Jak pielęgnować malca z AZS

Jest to schorzenie o podłożu alergicznym, uwarunkowane genetycznie. Cierpi na nie około 10-20 proc. dzieci. - Atopowe zapalenie skóry to choroba przewlekła, przebiegająca z okresami nasilania i wygaszania objawów - mówi dr Ewa Najberg, alergolog z Centrum Zdrowia Dziecka. - Jej leczenie polega na ograniczaniu stanu zapalnego, odbudowie bariery ochronnej naskórka oraz zwalczaniu nadkażeń. Kluczem do sukcesu jest staranna pielęgnacja dziecka - wyjaśnia nasz ekspert.

Świąd i wysypka Pierwsze objawy AZS pojawiają się zwykle między 3. a 6. miesiącem życia (tzw. wyprysk atopowy wczesnego dzieciństwa). - Najczęściej są to zmiany zlokalizowane na twarzy, a zwłaszcza na policzkach. Swoim wyglądem przypominają wykwity rumieniowe, łuszczą się i swędzą. W cięższych przypadkach wysypka ma postać pęcherzyków, z których sączy się zasychająca w strupy wydzielina - mówi alergolog. U dzieci alergicznych częściej pojawia się także ciemieniucha (żółtoszare łuski na owłosionej skórze głowy). Niektóre niemowlęta mają też zmienione płatki uszne - w zgięciach małżowiny widać małe, czerwone pęknięcia (uszy wyglądają tak, jakby były naderwane). - U maluchów powyżej 3. roku życia zmiany (tzw. wyprysk atopowy późnego dzieciństwa) mają nieco inny charakter - występują głównie w zgięciach kończyn, na nadgarstkach, wokół szyi, na twarzy i tułowiu. Bardzo silnie swędzą i swoim wyglądem przypominają liszaje - wyjaśnia specjalista. Poprzez ciągłe drapanie malec doprowadza do powstania nadkażonych ran i stanu zapalnego skóry. Ponieważ świąd nasila się w nocy, dziecko nie może spać, jest niespokojne i drażliwe. - Zaostrzeniom objawów może towarzyszyć znaczne powiększenie węzłów chłonnych - dodaje dr Najberg.

Możliwe przyczyny

Nie można wskazać pojedynczej przyczyny, która odpowiada za występowanie wyprysku i świądu. - Zmiany na skórze zwykle pojawiają się bowiem w sytuacji kontaktu dziecka z uczulającymi go alergenami. Mogą być to pokarmy, pyłki roślin, pleśnie, roztocza, metale, materiały (np. wełna), sierść zwierząt, związki chemiczne zawarte w proszkach do prania czy farbach - mówi ekspert. Ich lista jest nieograniczona i zwykle nie kończy się na jednym czy dwóch. - Atopicy-rekordziści są uczuleni nawet na kilkadziesiąt różnych substancji! Poza tym reakcję uczuleniową mogą zaostrzyć także: stres, przebyte infekcje, a nawet... zwykłe przegrzanie organizmu, które jest spowodowane wysiłkiem fizycznym - dodaje specjalista.

Łagodzenie zmian

Leczenie AZS nie jest wcale proste. Zależy od wielu czynników, m.in. od wieku dziecka, stopnia nasilenia zmian, od tego, czy dolegliwościom towarzyszą alergia układu oddechowego, nietolerancja pokarmowa czy też alergia kontaktowa. - Lekarz, oprócz zalecenia specjalnej pielęgnacji, może także zapisać maluchowi doustne leki antyhistaminowe (np. Fenistil, Zyrtec, Clemastin, Claritine, Xyzal), które łagodzą objawy alergii, niwelujące wysypkę i świąd maści lub kremy ze sterydami oraz doraźnie hydroksyzynę, dzięki której maluch będzie się mniej drapał - wyjaśnia dr Najberg.

Systematyczne zabiegi

Wyprysku atopowego nie da się szybko wyleczyć. - Najpierw należy zlikwidować zaognione zmiany, a potem starać się utrzymać skórę malca w jak najlepszej formie - mówi alergolog. Podstawowym zadaniem jest wtedy staranna pielęgnacja. Oto, jakie są zalecenia naszego eksperta:

• Codziennie kąp maluszka - lepiej pod prysznicem niż w wannie. Jeśli zdecydujesz się na to drugie, kąpiel nie powinna trwać dłużej niż 5 minut. Woda musi być letnia (wcześniej przegotowana i ostudzona) - jej temperatura powinna wahać się pomiędzy 30°C a 35°C.

• Do mycia dziecka nie używaj tradycyjnych mydeł, gdyż zmywają one ze skóry naturalną warstwę ochronną. Warto stosować emolienty, czyli preparaty o właściwościach silnie nawilżających i natłuszczających, które zapobiegają utracie wody i zmniejszają świąd, np. Eucerin Omega, Oliatum, Topialyse, Balneum, Emolium, Oillan, Exomega. Środki te kupisz w każdej aptece.

• Do mycia ciała i twarzy smyka najlepiej używaj jednego preparatu.

• Po kąpieli nie pocieraj ciała malca. Skórę należy osuszać, delikatnie dociskając ręcznik do ciała.

Codziennie wcieraj w skórę dziecka preparaty natłuszczające lub specjalną maść zrobioną w aptece (np. z witaminą A i E, cholesterolową).

• Wyjątkowo suche miejsca natłuszczaj kilkakrotnie w ciągu dnia.

Dieta alergika

Atopowemu zapaleniu skóry bardzo często, zwłaszcza w przypadku niemowląt, towarzyszy alergia pokarmowa. W takiej sytuacji:

• Koniecznie wyeliminuj z menu dziecka bądź swojego (jeśli jeszcze karmisz maluszka piersią) najczęściej uczulające produkty, m.in. mleko, jaja, orzechy, czekoladę, gluten, cytrusy, ryby, pomidory.

• Nowe pokarmy do diety malucha wprowadzaj pojedynczo oraz w niewielkiej ilości. • Zapytaj lekarza, czy rozszerzania diety malca nie opóźnić o kilka tygodni.

Najbliższe otoczenie

Dom atopika nie musi być sterylny. - Najważniejsze jednak, by nie było w nim roztoczy i pleśni, które należą do wyjątkowo silnych alergenów - radzi dr Najberg. Aby zapewnić dziecku komfortowe warunki:

• Unikaj siedlisk kurzu. Pozbądź się więc dywanów, wykładzin, mebli tapicerowanych, ciężkich narzut i kotar, a książki i bibeloty trzymaj za szkłem.

• Całe mieszkanie odkurzaj przynajmniej trzy razy w tygodniu, w czasie, kiedy malca nie ma w domu.

• Nie używaj pościeli z wełny oraz pierza, gdyż również są to silne alergeny. Na materac i pościel kup specjalne, antyalergiczne pokrowce.

• Nie pal w domu papierosów i nie pozwalaj na to innym.

• Z pokoju smyka usuń kwiaty doniczkowe (są w nich zarodniki pleśni).