo, gdy dziecko nie jest w stanie sprostać rodzicielskim wymogom, wielu z nas ma skłonność obarczać za taki stan rzeczy nastolatka, przypisując mu negatywne intencje i złą wolę. To staje się źródłem wielu negatywnych emocji, niezrozumienia i konfliktów w rodzinie. Warto sprawdzić, czy twoje oczekiwania wobec dziecka są realistyczne. Nasze sztywne przekonania na temat powinności nastolatka nie służą jego rozwojowi, dlatego warto je zmodyfikować i urealnić, dostosować do możliwości określonego dziecka. Oto kilka przykładów typowych błędnych przekonań i ich zrównoważonych odpowiedników:
1. Każdy nastolatek powinien zachowywać się nienagannie i zawsze słuchać rodziców bez słowa sprzeciwu. Nierzeczywistym jest oczekiwanie, że dziecko będzie zawsze grzeczne i posłuszne. Lepiej dążyć do wysokich standardów, ale akceptować niedoskonałości i błędy.
2. Zawsze powinien na czas odrabiać zadane lekcje i być przygotowany do zajęć. Zamiast takiego błędnego przekonania lepiej przyjąć inną postawę: "Będę zachęcał dziecko do odrabiania prac domowych, jednak zdaję sobie sprawę, że to nie zawsze się uda". Rozsądniej jest myśleć, że prawdopodobnie zdarzy się dziecku przyjść na lekcje nieprzygotowanym i że warto mu pomagać w nauce skutecznych form organizacji.
3. Powinien uczyć się dla siebie, z zamiłowania. Większość dzieci potrzebuje zachęty rodziców i musi być motywowana wyraźnymi, zewnętrznymi bodźcami.
4. Powinien zawsze odnosić się do starszych z szacunkiem i szybko zmieniać swoje negatywne nastawienie, jeśli tego od niego wymagamy. Dojrzewanie i osiągnięcie samodzielności wiąże się z buntem oraz zmiennym nastrojem. Nastolatki często są humorzaste i nic z tym nie mogą zrobić. Możemy oczekiwać, że dziecko nie będzie kląć ani drwić, że czasem przeprosi, a także zasygnalizuje, kiedy ma zły nastrój i chce pobyć samo. W takim momencie nie powinniśmy od niego zbyt wiele wymagać.
5. Powinien wykonywać swoje obowiązki i przestrzegać zasad za każdym razem, albo po pierwszym przypomnieniu. To nigdy się nie zdarzy za pierwszym razem, ale za którymś na pewno. Opanowanie nowej zasady zabiera nastolatkowi do 3 tygodni. Rodzice powinni pomóc dziecku wypracować skuteczny system przypominający. Podsumowując - warto zachęcać dziecko do starań i wysiłku, ale gdy coś mu się nie udaje, nie traktujmy tego jako katastrofy albo celowego działania mającego nas zdenerwować...
Autor: Małgorzata Kamińska .
