Świat jest taki ciekawy

Twoje maleństwo zmienia się w małego obserwatora. Chłonie wszystko, co dzieje się dookoła. Reaguje żywo na najdrobniejszy szmer. Rozpoznaje cię, kiedy staniesz w pobliżu i radośnie wyczekuje, aż podejdziesz i zaczniesz się z nim bawić. Samo coraz chętniej szuka sobie różnych zajęć...

Maluch zaczyna odkrywać możliwości swojego ciała. Kiedy tylko obudzi się z drzemki, energicznie kopie i macha rączkami, poszerzając zasięg swojego "terytorium".

Chętnie bawi się własnymi rękami i wkłada je do buzi. Kiedy chwyci zabawkę, mocno zaciska na niej piąstki. Jednak ma jeszcze problem z ich otwarciem. Dlatego zanim wypracuje sobie właściwy odruch, będziesz musiała się natrudzić, żeby wyjąć mu z dłoni zabawkę lub... np. swoje włosy.

Przez najbliższe tygodnie twoje maleństwo będzie ćwiczyło chwytanie. Podawaj mu więc do zabawy grzechotki. Na początek możesz włożyć mu zabawkę do rączki i lekką nią potrząsnąć, by smyk odkrył, że wydaje dźwięk (wówczas będzie próbował naśladować ten ruch).

Taka zabawa na pewno sprawi mu mnóstwo radości. Możesz również położyć szkraba w leżaczku i rozstawić przed nim matę edukacyjną. Na jej pałąku zawieś zabawkę tak, by maluch miał szansę ją złapać i "zbadać" na swój własny sposób. Smyk będzie zachwycony!

Odruch wpychania wszystkiego do ust jest bardzo ważnym sposobem na poznawanie świata. Udowodniono, że w ten sposób niemowlęta określają kształt przedmiotów! Twój maluszek musi nabrać doświadczeń, zanim nauczy się oceniać za pomocą wzroku, czy jakiś przedmiot jest np. gładki i zimny, czy miękki i puszysty. Zabawki twojego brzdąca powinny mieć różne kształty i faktury. Prócz grzechotek podawaj mu też gryzaki.

Niech szkrab odkrywa,że mogą mieć rozmaite powierzchnie - to świetnie stymuluje zmysły maleństwa. Dbaj, żeby zabawki zawsze były czyste i bezpieczne (nie powinny mieć np. żadnych ostrych krawędzi).

Maluszek coraz pewniej trzyma główkę i zaczyna kręcić nią na boki. W 3. miesiącu życia zanika u niego tzw. toniczny odruch szyjny. Do tej pory, kiedy niemowlę odwracało główkę np. w lewo, zwracało w tę stronę tułów, odruchowo prostując lewą rączkę i nóżkę, a podkurczając je z prawej strony. Od tej pory będzie swobodniej kręciło głową na boki bez balansowania ciałem.

Możesz delikatnie sprawdzić, czy twoje maleństwo już zgubiło ten odruch. Wystarczy, że ułożysz je w łóżeczku na pleckach i ostrożnie skierujesz jego główkę na bok.

Jeśli malec przybiera jeszcze charakterystyczną postawę, możesz mu pomóc w ćwiczeniu prawej i lewej strony ciała. Wykorzystaj do tego zabawę z grzechotką. Gdy smyk będzie leżał w łóżeczku, porusz zabawką, by skupił na niej wzrok. Następnie powoli zacznij ją przesuwać poziomo raz w lewą raz w prawą stronę (żeby dziecko podążało za nią wzrokiem i obracało główkę).

W ten sposób możesz codziennie ćwiczyć z malcem przez kilka minut. Przy okazji sprawdź, czy maleństwo stale nie leży w łóżeczku zwrócone w jednym kierunku. Szkraby w tym wieku często układają główkę w jedną stronę (to dowód niedojrzałości układu nerwowego, naturalnej na tym etapie rozwoju smyka). Jednak zdarza się, że uwagę malca przykuwa jakaś rzecz, np. karuzela z pozytywką lub kolorowy obrazek.

Jeśli to zauważysz, przewieś przedmiot, aby znalazł się na wprost dziecka. Dbaj, by mięśnie malucha miały szansę pracować symetrycznie, w równym stopniu z prawej i lewej strony ciała.

Jeśli ułożysz swoje maleństwo na brzuszku i maluch poczuje stopami oparcie, może już całkiem świadomie przesunąć się o kilka centymetrów do przodu. Podobnie zrobi, jeżeli np. przypadkiem leżąc w łóżeczku, odepchnie się od szczebelków.

Zafascynowany nowym odkryciem zapewne zacznie częściej powtarzać ten ruch. Obserwując jego poczynania, niekiedy możesz mieć wrażenie, że smyk zaczął się prężyć. Najprawdopodobniej jednak nie będzie to przejaw np. wzmożonego napięcia mięśniowego, ale naturalnej aktywności, typowej dla niemowląt w jego wieku. Staraj się częściej układać swojego szkraba na twardszej powierzchni, np. na rozłożonym na podłodze kocu lub macie edukacyjnej.

Dzięki temu maleństwo będzie łatwiej wyczuwało ruchy własnego ciała i ćwiczyło mięśnie. Zachęcaj też brzdąca do pierwszych "wędrówek". Układaj go na zmianę na plecach lub brzuchu i w zasięgu jego wzroku kładź zabawki. Nakłaniaj, żeby spróbował ich dosięgnąć i pomagaj, żeby w końcu mu się udało.

To go zachęci do podejmowania kolejnych prób w przyszłości. Pamiętaj też, że dzieci rozwijają się w różnym tempie. Jedne maluchy są z natury aktywne, inne to małe leniuszki, które potrzebują większej zachęty do działania. Jeśli jednak zachowanie dziecka będzie budziło twoje wątpliwości, zgłoś się po poradę do pediatry.

Niemowlęta w trzecim miesiącu życia odkrywają, że osoby i rzeczy, które znikają im z pola widzenia, nie przestają istnieć. Dzieci w tym wieku zapamiętują już różne zabawy. Potrafią je sobie przypomnieć nawet po kilku dniach. Wykorzystaj zdolności maleństwa do szybkiego uczenia się i inspiruj je do nowych odkryć. Pokaż mu np. gumową piszczącą kaczuszkę.

Po chwili schowaj zabawkę za siebie i powiedz: "Gdzie jest kaczuszka? Nie ma kaczuszki...". Sprawdź, czy malec nie będzie próbował odszukać jej wzrokiem. Następnie pokaż mu znów zabawkę i zawołaj radośnie: "Jest tutaj!". Obserwuj reakcję dziecka. Powtórz sztuczkę kilka razy, aby ją zapamiętało. Dzięki takim zabawom maluch stopniowo zacznie przyswajać sobie pojęcie głębi.

Pod koniec 3. miesiąca możesz zauważyć, że szkrab nie ma już ochoty leżeć płasko w wózku lub łóżeczku. Marudzeniem będzie domagał się brania na ręce. Nie jest to przejaw rozpieszczenia, ale ciekawości - malec już wie, że dookoła dzieje się coś ciekawego, więc chce to zobaczyć. Staraj się wyjść naprzeciw jego potrzebom - obserwowanie otoczenia pozwala się dziecku lepiej rozwijać.

Smyk w tym wieku odkrywa, czy m jest celowe działanie. Najpierw przypadkowo spostrzega, że grzechotka, którą trzyma w ręku, wydaje dźwięk. Potem uczy się, w jaki sposób nią poruszyć, żeby usłyszeć jej grzechotanie.

• Celowo wyciąga rączki do zabawki, która wzbudza jego zainteresowanie.
  
• Zaskakująco mocno chwyta twoje włosy lub brzeg kocyka, jeśli znajdą się w zasięgu jego palców.
  
• Gdy leży na brzuchu, unosi wysoko główkę i podpiera się na przedramionach.
  
• Niecierpliwi się, jeśli za długo leży np. w wózku i nie może zobaczyć otoczenia.
  
• Ocenia odległość i mruży oczka, gdy np. zbyt blisko przysuniesz mu zabawkę.
• Podczas zabaw radośnie gaworzy, grucha i piszczy. Próbuje też naśladować dźwięki, np. udawać kaszel.

Konsultacja: lek. med. Barbara Gierowska-Bogusz, pediatra-neonatolog z Instytutu Matki i Dziecka w Warszawie. Tekst: Patrycja Nowakowska