Imiennik: Bazyli

Pochodzenia greckiego, od słowa basileios (królewski) lub basileús, -eos (król). Do Polski dotarło w średniowieczu z Bizancjum w formach Wasilios, Wasyl, Wasyli, Wasylij, Waszko, później w formie łacińskiej – Basilius. ZDROBNIENIA: Bazyl, Bazylek. INNE FORMY: Bazylid, Bazylis, Bazyliusz, Wasyl, Wasyli. OBCE FORMY: Basil (ang.), Vasil, Basileus (czes.), Basile (fr.), Basilio (hiszp.), Basilius, Basil (niem.), Vasilij, Vasil’ (ros.), Bazil, Bazilije, Bazil, Bosiljko, Vasil, Vasilij, Vasilije, Vasilj, Vasja, Vasko, Vaso (poł.-słow.), Basilio (wł.), Pasi (fiń.), Baas, Basiel (hol.), Bazilijus, Bazilejus (litew.), Vasilios (gr.), Bazsó, Vazul, Vaszóly (węg.). Forma żeńska: Bazyla, Bazylisa.
NAZWISKA:
Bazała, Bazel, Bazelak, Bazelski, Bazewicz, Baziewski, Baziński, Baziukiewicz, Bazyl, Bazylak, Bazylczuk, Bazylewicz, Bazylewski, Bazylik, Bazyliński, Bazyliszek, Bazylko, Bazylow, Bazylowski, Bazylski, Bazyluk, Waselewski, Wasielewicz, Wasielewski, Wasielkiewicz, Wasielkowski, Wasielowski, Wasil, Wasilew, Wasilewicz, Wasilewski, Wasiliew, Wasiliewski, Wasiljew, Wasilkiewicz, Wasilkowicz, Wasilkowski, Wasilowicz, Wasilowski, Wasiluk, Wasilyszyn, Wasiłowski, Wasiołkowski, Wasiołowski, Wasiulewicz, Wasiulewski, Wasiułyński, Wasłowicz, Wasyl, Wasylak, Wasylczak, Wasylecki, Wasylenko, Wasylew, Wasylewski, Wasylewicz, Wasyli, Wasylkiewicz, Wasylkow, Wasylkowicz, Wasylow, Wasylowicz, Wasylowski, Wasyluk, Wasylyszyn, Wasył, Wasyłew, Wasyłkow, Wasyłowicz, Wasyłowski, Wasyłyn, Waszelewski, Waszylewicz, Wąsil, Wąsilewski, Wąsiluk.
PATRON:
Znanych jest kilkudziesięciu świętych tego imienia, m.in. Wasyl Błażenni, któremu dedykowana jest kolorowa cerkiewka, zdobiąca moskiewski Plac Czerwony.Św. Bazyli Wielki, mnich kapadocki, brat św. Grzegorza z Nyssy, biskup Cezarei (IV w.), twórca formuły życia zakonnego dla Kościoła Wschodniego (jeden z trzech tzw. ojców kapadockich). Przeciwstawiał się herezji arianizmu. Autor wielu dzieł teologicznych. Jego twórczość przyczyniła się do sformułowania dogmatu o Trójcy Świętej. Jest twórcą jednej z pierwszych reguł zakonnych (opartej na założeniach cenobityzmu), która przetrwała w Kościołach wsch. do czasów współczesnych. Ułożył Liturgię św. Bazylego, nadal używaną w Kościele Prawosławnym. (Wspomnienie 2 stycznia i 14 czerwca).
ZNANE POSTACIE:
Bazyli I Macedończyk, cesarz bizant. (830–29 VIII 886), założ. dyn. macedońskiej. Bazyli II, cesarz bizant. (958–15 XII 1025). Bazyli Kukolnik, pol. pedagog, autor poradników rolniczych (30 I 1767–6 II 1821). Bazyli Białokozowicz, filolog ros. (ur. 2 I 1932). Vasile Alecsandri, rum. dramaturg i poeta (21 VI 1821–22 VIII 1890). Vasil Levski, właśc. Wasil Iwanow Kunchew, bułg. rewolucjonista (6 VII 1837–6 II 1873). Bazyli Włodzimierz Doroszkiewicz, metropolita, zwierzchnik Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (15 III 1914–11 II 1998).
BOHATEROWIE SZTUKI:
Don Basilio, postać wyst. w dwóch komediach P.-A. Beaumarchais: Cyrulik sewilski (1775) i Wesele Figara (1874). Bazyli z powieści W poszukiwaniu straconego czasu M. Prousta (1913/27). Bazyl Hallward z powieści O. Wilde’a Portret Doriana Graya (1890). Ksiądz Bazyli z Ręki Ojca W. Żukrowskiego.
PRZYSLOWIA:
Gdy Bazyli nie omyli, a kwoczka nam w grzędzie gdacze;wkrótce zięba też zakwili, a ściągnie sobą grzywacze.
AFORYZM:
Czasem ze smokiem wawelskim się myli taki duży i tęgi Bazyli.